Investeerder Jürgen Ingels bouwt voort aan zijn zakenimperium: ‘Weinig mensen kunnen ondernemen én managen’

Jürgen Ingels is met zijn durfkapitaalfonds Smartfin en als privé-investeerder altijd op zoek naar echte ondernemers. De vroege investering in Deliverect, de Vlaamse techbelofte die op 1,4 miljard dollar wordt gewaardeerd, is voorlopig de kroon op zijn werk. Maar het werk is nog niet af. “Een mens loopt zo’n tachtig jaar rond op de wereld. Je moet toch iets tofs hebben gedaan en iets kunnen achterlaten?”

Bij het grote publiek is Jürgen Ingels vooral bekend als een van de juryleden in het tv-programma Leeuwenkuil, maar Ingels is in de eerste plaats een van Vlaanderens meest hyperkinetische investeerders en ondernemers. Dat illustreert hij door aan het eind van het gesprek een handgeschreven A4’tje met een vijftigtal namen mee te geven. Het zijn de bedrijven en de organisaties waarin hij de voorbije jaren actief was als investeerder, bestuurslid of ondernemer ( zie kader). De lijst is eclectisch, van voetbalclub Royal Antwerp FC en de producent van worsten voor honden Degomeat, tot een ruimtevaarttentoonstelling en een heel reeks technologiebedrijven.

21 jaar geleden was Ingels een van de oprichters van Clear2Pay. De betalingsspecialist werd in 2014 verkocht voor 375 miljoen euro. Daarna richtte hij Smartfin op, dat geld aantrok van Vlaanderens rijkste families. Het groeide al snel uit tot een van de belangrijkste investeerders in Belgische beloftevolle techbedrijven. Smartfin stapte in 2019 in Deliverect, dat vorige week bekendmaakte dat het vier jaar na de oprichting een kapitaalronde van 150 miljoen dollar heeft afgerond, tegen een waardering van maar liefst 1,4 miljard dollar. Daardoor mag Smartfin hopen op een enorme meerwaarde.

“Nadat ik Clear2Pay had verkocht, vroegen mensen of ik niet een beetje geluk had gehad”, zegt Ingels. “Dat is hoogstwaarschijnlijk zo en dat heeft mij extra gemotiveerd om niet te gaan rentenieren. Ik wilde bewijzen dat Clear2Pay geen eendagsvlieg was. De investeringen van Smartfin presteren goed. De investeerders in ons eerste fonds zullen wellicht drie tot vier keer hun inleg terugkrijgen. Je kunt natuurlijk zeggen dat er geluk in het spel was bij het kiezen van de bedrijven, maar we omkaderen ze goed. We willen dat ze zo weinig mogelijk tijd verliezen. Dat is cruciaal om ze te doen slagen. Bij onze investeringen is dat al meermaals gelukt. Deliverect (dat in het derde fonds zit, nvdr) is voorlopig de kroon op het werk. Dat Vlaamse bedrijf kan een heel grote wereldspeler worden.”

Volgde u de onderhandelingen over de megakapitaalronde van Deliverect van dichtbij?

JÜRGEN INGELS. “Ik was een klankbord voor Zhong Xu en Jan Hollez (medeoprichters van Deliverect, nvdr). Het is een enorme opluchting dat ze de kapitaalronde hebben kunnen finaliseren. Tot op het einde was het nagelbijten. De grote internationale investeerders zijn geen koorknapen en spelen het spel heel hard. Die grote kapitaalronde is een enorme mijlpaal voor het Belgische ecosysteem van jonge techbedrijven, maar het raakt ook een teer punt. De beste bedrijven komen van ondernemers die al eens een bedrijf hebben gehad. Zhong en Jan hadden met Posios al hun eerste succes en hebben die ervaring meegenomen om Deliverect extreem snel te doen groeien. In België pakken ondernemers nog te weinig door. Na een succesvolle exit gaan ze vaak rentenieren of denken ze: ik ben een fantastische ondernemer, ik ga het in een totaal andere sector proberen. Daar loopt het meestal faliekant af. Schoenmaker, blijf bij je leest. Richt nieuwe bedrijven op in dezelfde sector, dat is de grootste kans op succes. We hebben er veel te weinig.”

