Marc Michils is nieuwe bestuurder bij Itinera: ‘Wij zijn de positivo’s die dingen willen vastpakken’

Met Marc Michils, de voorzitter van Kom op tegen Kanker, als een van de nieuwe bestuurders wil de denktank Itinera zijn expertise nog verder uitbreiden en meer evolueren van denken naar doen. “We leven in turbulente tijden. Mensen hebben nood aan perspectief”, motiveert Michils zijn engagement.

Als je in ons land zoekt naar iemand die heeft bewezen dat economisch denken en sociaal engagement perfect kunnen samengaan, dan kom je al snel bij Marc Michils uit. De voorzitter van Kom op tegen Kanker begon zijn carrière als reclameman bij BBDO en richtte daarna zijn eigen kantoor op, Quattro. Dat werd de internationale tak van Saatchi & Saatchi. Na zijn succes in de reclamewereld koos Michils in 2012 voor een minder commerciële opdracht, die van algemeen directeur van Kom op tegen Kanker. Onder zijn leiding werd dat een succesvolle organisatie met 95 medewerkers en een jaaromzet van 48 miljoen euro. Hij is er nog altijd voorzitter. Daarnaast is hij bestuurder bij tal van organisaties.

Daar komt nu een rol als bestuurder van Itinera bij. “Wij contacteerden Marc om zijn bezieling en persoonlijke waarde, en zijn expertise in sociaal innoverend ondernemen. Met hem hopen we een nieuwe dimensie te kunnen geven aan de verbindende rol die we willen spelen in de samenleving. Wij willen de positivo’s zijn die de dingen durven te benoemen en vast te pakken, en meedenken aan oplossingen”, zegt voorzitter en co-CEO Ank De Wilde.

Zelf vat Michils zijn motivatie om toe te treden tot Itinera samen in één woord: burgerschap. “We leven in turbulente tijden. Wereldordes veranderen, burgers voelen zich onzeker en onveilig. Mensen hebben behoefte aan verbinding en menselijk contact. Vanuit mijn dubbele ervaring met economie en maatschappij wil ik mee de problemen analyseren, maar vooral ook bouwen aan oplossingen. Net in donkere tijden is er nood aan mensen die perspectief bieden op lange termijn. Dat is wat mij aantrekt in Itinera.”

De denktank heeft bij veel mensen het imago een lobbygroep voor ondernemers te zijn, maar dat is volgens De Wilde en Michils een misvatting. “Wij focussen op een maatschappelijke nalatenschap”, repliceert Ank De Wilde. “Het is toch niet omdat ondernemers zich voor iets engageren, dat ze per definitie enkel hun eigenbelang zien? Dat taboe wil ik doorbreken. Voor ondernemersbelangen bestaan andere organisaties. Uiteraard geloven wij in het ondernemerschap als motor voor welvaart en een veerkrachtige maatschappij, maar dat maakt van ons nog geen ondernemerslobby.”

“Als dat zo zou zijn, zou ik me zeker niet hebben geëngageerd”, zegt Marc Michils. “Als ik één ding heb geprobeerd in mijn leven, dan is het wel aantonen dat ondernemingen er kunnen zijn voor welzijn, en dat sociale organisaties ook ondernemend, innovatief en resultaatgericht kunnen zijn. Ik ontmoet bij Itinera en elders veel ondernemers die een bijdrage willen leveren aan het algemene belang, aan een project voor de volgende generaties.”

Perspectief bieden

Een van die ondernemers is Bernard Delvaux, de CEO van de bouwmaterialengroep Etex. Hij keert terug in het bestuur, net als Nicolas Saverys van de scheepvaartgroep Exmar. Ook Karel Vinck, voormalig topman bij de NMBS, wordt bestuurder bij Itinera.

Ook Delvaux benadrukt het idee van perspectief bieden aan mensen. “Ik kijk natuurlijk vanuit het perspectief van een ondernemer, want dat is mijn rol in de samenleving. Wat wij met Itinera proberen te doen, is samenwerken aan oplossingen die een ambitieuze toekomst voorbereiden. Elk woord daarbij is belangrijk, en vooral het woord ‘samen’. Ik zie nu te weinig storytelling voor de toekomst, geen helder toekomstbeeld. Op zo’n moment kiezen mensen soms voor extremen, en dat is tegelijk triest en verontrustend. Veel mensen denken dat hun kinderen het minder goed zullen hebben. Ik ben ervan overtuigd dat dat niet zo hoeft te zijn, maar dat het aan ons ligt om daaraan te werken, om oplossingen te zoeken en die zo te formuleren dat ze perspectief bieden. Je kunt zeggen dat je moet besparen, maar je kunt ook benadrukken dat je de juridische achterstand zal verkleinen, de veiligheid in de steden zal toenemen, dat je investeert in de toekomst. Er is een transformatie van de maatschappij nodig, en daar moet je zo veel mogelijk mensen van zien te overtuigen. Anders krijg je obstakels in plaats van steun.”

