Ilham Kadri (CEO Solvay): ‘Minder verspillen is economisch gezien altijd goed’

De chemie- en materialengroep Solvay legt zichzelf ambitieuze milieudoelstellingen op, met het programma Solvay One Planet. Zowel de uitstoot van broeikasgassen als het verbruik van hulpbronnen moet drastisch omlaag. CEO Ilham Kadri licht het programma toe.

In zijn boek legt Bill Gates uit dat hij twintig jaar geleden niet wakker lag van de klimaatuitdaging. Hoe zag u dat destijds?

ILHAM KADRI. “Hoewel het probleem twintig jaar geleden wel bekend was, was er veel minder sense of urgency dan vandaag. Ik ben scheikundige van opleiding, en chemici hebben altijd al belangstelling gehad voor de veiligheid van chemische stoffen en voor recycling. Dat is ons vak. Toen ik in 1998 bij Shell aan mijn loopbaan begon, bestond er al een richtlijn voor het gebruik van biociden. Een paar jaar later kwam dan Reach, de Europese verordening die zegt welke chemische stoffen toegelaten zijn. De chemische industrie heeft altijd al de juiste vragen gesteld, de regelgeving is gevolgd.”

In welke zin heeft die milieubekommernis uw professionele traject beïnvloed?

KADRI. “Duurzaamheid is voor mij een basiswaarde die in mijn leven altijd al aanwezig is geweest. Mijn eerste industriële project draaide rond het lichter maken van de plastic componenten in wagens, en dan vooral in dashboards. Een lichtere wagen stoot minder uit en kost minder. Het is dus niet alleen een kwestie van duurzaamheid, maar ook van rentabiliteit. Ik heb in mijn loopbaan ook veel gewerkt met water. Geen enkele natuurlijke hulpbron is schaarser dan water. Voor de toekomstige generaties wordt dat echt een probleem. Volgens de berekeningen van het World Wildlife Fund heeft een kopje koffie een watervoetafdruk van 140 liter. Zeewater ontzilten in het Midden-Oosten, procedés uitkienen die minder energie vreten, het grijze water van douches hergebruiken, allemaal heel boeiend. Naarmate de jaren verstrijken, wordt almaar duidelijker hoe belangrijk het is om onze natuurlijke hulpbronnen verstandig te beheren. In acht maanden verbruiken we wat de hele planeet in een jaar kan voortbrengen. In feite zijn we failliet.”

Vandaar het gevoel van urgentie waar u het over had.

KADRI. “Bij het grote publiek, ja, maar ik ben mij daar altijd van bewust geweest. Ik ben opgegroeid in Casablanca. We hadden geen toegang tot drinkbaar water. Ik heb al heel jong geleerd spaarzaam om te springen met hulpbronnen en niets te verspillen. Vandaar mijn belangstelling voor duurzaamheid en circulariteit. En ik heb getracht die waarden mee te nemen in mijn professionele traject, want minder verspillen is economisch gezien altijd goed. De industrie stoot CO2 uit, ze is een deel van het probleem. Maar als ze die uitstoot weet terug te dringen, als ze erin slaagt lichtere voorwerpen te maken, is ze ook een deel van de oplossing. Ondernemingen die toonaangevend willen zijn in hun sector, moeten altijd proberen de regelgeving voor te zijn. Ze moeten die regelgeving als een minimum zien. Duurzaamheid is het kleine zaadje dat ik in elke fase van mijn loopbaan tot ontkiemen tracht te brengen.”

Het recentste zaadje heet Solvay One Planet, een strategie waar zo’n anderhalf jaar geleden een begin mee werd gemaakt. Welke resultaten haalde u al?

Kadri. “De roadmap Solvay One Planet bewijst dat we verder willen gaan dan wat de regelgeving ons oplegt. Net zoals elk degelijk chemiebedrijf probeert ook Solvay zijn CO2-uitstoot terug te dringen. Tussen 2014 en 2018 hebben we die met 0,8 procent verlaagd. Sindsdien hebben we het akkoord van Parijs onderschreven. In 2019 en 2020 hebben we onze uitstoot met 4 procent verlaagd. Het gaat om een structurele vermindering, de gedaalde activiteit door de coronacrisis zit daar niet in verrekend. Wereldwijd hebben wij in dat kader al dertig projecten opgestart. Dankzij ons zonnepark in South Carolina mogen we ons tot de grootste tien investeerders in zonne-energie in de Verenigde Staten rekenen. Kijken we enkel naar de chemische industrie, dan zijn we zelfs het nummer een. We hebben besloten steenkool af te zweren. Voor Solvay betekent dat heel wat, want we gebruikten al 160 jaar steenkool voor de productie van natriumcarbonaat, de historische activiteit van ons bedrijf. Twee Duitse fabrieken schakelen nu over van steenkool op biomassa. Fantastisch, want dat is industrieel en huishoudelijk afval dat opnieuw wordt gebruikt. Al onze projecten moeten ons in staat stellen om bijna 2 miljoen ton minder CO2 uit te stoten. Een gigantische hoeveelheid, te vergelijken met de uitstoot van een miljoen wagens per jaar.”