Is er geen beterschap op komst? Het aantal starters neemt toe.

INGELS. “Veel mensen zeggen me dat ze een ondernemer zijn. Volgens mij is slechts één op de tien daarvan een echte ondernemer. Kun je om met de stress? Ken je je cijfers door en door? Een echte ondernemer is een raar beest, dat moet in je bloed zitten. Echte ondernemers zeggen tegen hun partners: ‘Dit is wat geld, genoeg voor ons gezin. Zelfs als ik kom smeken, mag je het mij niet geven. Maar laat mij alstublieft met al de rest nieuwe dingen doen.’ Ik vind dat een belangrijk argument tegen een meerwaardebelasting. De opbrengst van een verkocht bedrijf zal een echte ondernemer gebruiken om er vijf nieuwe op te richten. Op lange termijn creëert dat veel meer maatschappelijke meerwaarde dan als er direct belasting op moet worden betaald.”

Ondernemers moeten soms snel weer vertrekken.

INGELS. “Er is een verschil tussen ondernemen en managen. Er zijn er weinig mensen die beide echt kunnen combineren. In start-ups is die combinatie van weinig belang, tot je vijftig medewerkers hebt en er structuren nodig zijn. Een echte ondernemer heeft chaos nodig en wil elke dag op een nieuwe kans springen. In de opstartfase van een bedrijf is dat cruciaal, je moet de chaos zijn werk laten doen. Je knijpt de creativiteit dood als je vanaf het begin structuren opzet.

“Heel goede ondernemers zetten maximaal in op hun sterktes en verspillen zo weinig mogelijk energie aan het bijschaven van hun zwaktes. Daarvoor laat je je beter omringen met anderen. Je moet je ego aan de kant durven te schuiven. Wat is belangrijker? Alles zelf willen doen? Of samen met een team een fantastisch bedrijf bouwen dat voor veel werkgelegenheid zorgt?

“Soms ben je ook niet meer de juiste CEO voor je bedrijf. Ik ben nooit de baas geweest en ik zal dat ook nooit worden ( glimlacht). Een CEO kan niets anders doen. Ik heb graag de vrijheid om van alles te kunnen doen.”

U vreesde voor een faillissementsgolf onder de Vlaamse start-ups bij de start van de coronacrisis.

INGELS. “Dat is gelukkig anders uitgedraaid. De start-ups hebben onmiddellijk in hun kosten gesneden en er was geld genoeg, dankzij het heel soepele beleid van de centrale banken. Maar het is geen business as usual. De sector is tegelijk versterkt en verzwakt. Een tiental jaar geleden was startups.be zowat de enige organisatie die focuste op de ondersteuning van techstart-ups. Ondertussen zijn er tientallen acceleratoren en begeleiders. Een Vlaamse starter kan wel altijd ergens geld of een subsidie krijgen. In dat opzicht is het beter, maar starters lopen daardoor het risico dat ze te lang blijven plakken in die beschermde omgeving. De echte wereld is een gevaarlijke wildernis. Zelfs als kuikentjes moeten ze dat zo snel mogelijk ondervinden.

“Op dat gebied kunnen we nog veel leren van Nederland. Daar is er één grote organisatie die een heel intensieve begeleiding geeft. Hier blijft het nog vaak steken in goede bedoelingen. De adviseurs hebben misschien veel boekenwijsheid, maar weinig praktijkervaring.”

Was dat niet de droom van Volta Ventures, een heel hands-on durfkapitaalfonds voor en door techondernemers?

