Hoe Olivier Chapelle Recticel in Belgische handen wist te houden

Dat de polyurethaanverwerker Recticel niet in buitenlandse handen is gevallen, is te danken aan de onverzettelijkheid van Olivier Chapelle. Voor het eerst blikt de CEO terug op de wilde rit van Recticel sinds de hoofdaandeelhouder Bois Sauvage vorig jaar een onthutsende deal sloot met het Oostenrijkse Greiner, dat meteen een overnamebod lanceerde.

” Dit was niet het plan”, zegt Olivier Chapelle, de CEO van Recticel, meermaals. Dat plan was Recticel te stroomlijnen rond twee sterke divisies: thermische bouwisolatie en technische soepelschuimen (Engineered Foams) voor een breed gamma toepassingen zoals geluiddemping of medische materialen. Dat plan is intussen getorpedeerd door een slinkse demarche van Bois Sauvage, de holding die sinds 1989 de betrouwbare Belgische aandeelhouder van Recticel was en sinds 2003 een belang van ruim 27 procent aanhield.

Bois Sauvage verkocht zijn belang achter de rug van Chapelle om aan Recticels Oostenrijkse rivaal Greiner, die meteen daarop een vijandig bod lanceerde tegen 13,5 euro per aandeel. Dat vond Chapelle een zware onderschatting van de waarde van Recticel. Om de dreiging af te wenden, werd beslist Engineered Foams, het hoofddoelwit van Greiner, te verkopen aan het Amerikaanse Carpenter. Het werkte. Greiner, waarmee Recticel tot in 2020 de joint venture Eurofoam deelde, druipt af. Het verkoopt 22,6 procent van Recticel aan Baltisse, de investeringsmaatschappij van de Vlaamse topindustrieel Filip Balcaen.

Het is een zoveelste pluim op de hoed van Chapelle. De 57-jarige burgerlijk ingenieur had al veel katjes te geselen sinds hij begin 2010 de teugels van Recticel in handen kreeg. Recticel wankelde toen onder de schuldendruk, een gevolg van te ambitieuze Amerikaanse plannen voor de autodivisie, de crisisjaren en een penibel kartelonderzoek. Chapelle sloot of verkocht de eerste jaren na zijn aantreden tientallen fabrieken en snoeide de helft van het aantal joint ventures weg. Al snel besliste hij ook de automobieltak in de etalage te zetten, en later de tak slaapsystemen (Bedding). Intussen is de autodivisie verkocht, de slaapsystemen gaan over enkele weken de deur uit. Aangezien ook Engineered Foams noodgedwongen sneuvelt, wordt Recticel een pure isolatiespeler. “Dat is het plan B, maar het is ook een mooie uitdaging, die nog veel van me zal vergen”, stelt Chapelle in zijn eerste interview sinds het bod van Greiner negen maanden geleden.

U had een blindelings vertrouwen in Bois Sauvage. Uw strategie paste in zijn kraam. Maar plots verkocht het zijn belang tegen een onverwacht lage prijs. Dat moet als verraad zijn overgekomen.

OLIVIER CHAPELLE. “Absoluut. We begrijpen het nog altijd niet. Maar we konden er niets meer aan doen en hebben beslist het professioneel af te handelen.”

Kwam het als een donderslag bij heldere hemel?

CHAPELLE. “Misschien waren er wel signalen, maar die heb ik dan niet gezien. Wij hadden met Bois Sauvage een strategie uitgetekend en goedgekeurd, en waren die aan het uitvoeren. Alles ging in de juiste richting, ook onze aandelenkoers. Die stond toen al op 13,2 euro, terwijl Bois Sauvage 13,5 euro kreeg van Greiner.”

Heeft Bois Sauvage achteraf uitleg gegeven?

CHAPELLE. “Ja, al was die niet duidelijk, of misschien heb ik het niet goed begrepen. Maar details geef ik niet. Het is hun bedrijf. Ik houd niet van hun beslissing, maar ze hadden ongetwijfeld hun redenen, en daar discussieer ik niet meer over. Punt. Ik focus mijn energie op het vinden van oplossingen.”

