‘Na 7 minuten was ik al UberEATS-koerier’

Sinds UberEATS op 20 oktober in Brussel van start ging, neemt de maaltijdbezorgingsdienst aan de lopende band koeriers in dienst. De rekruteringsmethodes roepen nogal wat vragen op.

Het is best druk voor het Brusselse gebouw waarop het logo van UberEATS prijkt. Dat is de maaltijdbezorgersdienst van het Amerikaanse bedrijf Uber. Heel wat jongeren komen buiten met een grote zwarte tas en een T-shirt van UberEATS. Ze zijn net in dienst genomen.

Ook een veertiger heeft zich ingeschreven om maaltijden te leveren in Brussel. “Het gaat heel snel en je hoeft haast geen formaliteiten te vervullen”, zegt hij. Ik was niet echt van plan me vandaag al in te schrijven als koerier, maar ik waag de sprong. Twee medewerkers van UberEATS zijn kandidaten aan het inschrijven. Rond een balie verdringen zich een vijftiental twintigers. Ze geven zich op als koerier en nemen hun tas en T-shirt in ontvangst.

“Als we een ongeval hebben, zijn we gedekt door de verzekering van Uber, toch?”, vraagt een kandidaat. “Ah neen, u bent zelfstandige. U moet zelf voor een verzekering zorgen”, antwoordt de dame zonder verdere uitleg. Te midden van de vrolijke drukte wacht ik een kwartiertje en dan sta ik oog in oog met een rekruteerder. Bij wijze van spreken, want hij kijkt me niet echt aan. Hij steekt zijn hand uit om mijn identiteitskaart aan te nemen, maakt er een foto van en tikt enkele inlichtingen in op zijn gsm. Vervolgens vraagt hij me om via mijn smartphone in te loggen op de app. Omdat ik daar wat mee sukkel, doet hij het in mijn plaats. Hij gaat akkoord met een tekst die op algemene voorwaarden lijkt en die ik dus niet heb kunnen lezen. Op dat moment vraagt een pas ingeschreven koerier: “Hebben mijn ouders nu eigenlijk nog wel recht op kinderbijslag?” Een vraag waar de man niet meteen een antwoord op weet.

Precies zeven minuten nadat ik op de balie ben afgestapt, sta ik weer buiten met mijn materiaal en mijn nieuwe statuut van maaltijdkoerier. Zonder contract op papier, zonder zelfs maar een idee van mijn loon of van de uren waarop ik op de app moet inloggen.

Rekruteren

UberEATS benadrukt dat het een infosessie organiseert. “Tijdens zo’n sessie leggen wij uit hoe de UberEATS-app werkt en geven wij ook enkele gedragsregels mee.” Een sessie die ik heb gemist, maar dat bleek mijn inschrijving niet in de weg te staan. Volgens Benoît (niet zijn echte naam), die met het bezorgen van maaltijden de kost verdient, is Uber in allerijl massaal aan het rekruteren geslagen om snel zo veel mogelijk koeriers te hebben. “Wij hebben wel wat informatie gekregen over het loon en over het statuut, maar enkel de grote lijnen”, zegt hij.

De jongeman kwam pas na een week tot de vaststelling dat hij zelf een verzekering moest nemen. Hij voegt er meteen aan toe dat het allemaal zo vaag is dat hij voorlopig liever koerier blijft bij Deliveroo, de voornaamste concurrent van UberEATS in Brussel. “Wij vragen aan al onze partners eerst te zorgen voor een correcte verzekering en pas dan de weg op te gaan”, klinkt het evenwel bij de UberEATS-leiding in België. Checken of dat advies ook wordt opgevolgd, doen ze duidelijk niet.

In de sector van de maaltijdbezorging bestaan verschillende systemen naast elkaar. Sommige koeriers zijn zelfstandig. Bij anderen gaat het om een studentenjob. In dat laatste geval kan de organisatie SMart voor enige stabiliteit zorgen, aangezien die de ‘werkgever’ wordt van de studenten. Bij Deliveroo is ruim 90 procent van de actieve koeriers aangesloten bij SMart. Dat heeft het voordeel dat ze niet per rit worden betaald, maar per uur, 9,31 euro voor studenten en 11 euro + 2 euro per rit voor zelfstandigen. Deliveroo moet voor hen dan wel patronale bijdragen betalen en een commissie van 6,5 procent aan SMart. Verplichtingen waar UberEATS momenteel geen zin in lijkt te hebben.

Loon

Het verloningssysteem is al niet veel transparanter. “De koeriers worden betaald per bestelling en gedeeltelijk per kilometer”, mailt UberEATS. “In Amsterdam verdienen ze ongeveer 10 tot 12 euro per uur. Vergelijkbaar met de verdiensten van de koeriers in Brussel.” Bij de lancering in oktober probeerde UberEATS koeriers aan zich te binden met een gegarandeerd inkomen of een koerier nu bestellingen had of niet. De Uber-leiding zegt dat dit systeem nu en dan nog wordt toegepast. “Val je niet onder het stelsel van het gegarandeerde inkomen en lukt het je niet een rit te bemachtigen, dan kunnen je verdiensten heel laag tot nul zijn”, zegt koerier Benoît. Anderzijds is dit pas het begin en maakt UberEATS zich sterk dat het voldoende bestellingen zal binnenhalen om het aantal ritten – en dus ook de inkomsten – de hoogte in te jagen.

Bij mijn inschrijving kreeg ik te horen dat er op mijn eerste verdiensten – het plafond ligt op 5000 euro – wellicht een bronbelasting van 10 procent zal worden geheven, overeenkomstig de wet-De Croo op peer-to-peer-activiteiten. De wet mag dan al sinds 1 juli van kracht zijn, de twee koninklijke besluiten zijn nog niet gestemd. “Die liggen ter studie bij de Raad van State”, klinkt het op het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). “Uiterlijk in december wordt erover gestemd.”

Blijft dat UberEATS een erkenning moet hebben opdat de wet zou gelden voor zijn dienstverleners. Die heeft de maaltijdbezorger nog niet op zak. Bij Deliveroo wachten ze af: “Vandaag weten we nog niet met zekerheid welke platformen zich zullen kunnen beroepen op de wet-De Croo”, verduidelijkt Mathieu de Lophem, countrymanager bij Deliveroo. “Daarom willen wij geen enkel risico nemen.” UberEATS stelt zich in deze kwestie duidelijk een pak minder voorzichtig op.