Meet the CEO of the Future (enquête): ‘Autoritaire leiders worden niet meer gevolgd’

Het klimaat en de digitalisering worden de belangrijkste aandachtspunten voor de CEO’s die in 2030 een bedrijf leiden. En vrouwen zijn minder optimistisch over de vervrouwelijking van het management dan mannen. Dat blijkt uit een enquête van Trends en PwC.

Hoe ziet de CEO van de toekomst eruit? Wie is hij/zij/X? Waar ligt hij/zij/X van wakker en wat voor soort leider is hij/zij/X? Waarin verschilt het bedrijf van dat van nu? Met welke omgevingsfactoren moet er rekening worden gehouden? Een online-enquête van Trends en de consultancyreus PwC licht wat tipjes van de sluier op.

“De CEO van de toekomst is er vooral een die erin slaagt te faciliteren, mensen te empoweren en zo mee de verandering te sturen”, concludeert Axel Smits, voorzitter en senior partner van PwC Belgium. De autoritaire leider heeft afgedaan: niemand van de respondenten gelooft dat die leiderschapsstijl het meest succesvol zal zijn. Leiderschap zal inspirerend zijn, participerend, mensgericht en/of coachend. Smits: “Autoritaire leiders worden niet meer gevolgd, want ze spreken niet over het ‘waarom’ van een organisatie. Medewerkers zijn mondiger dan ooit en beseffen heel goed wat zich afspeelt in de organisatie en in de buitenwereld. Sterk leiderschap gaat meer over overtuigen, in beweging trekken en inspireren dan bevelen uitvoeren.”

Waar zijn de bedrijven mee bezig?

De belangrijkste focusgebieden van de bedrijven zijn visie/bestaansreden, veiligheid en gezondheid, bedrijfswaarden en strategiebepaling. Smits wijst naar de coronapandemie. “Daardoor zoeken de bedrijven nu vooral stabiliteit. Om zich voor te bereiden op de toekomst moeten de bedrijfsleiders echter snel nadenken over hun langetermijnstrategie. Ze kunnen dan niet anders dan rekening houden met milieu-overwegingen, sociale kwesties en goed bestuur.”

Die thema’s zullen volgens onze respondenten dan ook aan belang winnen tegen 2030. Bij de vrouwen staan digitalisering, opleiding werknemers en klimaat bovenaan. Bij de mannen zijn dat klimaat, digitalisering en de visie en de bestaansreden van het bedrijf. “Corona zal niet de laatste mondiale shock zijn: klimaat, technologische disruptie, polarisering, groeiende welvaartsverschillen en een tanend vertrouwen in onze instellingen zijn er ook nog”, schetst Smits. “De bestaansreden van een bedrijf zal worden bepaald door het antwoord dat het biedt op die grote uitdagingen en zijn bijdrage aan de oplossing.”

Opvallend is dat slechts 29 procent van de respondenten verwacht dat diversiteit en inclusie aan belang winnen. Maar de PwC-topman wijst erop dat diversiteit al een tijdje op de radar van bedrijven staat als bron voor innovatie en groei. “Uit het onderzoek blijkt ook dat 42 procent van de CEO’s verwacht dat er in 2030 meer diversiteit in hun onderneming zal zijn, en dat respectievelijk 80 en 77 procent geloven dat genderevenwicht en diversiteit beter zijn voor het bedrijf.”

Ook voor de vraag naar de belangrijkste omgevingsfactoren nu en in 2030 houden onze respondenten dezelfde lijn aan. Op korte termijn is stabiliteit het belangrijkst, wat zich vertaalt in hoge scores voor financiële stabiliteit, technologie en digitalisering, cyberveiligheid en fiscale stabiliteit . Ook hier is er een man-vrouwverschil: voor de vrouwelijke bedrijfsleiders staan democratische rechten op plaats 2, terwijl die bij de mannen slechts op de 8ste plaats komen.

Zaken als klimaat (7), energiebevoorrading (10) en waterschaarste (13) prijken niet hoog op de lijst. “Nochtans worden CEO’s steeds vaker gevraagd om het voortouw te nemen bij het oplossen van mondiale problemen”, zegt Smits. “Het wordt van hen verwacht én het is een vereiste voor groei. Vandaag wordt nog te weinig uitgegaan van meer duurzaam gebruik van onze schaarse voorraden.”

Dat blijkt ook uit de scores van de omgevingsfactoren die aan belang winnen. Klimaat, technologie en digitalisering, cyberveiligheid en energiebevoorrading prijken in 2030 aan de leiding. “Om die uitdagingen aan te pakken is internationale samenwerking nodig”, weet Smits. “Tegelijk wordt het voor bedrijven een uitdaging om de juiste mensen te vinden en te houden.”

Wie leidt het bedrijf hoe?

In de bedrijven waar onze respondenten actief zijn, zitten vrij veel vrouwen (79%) en -35-jarigen (37%) in het management. Managers met een migratieachtergrond (11%) of met een fysieke beperking (4%) blijven uitzonderlijk. Opvallend is dat vrouwen meer dan mannen verwachten dat het aandeel mannen in het management gelijk zal blijven, terwijl mannen meer dan vrouwen verwachten dat het aandeel vrouwen zal toenemen. “Veel bedrijven beseffen dat ze sterker worden als ze de kracht van diversiteit benutten, maar dat vraagt tijd en een duidelijk programma. Maar een divers management is heel belangrijk. Goede ideeën ontstaan vaak wanneer we de gebruikelijke denkpatronen doorbreken.”

Bedrijven zullen binnen tien jaar wendbaarder (67%) en diverser zijn (43%) en meer expertise hebben aan de top (42%). Volgens 31 procent zal er meer consensus en inspraak zijn, terwijl 7 procent zich net verwacht aan een strakkere hiërarchie. “Verandering zal de norm blijven en zal zich in snel tempo doorzetten”, verklaart Smits. “Maar het gaat om het juiste evenwicht tussen de korte en de lange termijn. Bedrijven zullen bij het uitzetten van de grote lijnen moeten zorgen dat ze voldoende inspraak en consensus verzamelen, zodat ze op korte termijn sneller kunnen reageren en inspelen op veranderingen. Dat vereist ook dat de CEO’s duidelijk en regelmatig communiceren hoe ze die eindbestemming willen bereiken. Tot slot denk ik ook dat het belangrijk is om voldoening te blijven halen uit het werk.”

De CEO van morgen lijkt toch verdacht veel op die van vandaag. Als het gaat over de vaardigheden die een bedrijfsleider moet bezitten, staan integriteit, strategische visie, communicatie en teamgeest zowel nu als in 2030 in de top vijf. Wel winnen soft skills aan belang. Smits: “Bedrijfsleiders kunnen de organisatie niet meer vanuit een ivoren toren leiden. De CEO van de toekomst moet zichtbaar en toegankelijk zijn.”