INGELS. “Het is wat anders uitgedraaid. Jonas Dhaenens (van die andere Gentse techunicorn, team.blue, nvdr), ik en nog andere techondernemers zagen de behoefte aan een intensievere ondersteuning. Ik ben er niet meer bij betrokken, want uiteindelijk werd Volta een meer traditioneel private-equityfonds. Het was moeilijk geweest om starters van a tot z intensief te begeleiden. Daarvoor moet je een groot team opbouwen, maar het fonds was relatief klein. Dat kan enkel rendabel wanneer de begeleiders grotendeels gratis werken. Pay it forward, zoals ze in Silicon Valley zeggen. Ik probeer dat te doen. Als een ondernemer mij gewoon eens belt, stuur ik geen dikke factuur. Bij Smartfin willen we onze investeringen ook goed blijven ondersteunen. Ons volgende fonds zal wellicht weer 250 miljoen euro bedragen, in plaats van pakweg 500 miljoen. Liever tien investeringen die we goed kunnen ondersteunen dan ons te forceren. Het moet beheersbaar blijven.”

Dat klinkt een beetje ironisch, voor iemand wiens cv uitpuilt met zijprojecten.

INGELS. “Ongeveer 80 procent van mijn tijd gaat naar het begeleiden en adviseren van bedrijven waar ik bestuurder ben. De overige 20 procent besteed ik aan privé-investeringen. Dat zijn de meest uiteenlopende zaken. Ik zat met Dipp in schoonmaakproducten. Dat is onlangs verkocht aan Sofindev. Ik heb onlangs onder meer geïnvesteerd in de nieuwe dierenvoedingspeler Degomeat en in Casper, een restaurantketen met verschillende merken die enkel via onlinebestellingen werkt. Ik vind dat allemaal plezant.”

In hoeverre kunnen de investeerders in Smartfin die nevenactiviteiten als een probleem zien, als het slecht zou gaan?

INGELS. “We hebben het geluk – hout vasthouden – dat we nog weinig missers hebben gehad. Ik ben realistisch: statistisch gezien moet er een keer een echt slechte investering zijn. Het nadeel van private equity is dat je maar zo goed bent als je laatste investering. Met Smartfin heb ik een grote stap kunnen zetten, maar het werk is nog niet af. Ik doe het nog altijd heel graag, maar ik weet niet of ik dit in het huidige tempo nog zal doen tot ik zestig ben. Ik zie een nieuwe generatie van techondernemers opkomen, die blijven ondernemen en investeren. Zhong en Jan zijn daar een mooi voorbeeld van. In het Gentse heb je ook Pieterjan Bouten en Louis Jonckheere van Showpad. Maar er zijn er niet genoeg, er zouden er dertig moeten zijn.

“In mijn achterhoofd heeft altijd de eindigheid van het leven gespookt. Een mens loopt hier zo’n tachtig jaar rond. Je moet toch iets tofs hebben gedaan en iets kunnen achterlaten? Natuurlijk had ik nooit gedacht dat mijn carrière zo goed zou uitdraaien.”

Wat is uw geheim om zo veel gedaan te krijgen?

INGELS. “Roger De Vlaeminck schepte tijdens zijn wielercarrière op dat hij nooit trainde. Maar voordat hij op café zat, reed hij eerst een paar uur op de rollen. Er is geen geheim recept voor succes, het is gewoon hard werken en je tijd goed benutten. Ik werk elke zaterdagvoormiddag vanaf 8 uur. In een jaar werk je zo 250 uur extra en ze tellen dubbel omdat je bijna niet gestoord wordt. Zo kun je veel meer bereiken.”

Waagt u zich soms niet te ver? Zou het niet beter zijn om pakweg in vastgoed te investeren in plaats van in ondernemers?

INGELS. “Ik neem berekende risico’s. De eerste stap is vaak impulsief. Ik voel het snel als het echte ondernemers zijn. Daarna doe ik mijn huiswerk om te zien of hun plannen haalbaar zijn. Ik zorg er ook voor dat ik risico’s kan nemen door niet al te materialistisch te zijn. Natuurlijk woon ik graag in een mooi huis en ik zie graag kunst en andere mooie dingen. Maar ik zal niet doodongelukkig zijn als ze dat morgen allemaal wegpakken. Mijn twee kinderen moeten hun eigen weg zoeken, maar ik hoop dat ze zich ook niet laten verblinden door materiële zaken.”

Zullen zij u opvolgen aan het hoofd van Smartfin?

