Kandidaat-voorzitter BOIC Heidi Rakels: ‘Eigenlijk hoef je in niks goed te zijn als bedrijfsleider’

Heidi Rakels haalde brons op de Olympische Spelen in 1992 en bouwde later Guardsquare mee uit tot een snelgroeiende en belangrijke softwarespeler. Anderhalf jaar geleden moest ze het even rustiger aan doen. Haar volgende droom is het voorzitterschap van het BOIC, de overkoepelende sportorganisatie voor de Belgische delegatie voor de Spelen. “Mijn rugzak is weer leeg, ik kan er weer vol voor gaan.”

Heidi Rakels kondigde begin juli haar kandidatuur aan voor het voorzitterschap van de raad van bestuur van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC). Ze wil Pierre-Olivier Beckers opvolgen. De ex-CEO van Delhaize Group heeft er de maximale vier termijnen op zitten.

“In augustus zal ik gedetailleerder communiceren over mijn voorstellen voor het BOIC. Het is een onbezoldigde functie, maar ik wil er volledig voor gaan om de Belgische topsport en de olympische sporten in het bijzonder naar een nog hoger niveau te tillen”, zegt Rakels, die in die functie haar topsport- en managementervaring zou kunnen combineren.

Als topjudoka haalde ze onder meer brons op de Olympische Spelen in 1992 in Barcelona. Daarna bouwde ze een succesvolle carrière uit in de ICT. In 2014 richtte ze samen met haar partner Eric Lafortune Guardsquare op. Het softwarebedrijf werd een van de grootste Belgische techbeloftes. Het veroverde in enkele jaren een sleutelpositie in de beveiliging van mobiele apps, onder meer om mobiel te bankieren. Lafortune concentreerde zich op de technische ontwikkeling, Rakels op de commerciële strategie. Anders dan de meeste start-ups is Guardsquare bijna volledig op eigen kracht doorgegroeid tot een bedrijf met een omzet van 6 miljoen euro. Toen pas klopte het aan bij Battery Ventures, ee durfkapitaalklepper, om 29 miljoen dollar op te halen voor de verdere internationale expansie. Rakels was ondertussen president, zeg maar voorzitter van het directiecomité, en werkte heel intensief aan de strategie van Guardsquare. Maar eind 2019 kwam het bericht dat ze al haar functies bij Guardsquare neerlegde en werd het stil.

“Ik was van plan nog lang bij Guardsquare te blijven, maar ik moest stoppen vanwege gezondheidsklachten”, vertelt Rakels. “Het was heel abrupt. Ik heb ook mijn zetel in de raad van bestuur opgegeven. Ik ben wel nog aandeelhouder, maar ik weet heel weinig over de gang van zaken bij Guardsquare. Dat is goed. Ofwel heb je controle, ofwel laat je het los. Ik heb het door omstandigheden wel heel hard moeten loslaten, maar dat heeft ruimte gecreëerd voor nieuwe projecten. Eric, die vorig jaar ook is gestopt bij Guardsquare, en ik zijn nu actief als investeerder en adviseur van twee start-ups, xyzt.ai en Dataminded.

“Ik heb het een tijd rustiger aan gedaan. Guardsquare leiden vergde veel energie. Een nieuw bedrijf zou te veel eisen. Ik pak de dingen nog altijd aan zoals ik topsport deed. Ik ben nog altijd die perfectionist, altijd alles willen verbeteren en uitpluizen. Maar ik heb me nu even beperkt tot kleine doelen, zoals start-ups adviseren of mijn tuin klaarmaken voor de Opentuinendag. Nu kan ik er weer een grote uitdaging bij nemen, zoals het voorzitterschap van het BOIC. Mijn rugzak is weer leeg, ik kan er vol voor gaan.”

U moest het noodgedwongen rustiger aan doen nog voor de lockdown grote delen van de samenleving lamlegde.

