Ignace Van Doorselaere (CEO Neuhaus) bundelt zijn aantekeningen: ‘Het belangrijkste stuk van je leven staat niet op je cv’

Ignace Van Doorselaere, de CEO van de pralineproducent Neuhaus, bundelt in een nieuw boek alle levenskennis die hij als twintigjarige al had willen hebben. Hij putte daarvoor uit de mijmeringen, observaties en inzichten die hij de voorbije vier decennia heeft opgetekend. “Ik heb nooit tegen mijn verlies gekund. Maar ik kan het nu wel relativeren.”

Ignace Van Doorselaere scheerde hoge toppen en doorzwom menig woelig water bij de brouwer AB InBev, de lingeriemaker Van de Velde en de pralineproducent Neuhaus. Al die jaren noteerde hij – met potlood – wat hem opviel en wat hem stoorde. Sporadisch groeide daar een boek of een column uit. Veel mijmeringen, observaties en inzichten die hij had opgetekend en voor zich had gehouden, heeft hij nu gebundeld in een boek.

(Bekijk hieronder de Trends Talk met Ignace Van Doorselaere.)

Wat is de rode draad van uw boek?

IGNACE VAN DOORSELAERE. “De dingen die ik had willen weten toen ik twintig was, over bedrijven en over het leven. Ik ben intussen 63.”

Niets geeft u meer voldoening dan mensen inspireren, schrijft u.

VAN DOORSELAERE. “De eerste vraag die je altijd moet stellen is: moet dit gepubliceerd worden? Als je zomaar wat open deuren intrapt, heeft het geen bestaansreden. Het boek is niet bedoeld om te choqueren, maar allicht zal ik een aantal mensen op hun tenen trappen, bewust of onbewust.”

U schrijft onder meer over uw jeugd. U moest thuis werken in de slagerij van uw ouders. U schrijft: ‘Ze hebben me thuis leren winnen.’ Zit werken in de genen?

VAN DOORSELAERE. “Het zijn de genen, en de opvoeding. Het belangrijkste stuk van je leven staat niet op je cv. Wat er met je gebeurt als kind, is bepalend. Dus uiteraard heeft die wereld van de kleine zelfstandige mij gevormd. Ik werkte tot mijn 23ste op zaterdag en zondag in de slagerij, ook tijdens mijn hogere studie en tijdens de examens. Ik heb als kind vaak gevloekt als mijn vrienden konden ravotten en voetballen. Ik mocht niet mee omdat ik moest helpen. Maar nu moet ik toegeven dat het mij sterker heeft gemaakt.

“Ik heb altijd slecht tegen hiërarchie gekund. Ook dat heb ik van huis uit. Een zelfstandige doet zijn zin. Al onderneemt hij of zij niet noodzakelijk. Ondernemen is iets zien wat er nog niet is, een visie hebben en daarnaartoe werken. Maar er zijn veel zelfstandigen die geen ondernemer zijn. Ik heb heel veel respect voor mijn ouders, maar ze deden elke dag hetzelfde. Er was geen visie die hen dreef.”

Hebt u overwogen zelf te ondernemen?

VAN DOORSELAERE. “Je bent de keuzes die je maakt. Ik heb twee keer nee gezegd tegen een kans. Een echte ondernemer had wellicht ja gezegd. De eerste keer werkte ik bij Puratos en had ik een collega kunnen volgen die een telemarketingbureau wilde oprichten. Ik heb getwijfeld, maar wilde absoluut gaan voor mijn MBA aan Wharton University. En daar bleek dat een project dat ik samen met een andere student had uitgewerkt, heel innovatief was en tot meer had kunnen leiden. Maar toen kon ik bij de Boston Consulting Group aan de slag gaan.”

Hebt u spijt van die keuzes?

VAN DOORSELAERE. “Ik heb twee echtscheidingen achter de rug. Dat betekent dat niet alle keuzes juist zijn geweest. Iedere mens kijkt wel eens achterom, maar spijt heb ik niet.”

U kijkt in het boek kritisch naar de maatschappij, de politiek en de economie. Ontneemt de manier waarop de politiek omgaat met de centen u de zin om nog lang door te gaan?