INGELS. “Dat is niet mijn bedoeling. Ik weet ook niet of er een ondernemer schuilt in mijn kinderen. Mijn dochter zit nog in het middelbaar. Mijn zoon is enkele jaren ouder en is vooral geïnteresseerd in pure wetenschap. Hij zit in zijn tweede jaar biologie, maar wil veranderen naar geografie. Ik kan moeilijk zeggen dat het een slecht idee is, ik heb een nog grotere switch gemaakt. Ik was twee jaar ver in mijn ingenieursstudie en ik vond die te technisch. Ik ben toen politieke en sociale wetenschappen gaan studeren. Ik heb daar geen spijt van. Je ziet een beetje van alles, politiek, psychologie. In deze tijden komt dat enorm van pas, want nu moet je een andere manager zijn. Vroeger kon een baas gewoon bevelen wat er moest gebeuren. Nu moet je iedereen meekrijgen en kunnen overtuigen om samen de wereld te veroveren. Mijn ingenieursstudie was geen tijdverspilling. Ze heeft me de technische bagage gegeven voor financiële analyses. Ik doe niets liever dan mij in een spreadsheet te verliezen.”

Ziet u in uw spreadsheets dat u zich tegen te dure waarderingen moet inkopen? Op de beurzen zakken de techbedrijven al.

INGELS. “Dat zal doorsijpelen naar de durfkapitaalmarkt. De waarderingen zijn er vaak te hoog. Je moet je als investeerder afvragen of je wel nog je geld kunt terugkrijgen als bedrijven tegen 15 tot 20 keer de omzet worden gewaardeerd. Dan moeten ze heel lang snel blijven groeien. Het is goed mogelijk dat er straks weer wat minder geld in de sector zal zijn en dat de investeerders weer de bovenhand krijgen. Al denk ik dat het nog even hét moment is om een bedrijf op te zetten. Ik moet mij inhouden. Mocht ik veertig in plaats van vijftig zijn, dan had ik al weer de sprong gewaagd.”

Stel dat u toch zin krijgt om ergens decadent veel geld aan te spenderen, wat wordt het dan?

INGELS. “Ik zou naar de ruimte willen gaan, maar mijn vrouw vindt dat te riskant. Ik zou het fantastisch vinden, mocht ik pakweg de capsule van de eerste astronaut Joeri Gagarin kunnen kopen. Niet om in mijn woonkamer te zetten, maar om ervoor te zorgen dat ze niet verloren gaat. Voor de ruimtevaarttentoonstelling SPACE – The Human Quest, die ik mee organiseer, hebben we enkele heel gedetailleerde replica’s van bekende ruimtetuigen gekocht. Ik hoop dat we er iedereen mee kunnen inspireren. België is wereldtop in ruimtevaarttechnologie, we moeten die sector kunnen uitbouwen.”

De investeringen van Jürgen Ingels

Private equity

ISM (persoonlijke investeringsholding) Smartfin

2 fondsen voor starters (Smartfin Ventures 1 en 2)

2 fondsen voor groeibedrijven (Smartfin Capital 1en 2 )

18 portfoliobedrijven, waaronder de Vlaamse techbeloftes Deliverect, Silverfin en Bright Analytics

Recente exits: Unified Post (beursgang), Newtec (verkocht voor 236 miljoen euro)

Netwerken

Scale-ups.eu / Startups.be

The Alliance

Voorzitter Beloftevolle Onderneming van het Jaar, jurylid Onderneming van het Jaar

Jurylid Trends Manager van het Jaar

Raden van bestuur

Guardsquare

Materialise

Ghelamco

Royal Antwerp FC

WDP

Willemen Group

Projective (financiële-dienstenverlener)

Mensura

Sociale impact

Baobab Express

Self

Trainm

Qpinch

SPACE – The Human Quest

Persoonlijke investeringen

Tioga Capital

Pitchdrive

Zenoptics

Degomeat

Casper

I Just love Breakfast

Dipp (verkocht)

Vavato (verkocht)

Finsight (verkocht)

Citymesh (verkocht)