Nadine Khouzam (Facebook/CodeNPlay): ‘Ik kon niet kiezen. Ik wilde alles meemaken’

Tien jaar lang was Nadine Khouzam de doelvrouw van de Belgische hockeyploeg. Nu brengt ze internet naar ontwikkelingslanden én leert ze lagereschoolkinderen coderen. “Voor mij draait alles om inclusie. Daarom moet technologie voor iedereen toegankelijk zijn.”

” Ik leef altijd heel bewust in het moment”, zegt Nadine Khouzam (31). “Ook tijdens dit gesprek. Ik heb nog niet gedacht aan mijn volgende call over tien minuten. Dat probeer ik ook in mijn privéleven te doen. Als ik bij mijn vrienden en familie ben, krijgen ze mijn onverdeelde aandacht.”

Een uur lang hebben we gesproken over technologie, internet en coderen. Als afsluiter wil ik toch weten of iemand met twee voltijdse banen nog vrije tijd heeft en daar ook van kan genieten. “Met wandelen, fietsen en wijn”, lacht Khouzam. “Samen met een vriendin – ook de auteur van het Bierwandelboek – stippel ik fietsroutes uit langs Belgische wijnhuizen. We deden al de streken rond Luik, Namen en in het Heuvelland. En er zijn de nodige proefmomenten uiteraard. Misschien moeten we onze ritjes ook eens in een boek gieten.”

Veel vrije momenten heeft Khouzam nochtans niet. Ze combineert haar baan als analyticsmanager bij Facebook met de leiding over de vzw CodeNPlay. Bij het sociale medium werkt ze op de afdeling die internet wil bezorgen aan de 49 procent van de wereldbevolking die er nog geen toegang toe heeft. Het gaat vooral om regio’s in Sub-Saharaans Afrika, Zuidoost-Azië en Latijns-Amerika.

Haar non-profitorganisatie leert kinderen van zes tot twaalf jaar en hun leerkrachten coderen. “Op een speelse manier”, verduidelijkt Khouzam. “We gebruiken bijvoorbeeld een robot die met programmatiecodes vooruit of achteruit kan rijden, de armen kan oprichten en rond zijn as kan draaien. Door een deel van de code te veranderen, zien de kinderen ook de actie veranderen. We willen vooral het probleemoplossend vermogen van de kinderen stimuleren.”

Volgens Khouzam moeten digitale vaardigheden een belangrijkere plaats krijgen in de leerplannen. Er zijn te veel volwassenen die een inhaalbeweging moeten maken. Maar, zegt ze, “niet iedereen moet een ontwikkelaar worden”. Wel moet iedereen de basiskennis hebben om te volgen in onze digitale wereld. CodeNPlay wil een deel van de oplossing zijn.

De vzw wordt gefinancierd door subsidies uit het Digital Belgium Skills Fund en geld van private investeerders, zoals Google. “Die erkenning doet deugd”, zegt Khouzam. Schoolpoorten open krijgen voor het initiatief was in de beginperiode niet makkelijk. Ze verdeelt de reacties in drie groepen: scholen die gezondheidsproblemen toeschrijven aan wifi (“compleet van de pot gerukt”), scholen die lessen rond Word en PowerPoint meer dan voldoende vinden, en scholen die na enige aarzeling de meerwaarde van het project erkennen. Intussen bestaat het team van CodeNPlay uit zeven personen. Meer dan 2000 leerlingen volgden het voorbije jaar een initiatiesessie en voor nog eens 1500 leerlingen is het een wekelijkse naschoolse activiteit.

Zus betaalt intrest

Het succes van CodeNPlay krijgt ook internationale weerklank. Het Amerikaanse zakenblad Forbes nam Nadine Khouzam vorig jaar op in de 30 under 30, de jaarlijkse lijst van dertig beloftevolle jonge ondernemers die zich onderscheiden in de technologiewereld. De nominatie raakte ondergesneeuwd door de eerste lockdown. “Ik kreeg twee berichtjes met felicitaties van vrienden. Mochten zij mij niets gestuurd hebben, dan wist ik waarschijnlijk pas veel later dat ik de lijst had gehaald.”

“Ze kent de waarde van toewijding en mentorschap”, bejubelde het blad Khouzams ondernemingszin. Een rol waarin ze naar eigen zeggen moest groeien: “Ik wil dingen gedaan krijgen. Ik wil een impact hebben en ervoor zorgen dat mensen resultaten zien. Daarvoor hoef ik niet in de schijnwerpers te staan. Maar als publieke figuur krijg je die rol bijna ongewild. Ik heb moeten leren communiceren over mijn kennis, doelen en dromen. Dat verwacht het publiek.”

Khouzam is de dochter van een Egyptische vader en een Libanese moeder, een cardioloog en een anesthesist. “Ze hebben me nooit gedwongen in hun voetsporen te treden. Mijn oudere zus en ik kregen thuis wel de verantwoordelijkheid over onze schoolresultaten. Als die goed waren, mochten we voor de rest doen wat we wilden.” Lange tijd zag het ernaar uit dat ze een businessopleiding zou volgen. “Ik heb mijn zus een aantal keer geld geleend. Hoewel ze vier jaar ouder is, moest ze mij wel intrest betalen. Ik had altijd een zeker gevoel voor zaken.”

Toen de studiekeuze zich opdrong, twijfelde Khouzam tussen een businessopleiding en wiskunde. “Dat is een van de weinige keren dat mijn vader zijn mening heeft gegeven. Volgens hem zou ik een businessdiploma later nog via een MBA of een vervolgstudie kunnen behalen. Als ik echt interesse had in wiskunde, moest dat de eerste keuze zijn.” Zo belandde ze in een ingenieursopleiding aan de ULB, richting computerwetenschappen.

Inclusie boven alles

Door de regel die thuis werd opgelegd, heeft Khouzam vaardigheden kunnen ontwikkelen die haar nog altijd van pas komen. “In 2012 hebben we ons met de Belgische vrouwenhockeyploeg Red Panters gekwalificeerd voor de Olympische Spelen in Londen. Daar gaan jaren voorbereiding aan vooraf. Tijdens mijn schoolperiode heb ik wekelijks 40 uur per week getraind. Je moet hard werken en doorzetten. Je moet combineren, structureren en prioriteiten stellen. Ik kon niet kiezen. Ik wilde alles meemaken.”

Als doelvrouw was ze tien jaar lang een van de kernspeelsters van de ploeg. “Een belangrijk onderdeel van sport is het gevoel ergens bij te horen”, zegt Khouzam. “Voor mij draait alles om inclusie. Weet je dat bijna de helft van de wereldbevolking geen dokter kan bellen bij ziekte? Dat ze kilometers moeten lopen voor water, bij gebrek aan technologie en infrastructuur? Dat ze dan alsnog overlijden door allerlei andere domme redenen? Het gebrek aan technologie creëert een steeds grotere kloof. De aanwezigheid en kennis van technologie zijn van levensbelang. Dat probeer ik zowel via mijn non-profitorganisatie als bij Facebook te realiseren.” Is dat niet contradictorisch? We spreken over een kleine vzw tegenover hét grote sociale netwerk, dat regelmatig in opspraak komt door financiële en andere relletjes. “In beide banen draag ik bij aan mijn stokpaardje: digitale inclusie. Zij het dan op een andere schaal. Ik zorg ervoor dat de wereld toegankelijker wordt. Dat is al heel wat.”