RAKELS. “De coronacrisis heeft enorm veel miserie veroorzaakt, maar voor mij was de lockdown fantastisch. Ik vind dat erg om te zeggen, maar zo is het nu eenmaal. Ik ontdekte dat ik de intensiteit van al dat reizen en vergaderen bij Guardsquare niet zo hard nodig had als ik dacht. Gewoon gaan wandelen met een kennis of beeldhouwen in de tuin kan evenveel voldoening geven. Ik besef maar al te goed dat ik bevoorrecht ben. Ik hoefde geen uren per dag te zoomen of te vrezen voor een faillissement. In mijn directe omgeving heb ik heel wat kleine zelfstandigen zien afzien. Sommigen hebben afstand moeten nemen van alles wat ze hadden opgebouwd.

“Ik zal altijd respect voor andere ondernemers hebben. Onlangs zag ik een discussie op Facebook waarin mensen aan het lachen waren met een busje van een bouwvakker waar de opschriften vol taalfouten stonden. Ik heb toen gereageerd dat die chauffeur van dat busje toch maar lekker op eigen benen staat. Ik was ook heel erg op mijn vrijheid gesteld als atlete. Veel topsporters worden een beetje geleefd, alles wordt voor hen gedaan. Maar zo zat ik niet elkaar. Ik stelde zelf mijn trainingschema’s op en wilde mijn eigen baas zijn.”

Na het judo werd u snel zelfstandig programmeur. Was er geen zwart gat?

RAKELS. “Het zit in mijn karakter om mij op iets nieuws te storten. Ik had mijn ingenieursdiploma, maar ik was er zo lang uit dat ik opnieuw moest leren programmeren. Ik heb toen ook nog wat gesolliciteerd, maar mijn status als ex-atlete hielp van geen kanten om een baan te vinden. ‘Een topsporter zal moeilijk acht uur per dag achter een computer kunnen zitten’, zeiden ze ¬ niet helemaal onterecht. Ik ben toen als zelfstandige begonnen. Dat paste beter bij mijn karakter.”

U bent een van de zeldzame atleten met een succesvolle carrière in het bedrijfsleven. Competitiebeesten zouden toch net moeten kunnen floreren in het bedrijfsleven?

RAKELS. “Ex-topsporters met een hoge directiefunctie zijn inderdaad zeldzaam. Ik kan me enkel Philippe Rogge (topmanager bij Microsoft, vroeger professioneel zeiler, nvdr) voor de geest halen. Je hebt een andere set vaardigheden en voorkennis nodig. Ik had als burgerlijk ingenieur voldoende technische bagage, maar veel atleten moeten alles op hun sport zetten. De drive die je als atleet nodig hebt, heeft mij zeker geholpen als ondernemer, maar tegelijk had ik ook mijn zwakste punt als atlete meegenomen. Ik kon in judo niet met stress omgaan. Bij Guardsquare had ik lang gelijkaardige stress.

“Mijn grote drive komt deels van de angst om te mislukken. Ik zal er daarom alles aan doen om te slagen of de dingen beter te maken. Maar dat is eigenlijk een gebrek aan zelfvertrouwen. Op de mat had ik nooit het gevoel dat ik altijd de beste was. Dat heeft mij een beetje tegengehouden als judoka. Als CEO van een bedrijf is dat gelukkig minder erg. Je hoeft niet de macho uit te hangen. Het is belangrijk dat je problemen of ruimte voor verbetering ziet, maar je hoeft het niet zelf te doen. Je moet de mensen zoeken die het wel kunnen oplossen. Bij Guardsquare kon ik op Eric vertrouwen voor het technische deel, voor de verkoop was er iemand anders. Mijn voornaamste taak als CEO was mensen te vinden die bepaalde taken beter konden uitvoeren dan ik. Eigenlijk hoef je in niks goed te zijn als bedrijfsleider ( lacht). Dat was een enorme opluchting.”

Verkiest u het bedrijfsleven boven de topsport?