Het moet nochtans een van de slechtere deals van de voorbije jaren zijn. Sindsdien is de koers flink gestegen. Bois Sauvage heeft tientallen miljoenen euro’s winst laten liggen.

CHAPELLE. “Dat klopt. Als je naar het verleden kijkt, kan het een goede deal lijken. Maar Bois Sauvage kende onze strategie en onze doelstellingen.”

Hebt u ervan wakker gelegen?

CHAPELLE. “De eerste 24 uur waren moeilijk. Het was moeilijk te geloven en te begrijpen. En dan moest ik onmiddellijk de energie vinden om te brainstormen met onze adviseurs. Diezelfde dag vernamen we dat Greiner een vijandig overnamebod zou doen.”

Hebt u overwogen dat bod te aanvaarden?

CHAPELLE. “Nee! Het was onmiddellijk en duidelijk onaanvaardbaar!”

U ergerde zich aan de naar verluidt weinig respectvolle en agressieve aanpak van Greiner-topman Axel Kühner. Die leek overtuigd dat zijn plan zou lukken. Waarop baseerde hij dat zelfvertrouwen?

CHAPELLE. “Die vraag moet u aan hem stellen. Maar ze waren inderdaad zeker dat het zou lukken, ondanks onze reactie en de visie van analisten dat het zinloos was en dat het bod te laag was. Ook de media hebben het management en de raad van bestuur gesteund. Tussen haakjes: statistieken tonen aan dat vijandige biedingen zelden lukken of waarde creëren. Maar ik oordeel niet. Niks persoonlijks tegen Kühner. Dat is business. Hij maakte een keuze en het is niet gelukt. Nice try.”

Recticel stond wel op zijn kop.

CHAPELLE. “Plots zaten we in een totaal andere realiteit. We hebben uiteindelijk een oplossing gevonden door Engineered Foams te verkopen. Die verkoop bevestigde de waarde van die divisie en heel Recticel.”

Op wie kon u terugvallen?

CHAPELLE. “Op veel mensen. Op mijn ploeg en het hele bedrijf. Met Johnny Thijs, de voorzitter van onze raad van bestuur, zat ik op één lijn en was de sfeer perfect. We vechten samen. Bovendien hebben we een goede relatie met onze adviseurs, onze advocaten Allen & Overy en onze bankier JP Morgan. Dat is belangrijk om decisief en creatief te zijn, risico’s te nemen en de strategie perfect uit te voeren.”

Bois Sauvage heeft nog twee vertegenwoordigers in uw raad van bestuur, Benoit Deckers en Frédéric van Gansberghe. De eerste is de CEO van Bois Sauvage, de tweede een voormalige voorzitter ervan. Dat is toch ongemakkelijk?

CHAPELLE. “Natuurlijk, maar we hebben een strategisch comité gecreëerd, waarbij Deckers en Van Gansberghe niet betrokken worden. Ze weten dat. We hebben dat in alle transparantie gedaan. Er was een duidelijk belangenconflict. Dat hebben ze begrepen en gerespecteerd. Maar de uiteindelijke beslissing over de strategie is wel genomen in hun aanwezigheid, en ze konden stemmen.”

Hebt u ook gesproken met Valérie Paquot, de voorzitter van Bois Sauvage?

CHAPELLE. “Nee. Wij spraken met Deckers en Van Gansberghe.”

Was het haar onervarenheid? Zij kende Recticel niet echt.

CHAPELLE. ( Blaast) “Ja, maar ik zal geen commentaar geven, want ik ken Valérie niet. Bois Sauvage heeft een raad van bestuur met ervaren bestuurders. Ze hebben zeker hun analyse gemaakt.”

Greiner verkoopt het gros van zijn belang aan Filip Balcaen. Had u dat zo snel verwacht?