VAN DOORSELAERE. “Die twee dingen staan los van elkaar. Ik blijf doorgaan, tenzij er privé iets gebeurt. Ik doe nog altijd graag wat ik doe. Maar ik besef ook dat ik 63 ben, en het is goed dat de jongere generatie op zeker moment overneemt. Je moet niet hardnekkig tot je 67ste of 68ste willen doorgaan.

“Maar het is inderdaad allemaal niet hoopgevend. Of je het nu hebt over België, Europa of de wereld, het is drie keer niet goed. We rijden drie keer bergop. Al maakt het mij niet minder strijdvaardig. Wat België betreft: ik weet dat een land complexer is dan een bedrijf, maar je kunt België als een holding met twee of drie divisies bekijken. Waarom die niet deels verzelfstandigen? Ik wens dat België wordt samengehouden, maar dat moet je vanuit kracht, logica en consistentie doen. Niet vanuit constant aanmodderen.

“Stel je voor dat je als bedrijfsleider aan het eind van het jaar geld te kort hebt en naar de aandeelhouder stapt om te melden dat er een kapitaalverhoging nodig is. Dan zal die vragen of je naar je kosten hebt gekeken en je huishouden hebt gedaan. Dat gebeurt niet in dit land, en ik vrees dat het nooit zal lukken met het België en die noord-zuidtegenstelling van vandaag. Laat elke bevolkingsgroep, en zeker Vlaanderen, fiscaal autonoom zijn en haar eigen keuzes betalen. Dat is eerlijk en op de lange termijn het enige leefbare model. Zo wordt diegene die het wat minder doet wakker. Maar laten we een aantal evidente synergieën daarboven behouden.”

Hoe gaat u om met tegenslagen en kritiek?

VAN DOORSELAERE. “Ik heb nooit tegen mijn verlies gekund. Zet een bedrijfsleider op het veld voor een wedstrijd en die wil winnen. Naarmate ik ouder word, wil ik nog even hard winnen en kan ik nog altijd niet tegen mijn verlies. Maar ik kan het nu wel relativeren. Er zal wel altijd iemand zijn die kritiek heeft. Unanimiteit bestaat niet in het leven. Voor de een ben je soms te arrogant, voor de ander soms te braaf. Dat is ook wat ik beschrijf in het boek: je kunt elke wedstrijd samenvatten en daarvan de mooiste vijf minuten tonen. Dan zegt iedereen: wat een match! Maar je kunt ook de slechtste vijf minuten tonen en dan heeft iedereen het over een snertwedstrijd. Hetzelfde kun je met jouw of mijn leven doen. Afhankelijk van waarop je de schijnwerper richt, krijg je een ander verhaal van hetzelfde leven.”

Hoe blikt u terug op uw carrière? Is Neuhaus het hoogtepunt?

VAN DOORSELAERE. “Neen. Ik ben nog altijd het meest trots op het deel AB InBev, dat toen nog Interbrew heette. Ik werd in 1993 eindverantwoordelijke voor fusies en overnames. Mijn eerste missie was de verkoop van AB InBev aan South African Breweries. Het draaide toen niet bij AB InBev. De CEO (José Dedeurwaerder, nvdr) werd gewantrouwd en werd ook ontslagen. De interne cijfers klopten niet en er was geen toekomstperspectief. In minder dan vier jaar hebben we dat gekeerd. Dat waren kernjaren waarin de strategie werd vastgelegd om the world’s local brewer te worden. Die periode, met in 1995 de overname van het Canadese Labatt als klap op de vuurpijl, heeft de groep getransformeerd.

“Ik ben ook trots op mijn tijd bij Van de Velde, waar ik de groei samen met Herman Van de Velde twaalf jaar heb doorgetrokken in een dalende markt. Mijn werk daar was niet af, maar ik was het niet meer eens met een aantal familiale zaken, waarover ik het niet meer wil hebben. Die zijn bijgelegd. Ik ben wel erg ontgoocheld dat het concept lingerie styling op basis van een sterke consumentendatabase, dat we toen hebben ingevoerd, niet ten volle werd voortgezet. In 2017 en 2018 is het bedrijf dan zo goed als ingestort. Van de Velde had mét dat beleid nu al een omzet van minstens 300 miljoen euro gehad. (Van de Velde haalde over 2021 een omzet van 191 miljoen euro, nvdr).”

