‘Kanalen zoals wallstreetbets worden een almaar machtiger marktpartij’

Particuliere beleggers zorgen voor uitzonderlijke taferelen op de Amerikaanse beurzen. Ze geven de shortsellers, die speculeren op een daling van de koers van aandelen, lik op stuk. Zal dat fenomeen overwaaien naar Europa?

Wat zich op Wall Street afspeelt, is ongezien. Miljoenen particuliere beleggers hebben zich via sociale media verenigd, om bepaalde aandelen naar ongekende hoogtes te sturen. Zo steeg de koers van het intussen beroemde aandeel van Gamestop sinds begin deze week met meer dan 400 procent.

Het populairste kanaal waar die beleggers zich verenigen, is de pagina wallstreetbets op de socialemediawebsite Reddit. Die heeft 4,3 miljoen volgers, die zich de afgelopen weken en dagen massaal op een beperkt schare aandelen hebben gegooid en zo de koersen ervan stuwden. “Kanalen zoals wallstreetbets worden een almaar machtiger marktpartij”, stelt Xavier Boussemaere van het Belgische fondsenhuis Aphilion. Hij houdt de pagina al een tijdje in het oog. Ook Guy Lerminiaux, voormalig aandelenstrateeg bij Degroof-Petercam Asset Management, was verrast. “Dit is zelden gezien. Die kracht van sociale media is nieuw. Ik had nooit gedacht dat het zulke proporties kon aannemen”, zegt hij.

“Het heeft niets met beleggen te maken, dit is puur speculeren”, zegt Jacky De Donder, een beursveteraan en de uitgever van het beleggingsmagazine Beursbubbels. “Particulieren hebben nooit het gevoel gehad de markt te kunnen beïnvloeden. Dat is nu veranderd. En ze hebben het gat in de markt gevonden door zich op rommelaandelen te storten. Als dat zo doorgaat, dreigt het uit de hand te lopen.”

Opwaartse spiraal

De Donder verwijst naar het type aandelen waarvan de ‘wallstreetbetters’ de koersen aansturen. Het gaat om aandelen van bedrijven met een kleine beurswaarde, die niet veel handelsvolume hebben en die bovendien sterk onder vuur liggen van shortsellers. Dat zijn beleggers, meestal hefboomfondsen, die inzetten op een koersdaling. De Reddit-beleggers maken er geen geheim van dat ze hun pijlen richten op die shortsellers. De ene schrijft dat al agressiever dan de andere.

Als zij de aandelen waar veel shorters in zitten, de hoogte injagen, zullen die laatsten verplicht zijn die aandelen te kopen, om hun shortposities af te bouwen. Dat stuwt de aandelenkoers nog verder de hoogte in.

Etienne Platte van het Nederlandse hefboomfonds Antaurus wijst erop dat de wallstreetbetters die aandelen ook hoger duwen met afgeleide producten, zoals opties. “Ze kopen massaal callopties op die aandelen, waardoor de partijen van wie ze die opties kopen, verplicht zijn die aandelen te kopen om zich in te dekken”, stelt hij. Dat zorgt voor een zelfversterkende opwaartse spiraal van bepaalde aandelenkoersen.

Lees verder onder de video

Waar blijft de regelgever?

Behalve met Gamestop halen de wallstreetbetters dat truukje ook uit met andere zwaar geshorte aandelen, zoals het entertainmentbedrijf AMC Networks of de retailketen Bed Bath & Beyond. De aandelenkoers van AMC steeg met meer dan 300 procent op een dag. De koers van Bed Bath & Beyond staat al 70 procent hoger dan begin dit jaar. “Als dat fenomeen nog uitdijt, denk ik dat de SEC (de Amerikaanse financiële marktregulator, nvdr) zal ingrijpen”, zegt Guy Lerminiaux. “Als veel van die hefboomfondsen beginnen te wankelen, omdat ze zwaar verliezen op hun shortposities, dan komen ook de banken in de problemen. Die hebben massaal krediet verschaft aan die fondsen”, zegt hij. Jacky De Donder voegt eraan toe: “Ik kan me niet voorstellen dat men dat casinogedrag nog lang toelaat. Ik had verwacht dat de regelgever allang zou hebben ingegrepen.”

