‘Kredietduik dreigt voor kmo’s in 2018’

Bedrijven repareren hun dak het beste wanneer de zon schijnt. Dit is het beste moment om meer te diversifiëren in financieringsbronnen. Dat zegt Emmanuel Damman, Head of PMV Corporate Loans.

Vorige week lanceerde Febelfin de jongste kredietbarometer. Opnieuw tonen de Belgische banken zich opvallend gul met kredieten. Er staat 147,4 miljard euro uit aan kredieten aan ondernemingen.

Dat is een stijging met ruim 5 procent in vergelijking met vorig jaar en een nieuw record. Sinds 2009 hebben de banken nooit meer kredietaanvragen aanvaard dan nu.

Dat is op het eerste gezicht goed nieuws, maar de kmo’s bereiden zich maar beter voor op een kredietduik.

Het risico op een kredietbubbel is reëel. In overnametransacties heeft de schuldgraad ondertussen hetzelfde niveau bereikt als in 2007, het jaar voordat de financiële crisis uitbrak. Financiële experts zijn het erover eens dat we dichter bij het einde dan bij het begin van de kredietcyclus zitten, al valt moeilijk te voorspellen wanneer de ommekeer komt.

Wat wel vaststaat, is dat de Belgische kmo’s trouw zweren bij bankfinancieringen. Uit cijfers van de Europese Centrale Bank blijkt dat onze bedrijven nog altijd voor 90 procent van hun financiering afhankelijk zijn van de banken. In de Verenigde Staten is dat slechts 20 procent. In Duitsland en Groot-Brittannië is ongeveer 70 procent afhankelijk van bankkredieten, in Frankijk slechts 55 procent.

Diversifiëren is nodig

Bedrijven repareren hun dak het beste wanneer de zon schijnt. Dit is het beste moment om meer te diversifiëren in financieringsbronnen. De mate waarin banken kredieten kunnen verschaffen, hangt samen met de gezondheid van het bancaire systeem en conjunctuurschommelingen.

Onderzoeken tonen aan dat er in de jaren na de crisis een duidelijke daling van het aantal bankkredieten was. En sommige ondernemingen kregen af te rekenen met stringentere kredietvereisten.

Banken toonden zich tijdens de crisis minder geneigd risico’s te nemen bij de kredietverlening aan kmo’s waarmee zij nog geen handelsrelatie hadden, en gaven voorrang aan ondernemingen met een kleiner risicoprofiel.

Dat blijkt ook uit de cijfers. Uit onderzoek van de Universiteit Antwerpen en UNIZO bleek dat één op de zes ondernemers te maken kreeg met een kredietweigering. Het volledig aantal afwijzingen bij ondernemingen bedroeg in 2014 nog 16,6 procent, het hoogste percentage sinds het crisisjaar 2009. Bijna één op de zeven ondernemers verklaarde “veel tot zeer veel problemen” te hebben om een krediet van de bank te krijgen. Dat is problematisch als je geen alternatief hebt.

Ondernemingen die sterk afhankelijk waren van bankfinanciering werden sterker getroffen door de crisis dan ondernemingen die toegang hadden tot alternatieve financieringsbronnen. Een vooruitziend ondernemer bereidt zich dus maar beter voor op conjunctuurschommelingen en legt al zijn eieren niet in één mand.

Beter gewapend

Er bestaat geen ideaal recept. Ook bij andere financieringsvormen zien we een overvloed aan liquiditeit op de markt en een relatief beperkt aantal financieringsprojecten (‘too much money chasing too few deals‘).

Kmo’s kunnen dus het beste voor het grootste deel van hun financieringen een beroep blijven doen op de banken, maar doen er daarnaast verstandig aan een beperkt deel (bijvoorbeeld een kwart of minder) te diversifiëren naar alternatieve financieringen die over de nodige expertise beschikken, transparant zijn en aan de controle van de regelgevende instanties onderworpen zijn.

Een voorbeeld kan een combinatie zijn van traditionele bankfinanciering met een typische kortere looptijd en alternatieve flexibele financieringsvormen met een langere looptijd. Door een gezonde combinatie van traditionele bankfinanciering en alternatieve financieringsvormen beschikken kmo’s over meer middelen om te groeien en zijn ze beter gewapend tegen een economische terugval.

De kredietbubbel is niet specifiek toe te wijzen aan banken of alternatieve spelers, maar het grote aanbod van financieringen kan wel een kredietbubbel in de hand werken. Het komt er voor kmo’s op aan voldoende hun huiswerk te maken en te zorgen voor een evenwichtig financieringspakket dat kan worden terugbetaald, ook op het moment dat het economisch wat minder gaat. De eerste stap is de traditionele bank een beetje loslaten.