“Ik had gedacht dat Neuhaus het makkelijkst zou worden, aangezien het merk wel wat verouderd, maar voorts oké was. Het is toch met heel veel vallen en opstaan en heel veel vloeken geweest.”

Hoelang blijft u nog CEO?

VAN DOORSELAERE. “Ik schat dat ik nog minstens twee jaar werk heb. Neuhaus is niet af. Het is, zoals het leven, anders gelopen dan ik had gedacht. Om in wielertermen te spreken: we stuitten op veel onvoorziene cols van eerste categorie: het rechttrekken van het verleden, covid, de logistieke disruptie, Oekraïne en een salmonellabesmetting bij chocoladeproducent Callebaut, waardoor onze productie stilviel. Daardoor staan we nog niet waar ik wil staan. Nochtans zal de omzet dit jaar wellicht 10 procent hoger liggen dan in het recordjaar 2019. Het is een heel intensief en vermoeiend parcours geweest. Maar het geeft je de adrenaline die je als bedrijfsleider nodig hebt. En we komen hier wel door, want het merk heeft geen schade opgelopen.

“Maar ik ga dit zeker geen vijf jaar meer doen. Je kunt het leven niet voorspellen. Het zal me wel tegenhouden als het moet. Je bent nooit zeker van je gezondheid. Het team is jong en sterk, en er zitten mensen in die me kunnen opvolgen. Verjonging is goed, en best als ze uit eigen rangen komt.

“Man of vrouw? Ik loop niet zo hoog op met governance en zaken als quota. Al die regels, al die schijnvertoningen hebben weinig toegevoegde waarde. Neuhaus telt zeven mensen in het directiecomité, waarvan we denken dat het op dit moment de juiste mensen zijn. Dat zijn nu vier mannen en drie vrouwen, maar misschien is dat op een andere keer vijf-twee, of twee-vijf.”

Wat ziet u uzelf daarna doen?

VAN DOORSELAERE. “Ik probeer te inspireren, onder meer door les te geven. Maar niet fulltime. Ik zou sterven in het onderwijssysteem met al zijn vormvereisten en controles. Ik houd er ook van om ondernemers en familiebedrijven bij te staan. Al doe ik niets meer waarin ik geen centen kan steken. Het hart klopt harder als je er financieel in zit. Ik aanvaard dus ook geen mandaten in raden van bestuur, tenzij ik geïnvesteerd heb in het bedrijf. De sportgroep Golazo is zo’n voorbeeld. Of Patrinvest, de holding van Alexandre van Damme, waarin ik een paar honderdduizenden euro’s heb gestoken. Voor mij is dat veel geld, niet voor Patrinvest. Van Damme heeft mijn geld echt niet nodig, maar het is skin in the game (je nek uitsteken door je financieel te engageren, nvdr). En daarnaast blijf ik schrijven en wil ik meer inhoud geven aan mijn vennootschap 4F (kort voor Flexible Focus Fair Fight, nvdr), die profit- en non-profitorganisaties wil helpen in hun groei. Dat heeft onder meer geleid tot een fonds in de schoot van de Koning Boudewijnstichting dat steun biedt aan vzw’s die focussen op behoeftes van kinderen die het moeilijk hebben.

“Ik heb schrik om niet meer actief te zijn. De adrenaline is nog even sterk aanwezig als toen ik 23 was. Ik ga zelden op vakantie. Ik verveel me snel. Ik heb geen drie weken nodig om uit te rusten, dan liever een lang weekend aan zee om de batterijen op te laden. Ik heb het wel nodig om me fysiek leeg te maken. Daarom beoefen ik opnieuw de gevechtskunst krav maga. Ik was ermee gestopt op doktersadvies, omdat ik een kunstknie en zware artrose in de nekwervels heb. Eigenlijk mag ik enkel nog wandelen en fietsen. Maar ik ga door met krav maga tot mijn lichaam definitief aangeeft dat het niet meer gaat. Macho zijn is niet gezond” (lacht).