Moge in 2015 het spoor een beetje meer op bpost lijken

Nieuwjaarsbrieven bevatten meestal goede voornemens en beste wensen. Niet zo in de brief die de spoorbonden aan Jo Cornu hebben gericht.

Het epistel is de zoveelste episode in het schaakspel dat de spoorbonden, de NMBS-bedrijfsleiding en minister van Mobiliteit Jacqueline Galant de jongste weken aan het spelen zijn. De inzet is niets minder dan de toekomst van het spoorbedrijf. Alleen verschillen de visies daarop enigszins.

Jo Cornu ziet de NMBS geconfronteerd met forse besparingen in de dotatie terwijl aan de andere kant het spoorbedrijf zijn schuldenberg niet onder controle krijgt. Overigens: in 2014 zal het operationeel verlies van de NMBS oplopen van ruim 11,1 miljoen naar 31,4 miljoen euro. Niet echt gunstig op een moment dat schuldafbouw volgens de CEO noodzakelijk is, wil het spoorbedrijf aan het faillissement ontsnappen.

Cornu mag dan een maand geleden de bonden met een dreigend Sabena-scenario rond de oren hebben geslagen, in hun reactie lijken ze weinig onder de indruk. Ze kiezen voor de confrontatie en benadrukken dat Cornu eerst maar zelf zijn zaken op orde moet brengen alvorens zijn werknemers de levieten te lezen. Sterker nog, ze vinden dat de CEO zijn boekje te buiten gaat als hij voor de benoeming van acht contractuele werknemers de bonden niet consulteert. Het is alsof ze, vlak voor de sociale dialoog over het besparingsplan bij de NMBS moet beginnen, nog eens proberen te benadrukken dat bij het spoor de bonden de echte bazen zijn.

Nochtans zijn de feiten onontkoombaar: de voortdurende operationele verliezen en de groeiende schuldenberg – intussen al meer dan 4 miljard euro – verslechteren de startpositie van de NMBS in een vrijgemaakte reizigersmarkt. Ze versmachten bovendien investeringen in het treinaanbod en in moderne dienstverlening voor de treinreizigers. Bij uitbreiding weegt zo’n stilstand op het fileprobleem van ons land.

In plaats van halsstarrig hun positie te verdedigen, zouden de bonden kunnen kiezen voor een positieve boodschap: ondanks de besparingen werft de NMBS volgend jaar 1300 mensen aan. En dat is geen toeval: de komende tien jaar bereikt de helft van de 35.000 personeelsleden de pensioenleeftijd. Ziedaar een uitgelezen kans om de efficiëntie van het spoorbedrijf relatief pijnloos te verhogen en in één klap de schuldenproblematiek aan te pakken. Zoals algemeen geweten heeft de NMBS behoorlijk meer personeelsleden nodig dan de spoorbedrijven uit de buurlanden. Volgens een studie die het VBO enkele jaren geleden bekendmaakte, doen bijvoorbeeld de Zwitserse spoorwegen hetzelfde met de helft minder personeel. Ter informatie: bij bpost wisten bonden en bedrijfsleiding een vergelijkbare demografische situatie wel uit te buiten. De meest pragmatische nieuwjaarswens voor de NMBS is dan ook dat het sociale klimaat bij het spoor een beetje meer op dat van posterijen gaat gelijken.