Solvay wil de productie op basis van hernieuwbare of gerecycleerde grondstoffen tegen 2030 optrekken van 7 tot 15 procent van de productie. Kunt u voorbeelden geven van producten die bij die evolutie betrokken zijn?

KADRI. “Ik ben ‘ madame water’, dus ik zal met water beginnen. Wij willen dat onze fabrieken tegen 2030 een kwart minder zoet water verbruiken. In twee jaar is ons verbruik al met 5 procent afgenomen. Daarnaast wil Solvay zijn volume aan niet-herbruikbaar industrieel afval met 30 procent terugdringen. Vandaag kost het minder om dat afval naar het stort te brengen dan om het te recycleren. Dat moet anders. Tot slot zijn we erg trots op onze bijdrage aan de circulaire economie. Solvay is een van de weinige bedrijven die deze bijdrage heeft gemeten: 4 procent van onze omzet is circulair en dat percentage zullen we verdubbelen tegen 2030. Wanneer we vanilline produceren op basis van rijstvliezen, doen wij aan circulaire economie. Rijstvliezen zijn eigenlijk afval, maar we zijn erin geslaagd om er ferulazuur uit te halen. Die natuurlijke vanilline wordt gebruikt in taarten (in plaats van vanillestokjes, die slechts beperkt voorradig zijn, nvdr). In een totaal ander domein zijn wij met Veolia een zeer interessant partnership aangegaan om afgedankte batterijen te recycleren. Renault is ook in het project gestapt. Die groep is zowel een leverancier – ze levert afgedankte batterijen – als een afnemer, want ze heeft de elementen nodig die wij weer in de waardeketen gaan brengen.

Moeten er niet meer van zulke partnerships komen, als we willen evolueren naar een meer circulaire economie?

KADRI. “Inderdaad. Een onderneming kan niet in haar eentje stappen zetten naar meer circulariteit. Daar heb je een ecosysteem voor nodig. Wanneer een chemiebedrijf in zee gaat met een van de grootste afvalverwerkers ter wereld, komt een krachtige alliantie tot stand. Daardoor wordt het project minder risicovol. Wij sleutelen aan onze productieprocessen, maar kijken ook verder dan ons eigen bedrijf. Zo bespreken we met meer dan 500 van onze leveranciers hoe we de hele waardeketen kunnen verduurzamen. Voor een chemiegroep als Solvay is zoiets een fantastische kans, want het zijn wij die de materie vormgeven. Die materie kan biologisch afbreekbaar of 100 procent plantaardig zijn. Of ze kan het resultaat zijn van hergebruik van componenten die we uit afval halen. Dankzij de technologie is vandaag zoveel mogelijk. Er is een geweldige modernisering van de chemie aan de gang.”

“Het kost soms minder om afval naar het stort te brengen dan om het te recycleren”, zegt u. Bent u bereid strengere regels of hogere taksen te aanvaarden om verandering te brengen in die situatie?

KADRI. “Maar wij zijn vragende partij! Zo’n verandering brengt altijd ongemakken met zich, maar ze lijkt mij nodig voor de geloofwaardigheid van alle investeringen die we doen. Een circulaire economie is niet gratis. Duurzaamheid moet zich niet beperken tot de planeet, de hulpbronnen, de mens, ze moet ook winstgevend zijn.”

En kan ze nog winstgevend zijn met bijvoorbeeld een koolstoftaks?

KADRI. “Zo’n koolstoftaks zal Solvay de mogelijkheid bieden zichzelf opnieuw uit te vinden en verder te gaan. Solvay is een innovatief bedrijf, wij zien hier kansen in. Volgens mij zijn bedrijven die een koolstoftaks als een bedreiging zien, zelfs gedoemd om te verdwijnen. We kunnen het ons niet veroorloven om alles bij het oude te laten.”