Met Braintrust, dat was gebaseerd op gesprekken met ongeveer 250 mensen, lanceerde Itinera vorig jaar een reeks voorstellen tot oplossingen voor de lange termijn. Sindsdien zijn zowel regionaal als federaal nieuwe regeringen gevormd. Ziet Itinera in de plannen van die nieuwe regeringen een aanzet tot de noodzakelijke hervormingen?

“Ja, absoluut”, zegt De Wilde. “We zien reflecties van veel voorstellen en zaken waar Itinera de afgelopen jaren op heeft gehamerd. Maar, als ik kritisch mag zijn, het is misschien allemaal wat instrumentalistisch. Een groter doel, een echte ambitie ontbreekt nog. Maar een regeerakkoord is een missionstatement, en daar zien we toch een bewustzijn van de realiteit waarin we ons bevinden.”

Elon Musk

Een van die zaken waar Itinera al lang op hamert, is het te hoge overheidsbeslag en het gebrek aan efficiëntie bij de overheid. In de Verenigde Staten gaat Elon Musk met het Department of Government Efficiency (DOGE) flink tekeer in het overheidsapparaat. Vrezen zij niet dat zo’n voorbeeld contraproductief zal werken bij een debat over meer overheidsefficiëntie?

“Eerst en vooral, wat Musk en Trump doen, is vreselijk en helemaal niet wat wij bedoelen. Absoluut niet”, zegt Michils. “Ik denk dat wij als Itinera en als samenleving nu een kans hebben om een ander type welvaartsmodel te verdedigen en uit te vinden. Misschien het enige positieve aan deze turbulente tijden en de manier waarop Trump en zijn regering tewerk gaan, is dat de urgentie duidelijk wordt om de shift naar echte veranderingen te maken. Ik denk ook dat de burger daar klaar voor is. En er zijn bij ons goede voorstellen om de overheid efficiënter te maken. Neem het voorstel van minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) voor expertisecentra in kankerbehandeling. Dat is budgettair efficiënter, en het biedt bovendien meer overlevingskansen en een betere levenskwaliteit voor de patiënten.”

Een overheid hoeft geen bureaucratische hindernis te zijn, terwijl dat nu door veel burgers en ondernemingen wel zo wordt aangevoeld, voegt De Wilde daaraantoe. “Onze overheid is veel te verkwistend en het overheidsbeslag moet naar omlaag, daar is iedereen het over eens. Maar het is én-én. Vergis je niet, mensen zijn best bereid om veel belastingen te betalen, om het welzijn voor de komende generaties te garanderen. Maar dan verwachten ze wel dat daar een flexibele, ambitieuze overheid tegenover staat, die de waardecreatie juist kan bevorderen.”

En wat de acties van Musk betreft? “Wij willen met Itinera een ambitieus en positief perspectief voor de toekomst bieden. Je moet de vraag stellen of de methode die Musk hanteert zo’n perspectief biedt. Nou, die vraag stellen is ze beantwoorden”, aldus Delvaux.

Menselijk contact

Maar niet alleen de overheid heeft een rol te spelen. Ook bedrijven moeten soms meer hun maatschappelijke rol opnemen, vindt Marc Michils. “Ik weet niet of je dat al weet, Ank, maar met mij haal je natuurlijk iemand binnen die ook kritisch kijkt naar het ondernemingsleven”, zegt Michils lachend. “Mijn dada is het tekort aan menselijk contact. Als ik zie hoe sommige banken of telecommaatschappijen omgaan met hun klanten, dat is niet altijd even netjes. Ook bij lokale overheden is de hang naar digitalisering soms doorgeslagen, waardoor je alleen nog bij een website terecht kunt en niet meer bij een mens aan een loket, als dat je voorkeur heeft. Dat leidt vaak tot ongenoegen. En dat is een ongenoegen waar niet alleen de politiek, maar ook onze bedrijven een bijdrage kunnen leveren om dat te keren.”

Ank De Wilde is het daar volmondig mee eens. “De eindeloze focus op prestaties is ten koste gegaan van menselijkheid. Het is net in de combinatie van beide dat we het verschil kunnen maken. Marc, ik kijk echt uit naar de discussies die we binnen de raad zullen hebben om die twee te verzoenen en dat mee te nemen in onze strategie.”