“We mogen de haven niet als iets vanzelfsprekends beschouwen.” Die boodschap bracht Jacques Vandermeiren, die sinds begin dit jaar aan het hoofd staat van het Antwerpse Havenbedrijf, op Trends Afterwork. “De fraaie cijfers van de Nationale Bank zijn niet meer voldoende om mensen ervan te overtuigen dat de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen noodzakelijk is.”
Vandermeiren wil een nieuwe wind doen waaien door het Antwerps Havenbedrijf en andere accenten leggen. Daarom wil hij de missie en de visie van het havenbedrijf herdefiniëren. Er moet meer aandacht gaan naar samenwerking en dialoog met de havengemeenschap, maar ook met de ruimere groep stakeholders.
“Als we het Deurganckdok en de Scheldeverdieping niet hadden gedaan, dan hadden we niet gestaan waar we nu staan. Als CMA CGM zegt dat het zijn 11.000 teu-schepen (twintigvoetcontainers, nvdr) wil vervangen door 20.000 teu-schepen, dan kunnen we die ontvangen.”
Samenwerking
Maar Vandermeiren beseft dat de groei ook maatschappelijk gedragen en duurzaam moet zijn. “Er komen heel wat uitdagingen op ons af. We moeten onze economie, ons havenplatform future-proof maken. Iedereen wil duurzaam zijn en iedereen wil de slimste oplossing voor een probleem aanbieden. Het antwoord ligt in samenwerking, over de grenzen van onze eilanden en silo’s heen. Als we slim samenwerken zijn we zoveel sterker dan alleen.”
Als voorbeeld verwijst hij naar Nxt Port, dat enkele weken geleden officieel is voorgesteld. Volgens Vandermeiren is dat een mooi voorbeeld van bedrijven die bereid zijn hun data ter beschikking te stellen om er als havenplatform beter van te worden. “Nxt Port zal, samen met andere initiatieven, van de haven een aantrekkingspool voor technologische ontwikkeling maken.”
Zulke initiatieven kunnen een alternatief bieden voor de ‘shortcut-economie’, waar tussenpersonen het almaar moeilijker krijgen. Ook in de haven, waar bijvoorbeeld de expediteurs zich moeten voorbereiden op de plannen van Jack Ma, de topman van internetreus Alibaba, om zelf containervervoer te organiseren.
Vandermeiren wil daarbij verder kijken dan de maritieme wereld alleen. “Op een aantal gebieden kunnen we perfect samenwerken met Rotterdam of andere havens, al zullen we ook concurrenten blijven. Tegelijk hebben we meer gemeenschappelijke uitdagingen met de luchthaven van Zaventem dan met de haven van Oostende. Denk daarbij aan milieu, douane, maatschappelijk draagvlak, enzovoort.”
Blijven groeien
De haventopman wil ook meer bedrijven die hun rol als ambassadeur van de haven en van onze economie willen opnemen. “We hebben bedrijfsleiders nodig die het voortouw nemen en die kansen zien waar anderen gevaren zien.” Het mooie rapport van de Nationale Bank, dat spreekt van 143.000 banen en bijna 20 miljard euro toegevoegde waarde, volstaat niet langer om mensen ervan te overtuigen dat de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen legitiem is, en dat ze moet blijven groeien.”
Want Vandermeiren wil lessen trekken uit bijvoorbeeld de brexit. “Als in Groot-Brittannië is gebeurd wat wij niet voor mogelijk achtten, dan is dat deels omdat de brexit-stemmers geen afdoend antwoord kregen op de vraag what’s in it for me, wat levert de Europese Unie mij, als individu, op? In een wereld waarin zekerheden verdwijnen, zijn mensen zeer ontvankelijk voor simpele slogans, voor eenvoudige boodschappen die geruststellend klinken.”
Dat geldt ook voor de havens. “Veel van wat je in de supermarkt vindt, belandt daar dankzij de haven. Veel bedrijven halen een deel van hun omzet uit export via onze haven en gebruiken diezelfde haven om zaken in te voeren die ze nodig hebben voor de productie van hun goederen. Willen we die tienduizenden banen en de welvaart in Vlaanderen op het spel zetten? Het zou een retorische vraag moeten zijn. Maar de brexit leert dat dat niet langer zo vanzelfsprekend is.”
Havenarbeid
Daarom verzet Vandermeiren zich tegen het beeld dat containerbehandeling niets meer is dan ‘met dozen schuiven’. “Ze leveren ons wel degelijk iets op. Als (maak)industrie zich hier vestigt, dan is dat omdat hun grondstoffen in die containers zitten. Dus ze brengen wel degelijk toegevoegde waarde en tewerkstelling.”
Dat ook aan de havenarbeid zal moeten worden gesleuteld, beseft de haventopman ook. “Logistieke activiteiten blijven organiseren onder de wat-Major, lijkt me geen goede zaak. De vraag is hoe we een dynamiek ontwikkelen om daar een oplossing voor te vinden, die voor alle partijen aanvaardbaar is.”
Tegelijk is Vandermeiren niet blind voor de ongemakken. “Mobiliteit is een belangrijk thema, waarop we ook in het buitenland worden aangesproken. We kunnen niet langer onze blik afwenden en schermen met cijfers over het relatief beperkte aandeel van de haventrafieken in de filecijfers. Die kloppen, maar de perceptie is anders. Daarom ben ik ook blij dat de containerkades aan het Deurganckdok voortaan ‘s nachts open zullen zijn. De haven is een deel van het probleem, maar ook van de oplossing. Daarom willen we fors inzetten op spoor en binnenvaart.”