Het wallstreetbets-fenoneem past in een bredere beweging van mensen die interesse krijgen in de beurs. “Dat laatste is aan te moedigen”, stelt Lerminiaux. Het populaire Robin Hood, een makelaarsplatform waar beleggers gratis op kunnen handelen, heeft daar ook toe bijgedragen.

Minder in Europa

Net zomin als bomen groeien aandelenkoersen niet tot in de hemel. “Vroeg of laat zal die trend stoppen en zullen die koersen normaliseren”, zegt Guy Lerminiaux. “Het is een gevaarlijk spel met een paar winnaars en heel veel verliezers.” Zo denkt ook Jacky De Donder erover: “Wie tot het laatst blijft zitten, zal een dik probleem hebben.”

Sinds deze week nemen de wallstreetbetters ook Europese aandelen in het vizier. Zo is het Finse Nokia tussen 22 en 28 januari met 41 procent gestegen, zonder noemenswaardige reden, behalve de berichten op wallstreetbets. “Ik heb net nog 30.000 gestoken in callopties voor Nokia, let’s go”, schreef een van de volgers op 28 januari.

Guy Lerminiaux denkt evenwel niet dat het fenomeen in Europa zo’n hoge vlucht zal nemen: “We hebben veel minder die cultuur van shortselling.” In de VS zijn ook meer aandelen vatbaar zijn voor dat soort manipulatie, stelt De Donder.

Ook al pikken de wallstreetbetters er specifieke aandelen uit, hun gedrag heeft ook een impact op andere aandelen, merkt Xavier Boussemaere op. “Zo presteerde Hugo Boss gisteren heel sterk zonder logische reden, behalve dat het een populaire short is waarvan sommige shortsellers hun postitie afbouwen. Daardoor stijgt de koers”, legt hij uit.

Wat met shortselling?

Ondanks de toorn van wallstreetbets, vervult shortselling een belangrijke functie op de financiële markten, aldus Xavier Boussemaere van Aphilion, dat als enige Belgische fondsenhuis een hefboomfonds beheert. “Shortselling is goed voor de efficiëntie, de liquiditeit en de prijsontdekking op de financiële markten”, stelt hij.

De gebeurtenissen rond Gamestop zijn uitspattingen die elke logica tarten. “Geen enkele belegger met gezond verstand zou het in haar of zijn hoofd halen om dat aandeel te kopen. De laatste resultaten waren bar slecht, dus is dat een legitieme short”, zegt hij.

De wallstreetbetters focussen heel gericht op aandelen waarin hefboomfondsen voor tientallen procenten van het kapitaal short zitten. Die hebben zichzelf daarmee klem gezet. “Als wij een shortpositie overwegen, kijken we eerst of we de aandelen kunnen lenen om te shorten, maar vooral of er niet al te veel volk short zit in dat aandeel”, legt Boussemaere uit. In dat laatste geval is de premie om die aandelen te lenen vaak hoog en loop je bovendien het risico dat je uit je positie wordt gedwongen, zoals bij Gamestop en co. “Dan is het sop de kool niet waard”, zegt Boussemaere.

Etienne Platte van Antaurus denkt er net zo over. “Wanneer wij een mogelijke short bekijken en er zit al voor meer dan 10 procent in, dan leggen we die meteen aan de kant”, stelt hij. “Bovendien houden wij onze shorts binnen de perken. Ze zullen nooit tientallen procenten van onze portefeuille uitmaken.”

De taferelen zoals met Gamestop zijn bovendien niet mogelijk met aandelen van grote beursbedrijven. “Ons universum van aandelen bestaat uit de grootste 5000 bedrijven ter wereld. Die hebben voldoende handelsvolume en voor die bedrijven is shortselling zelfs nuttig voor de prijszetting op de markt”, stelt Boussemaere.

Ondertussen hebben Amerikaanse beursplatformen zoals Robin Hood en Interactive Brokers de handel in aandelen zoals Gamestop, AMC en Bed, Bath & Beyond stilgelegd. Tot grote frustratie van de vele wallstreetbetters.