Marc Cools (UGent): ‘Burgers lastigvallen via politiecontroles is verkeerde actie voor een legitiem doel’

De syndicale acties van de politie door wegcontroles zijn een verkeerde manier van actievoeren, meent professor criminologie Marc Cools (UGent). Bovendien balanceren ze op het randje van de wettelijkheid.

Professor Marc Cools heeft alle begrip voor de syndicale acties van de politie voor een beter statuut, maar heeft vragen over het maatschappelijk draagvlak en de wettelijkheid van de wegcontroles die het verkeer lamleggen.

De politie voert wegcontroles uit als syndicale actie. Is dat een legitiem drukmiddel?

MARC COOLS. “De politie kan autonoom beslissen al dan niet te controleren. Maar het is niet aan de vakbond om te zeggen waar en wanneer gecontroleerd wordt. Normaal beslissen de korpsoversten in overleg met het parket over die controles. Ik denk wel dat beide instanties begrip hebben voor deze acties. Ze balanceren echter op het randje van de legitimiteit.

“Ik ook heb wel alle begrip voor de politie. Die vraagt al twintig jaar tevergeefs een beter financieel statuut. Er heerst veel ongenoegen bij de federale en de lokale politie. Deze regering heeft een grote verantwoordelijkheid bij het mislukken van het sociaal overleg. De minister van Binnenlandse Zaken kreeg geen mandaat om een degelijk akkoord te sluiten. Dat was voor de politiebonden de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen.”

Stel dat burgers schade lijden door deze acties. Zouden ze die kunnen verhalen op de actievoerders? Of zouden ze kunnen weigeren een boete te betalen, die ze bij die actiecontroles oplopen, omdat de macht van de controlerende overheid werd afgewend voor een ander doel?

COOLS. “In het verleden werden vakbondslui al veroordeeld omdat ze een snelweg hadden geblokkeerd. Net als voor gewone burgers geldt ook voor de politie dat ze het verkeer niet mogen hinderen. Het parket zou kunnen beslissen tot de vervolging over te gaan, maar de kans is klein dat dit ook effectief zal gebeuren.

“Het is ook de vraag of getroffen of beboete burgers hun gelijk zullen halen bij de rechtbank. Juridisch-technisch gezien zijn de politieacties misschien een inbreuk, maar alles hangt af van de wijsheid van de rechter, zoals dat heet.”

Deze acties treffen vooral de burgers. Is dat de goede aanpak?

COOLS. “Neen. Als reizigers hun vliegtuig missen of werknemers te laat komen, hypothekeren de vakbonden het maatschappelijke draagvlak voor hun terechte zorgen. Burgers lastigvallen is de verkeerde manier om actie te voeren. De politiebonden richten hun acties beter tegen de beleidsverantwoordelijken. Ze zouden bijvoorbeeld heel wat meer sympathie creëren als ze bepaalde controles niét zouden uitvoeren.

“Een tijdelijke boycot van de handhaving van de coronamaatregelen zou bijvoorbeeld wel op de steun van de bevolking kunnen rekenen. Ik heb sowieso vragen bij deze maatregelen, die tot voor de pandemiewet geen enkele grondwettelijke basis hadden. Ook het maatschappelijke draagvlak van deze maatregelen ontbreekt. Een regering onder leiding van een liberale premier die een beleid voert dat de vrijheid beknot onder het sociaaldemocratische principe van de maakbaarheid van de samenleving. Ik kan er niet bij. Maar dat is dan weer een ander debat.”