‘Investeer 1 procent van de loonkosten in mentaal en fysiek welzijn op het werk’

Werknemers waarderen is een economische noodzaak geworden. Dat zegt Nathalie Arteel, waarderingsexpert en co-CEO van Arteel Group.

Naar aanleiding van de Europese Week voor veiligheid en gezondheid op het werk doe ik een oproep aan de overheid om structureel werk te maken van het fysieke en mentale welzijn van de Belgische werknemer.

Momenteel ontbreekt er een structureel preventiebeleid voor mentale werkgerelateerde problemen in een groot aantal bedrijven, kmo’s, overheden en organisaties.

Mijn concreet voorstel is om 1 procent van de loonkosten fiscaal voordelig te investeren in de fysieke en mentale gezondheid van hun mensen. Die investering is er een voor de toekomst van onze economie.

Ten eerste zullen bedrijven een daling van het ziekteverzuim kennen en betere prestaties neerleggen. Maar ook zal de overheid deze investering op termijn meer dan terugverdienen door een daling van de ziektekosten.

Terug naar de essentie

De bestaande regelgeving rond preventie is een verdienstelijke poging om onder meer het probleem van burn-outs aan te pakken. De sinds 2014 verplichte maatregelen vertalen zich vooral in het uitvoeren van risicoanalyses, sensibilisatiecampagnes en het opzetten van een meldingssysteem (bron geestelijkgezondvlaanderen.be).

Die maatregelen volstaan niet, zo leren ons de feiten: de burn-outproblematiek verbetert niet. Integendeel, het aantal langdurig zieken neemt alleen maar toe.

Volgens data van het Riziv is het cijfer van langdurig zieken over het afgelopen decennium met maar liefst 70 procent gestegen, en daarmee de overheidsuitgaven om gezondheidskosten te dekken.

Investeer 1 procent van de loonkosten in mentaal en fysiek welzijn op het werk

Dit jaar gaat het om 8 miljard euro, waarmee ziekteuitkeringen voor het eerst meer kosten dan werkloosheidsuitkeringen.

Het huidige beleid focust niet op de essentie. Het mentale aspect – dat heel belangrijk is voor de motivatie van werknemers – is zo goed als volledig afwezig.

Bovendien gaat het gros van de investeringen te vaak naar remediëring (bv. begeleiding van mensen die al een burn-out hebben gehad) in plaats van preventie. Denk maar aan het reïntegratiebeleid van minister De Block.

Wat betreft het fysieke welzijn van de medewerker, vliegen de ad hoc initiatieven je om de oren (campagnes om 10.000 stappen te zetten per dag, sporten tijdens de middagpauze, etc.), maar een structureel beleid blijft uit.

Waardering wordt een economische noodzaak

Naast burn-outs is ook de hogere pensioensleeftijd nu realiteit. We gaan met z’n allen langer moeten werken. Het is dus van het grootste belang dat mensen in organisaties zich gewaardeerd en gemotiveerd voelen, anders houden we het zo lang niet vol.

Werknemers waarderen is dus een economische noodzaak geworden.

Onthoud wel dat waarderen meer is dan alleen maar complimentjes geven. Het is een manier van leiding geven waar aandacht, respect en vertrouwen centraal staan.

Om medewerkers te motiveren moet een leidinggevende eerst en vooral weten welk soort prestaties en gedrag de organisatie ten goede komt. De volgende stap is om dit soort gedrag te leren herkennen en vervolgens ook te belonen.

Gewaardeerde werknemers zijn mentaal meer in balans. Ze voelen zich gelukkiger in hun job, zijn enthousiaster en meer gemotiveerd. Volgens een studie van BCG is waardering zelfs het belangrijkste element voor de gezondheid en het geluk van werknemers.

Een gewaardeerde werknemer zal niet alleen beter presteren op individueel vlak, maar zal ook een positief effect hebben op de prestaties van het bedrijf. Volgens het gerenommeerde consulting bedrijf Gallup voelt 9 op de 10 werknemers zich immers productiever wanneer ze gewaardeerd worden.

Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan om je werknemers gemotiveerd te houden, en een sterke interne bedrijfscultuur uit te bouwen waar mensen met goesting komen werken. Dit heb ik ook zelf mogen ondervinden. Enkele jaren geleden stond het samenhorigheidsgevoel bij de medewerkers van Arteel op een laag pitje. Ik bleef echter niet bij de pakken neerzitten en heroriënteerde het bedrijf. Ik creëerde zelf waarderingsprogramma’s en begon actief te werken aan een warme en hartelijke organisatie, waar de bijdrage van elke werknemer telt en wordt opgemerkt.

Focus op mensen

Te vaak passen organisaties zonder meer de letter van de wet toe, met als gevolg dat werknemers gedemotiveerd raken en dag na dag met een “leeg” gevoel naar huis gaan.

Doordachte preventiemaatregelen zijn dus onmisbaar voor het verkrijgen van een gelukkige en enthousiaste medewerker. Daarenboven, werknemers die met hun volle goesting gaan werken zijn goud waard.

Letterlijk, aangezien zij bijdragen tot betere bedrijfsresultaten. De Universiteit van Iowa bevestigt dit. Zij toonden namelijk aan dat de productiviteit van werknemers tot 22% kan toenemen wanneer zij zich gemotiveerd en betrokken voelen.

Daarom dring ik bij de overheid aan op een proactief preventiebeleid rond mentale problemen op het werk.

Verplicht bedrijven om 1 procent van hun loonkosten te investeren in een duurzaam en gedragen beleid zodanig dat er een garantie is voor het mentaal en fysiek welzijn van werknemers. Incentiveer leidinggevenden in bedrijven om zorg te dragen voor hun eigen gezondheid en die van hun collega’s.

Dat de overheid dit fiscaal aftrekbaar maakt, lijkt mij een evidentie. Het gaat hierbij niet zomaar om een gratuit fiscaal cadeau aan werkgevers.

Het is een investering in de economische veerkracht van organisaties, die zichzelf – mits goede toepassing – zal terugverdienen door een daling van de kosten voor langdurig ziekteverzuim.