RAKELS. “Het verschil met sport is dat je niet per se de beste van de wereld moet zijn om succes te hebben. Guardsquare was een goede start-up. In de ranking van Deloitte in 2018 hadden we de snelste procentuele omzetgroei in België (4700 procent in drie jaar, nvdr), maar in Europa stonden we niet eens in de top tien. In het bedrijfsleven kun je ook een veel gezondere ambitie aan boord leggen. Van Guardsquare moest ik niet het beste bedrijf ter wereld maken, maar zorgen voor tevreden klanten en werknemers en voor een meerwaarde voor de Belgische economie. Dat geeft mij meer voldoening.

“Ik kijk met gemengde gevoelens terug op mijn judocarrière. Toen ik brons haalde op de Spelen, was ik een held. Acht jaar later in Sydney greep ik er net naast en was ik een loser. Ik was nochtans fysiek even goed als in Barcelona, maar ik was mentaal niet zo sterk die dag. Ik heb ook wat pech en blessures gehad. Daardoor heb ik toch een beetje het gevoel dat ik er niet alles heb kunnen uithalen. In het leven heb je vaak dat tikkeltje geluk nodig. Guardsquare heeft dat gehad. De start-ups waarin wij investeren, hebben een beter team dan het onze destijds, maar zij hebben die geluksfactor ook nodig om te slagen.”

Welk advies geeft u de jonge ondernemers die u ondersteunt?

RAKELS. “Als ik er een moet kiezen, dan het citaat dat aan Steve Jobs wordt toegeschreven: ‘ Quality is the best businessplan.’ Start-ups voelen de druk om zo snel mogelijk een product te lanceren en bepaalde functionaliteiten uit te stellen vanwege de hoge ontwikkelingskosten of de vrees dat hun product te duur zal worden. Maar als je het van de prijs moet hebben, zul je het hoe dan ook ooit moeten afleggen tegen een Chinese of Indiase concurrent.

“Die hoge kwaliteitseisen moeten ook overal in het bedrijf gelden. Ik kom nog altijd bedrijven tegen met een fantastisch product, vaak geleid door ingenieurs, maar waar het marketing- en het verkoopproces ondermaats zijn. Wij hebben bij Guardsquare de eerste jaren misschien verknoeid omdat we niet wisten hoe marketing en verkoop in elkaar zaten.”

Guardsquare was de eerste jaren al zelfbedruipend en zelfs winstgevend. U hebt pas laat geld opgehaald.

RAKELS. “Soms heb je geld nodig als start-up, maar je moet eerst efficiënt leren groeien. Alleen vegen techondernemers en investeerders dat laatste soms onder de mat. Van het lezen van The hard thing about hard things (een managementklassieker over start-ups, nvdr) werd ik misselijk. Dat was een compleet onethisch boek dat doet alsof kapitaal niks kost. Ik vind dat compleet fout. De euro’s die in start-ups worden geïnvesteerd, komen van ergens anders. Vaak van pensioenfondsen, geld waar gewone mensen hard voor gewerkt hebben. Je moet daarom als oprichter elke euro uitgeven alsof die van je eigen bankrekening zou afgaan.”

Gaat u supporteren voor de Belgische atleten op de Spelen in Tokio?

HEIDI RAKELS. “Absoluut. Ik zit in de Vlaamse Topsportcommissie voor judo, maar ik volg het vooral op afstand, zoals een normale supporter. Het is ook een zo goed als volledig nieuwe generatie judoka’s. Enkel met Dirk Van Tichelt heb ik nog getraind, maar hij is enkele maanden geleden ook gestopt. Bij de jonkies zitten enkele goede medaillekandidaten, onder wie Matthias Casse. Hij is wereldkampioen in de categorie tot 81 kilo. Ik heb enorm veel respect voor hem. Als ex-atlete kan ik goed waarderen hoe moeilijk zo’n prestatie is.

“Ik duim ook heel hard voor turnster Nina Derwael. Ik heb zelf nog geturnd. Buitenstaanders vatten niet altijd hoe zwaar die sport is. Ik heb te doen met alle atleten in de minder populaire sporten. Het uitstel van de Olympische Spelen was voor hen een kleine ramp. In pakweg voetbal, wielrennen of tennis zijn veel meer kansen om te schitteren.”