CHAPELLE. “Greiner had in januari aangekondigd dat het verschillende scenario’s had. Een ervan was de participatie te verkopen. En aangezien Engineered Foams, de divisie die belangrijk was voor hen, naar Carpenter gaat, heeft dat belang in Recticel geen strategisch nut meer. Het werd voor hen een puur financiële participatie.”

Is dit het beste scenario?

CHAPELLE. “Het beste scenario is dat wij onafhankelijk van wie in de raad van bestuur zit, onze groeistrategie voor isolatie verder kunnen uitvoeren. Over een handvol maanden zijn we een pure speler in isolatie. We werken al aan scenario’s om vlugger te groeien.”

In een vorig interview in Trends zei u dat Recticel continu een potentieel doelwit is. Is dat, nu het focust op isolatie, nog meer het geval? Isolatie is hot, zeker sinds de Europese Green Deal.

CHAPELLE. “Inderdaad. Misschien is de interesse daardoor groter dan ooit. Als er een echt goed bod komt, moeten we dat als management samen met onze raad van bestuur potentieel ook aanbevelen. Maar we zijn intussen ook een duurder doelwit geworden.”

Diverse namen passeren de revue, zoals Rockwool, Unilin en Soprema, maar vooral ook het Ierse Kingspan.

CHAPELLE. “De naam van Kingspan valt regelmatig, en dat begrijp ik. Misschien is Kingspan bereid te bieden. Maar ik denk dat het een fantasie is. Er is te veel overlap om echt waarde te kunnen creëren. Er zijn andere partijen waarvoor dat geen of een kleiner probleem zou zijn.”

Kingspan deed in 2010 al een poging om de isolatietak over te nemen en bood later samen met Greiner op het hele bedrijf. Gelooft het er nog altijd in?

CHAPELLE. “Ja, maar intussen zijn we niet meer hetzelfde bedrijf. We hebben onze activiteiten uitgebreid in regio’s waar zij ook actief zijn, zoals Engeland en Noord-Europa. Ook in de Benelux zijn er overlappingen, die niet gemakkelijk te overbruggen zijn.”

Kingspan is met isolatie een reus geworden. Doet dat u dromen?

CHAPELLE. “Absoluut. Kingspan is een mooi verhaal. Het was altijd een pure player. Het is vooral gegroeid in zogenoemde sandwichpanelen (isolatieplaten afgedekt met stalen platen, nvdr). Ook de Vlaamse industrieel Joris Ide was daarin sterk actief, en ook wij zouden die richting uit kunnen gaan. We bekijken verschillende mogelijkheden.”

Recticel nam vorig jaar het Poolse Gor Stal over. Dat was misschien een van de laatste kansen om tegen een zacht prijsje een overname in isolatie te doen.

CHAPELLE. “Dat laatste weet ik niet. Het blijft trouwens een kans. We hebben er een probleem. De deal gaat vooralsnog niet door. Het akkoord was getekend bij de notaris, we hebben al mensen aangeworven en onze computers er al geïnstalleerd. En plots wilden ze de deal niet afronden. We zijn naar de rechtbank getrokken en zien wel hoe het uitdraait. Ik verwacht dat we voor het einde van de eerste jaarhelft meer weten.”

De verkoop van Engineered Foams levert heel wat cash op. Hebt u een boodschappenlijstje?

CHAPELLE. “Er zijn heel wat mooie kansen en we hebben al ideeën.”

Hoe ziet u Recticel evolueren?

CHAPELLE. “De eerste stap is heel Europa te bestrijken. Er zijn nog altijd blinde vlekken op die markt die heel begaan is met isolatie en het verminderen van de CO2-uitstoot. We willen ook naar Noord-Amerika. Naar China of India gaan we niet. Die markten zijn te gefragmenteerd. We moeten ons daar als beursgenoteerd bedrijf ook strikt aan de regels houden, terwijl zij… Zonder gelijk speelveld gaat het niet.”

Hoe dan ook, de saga met Greiner is achter de rug. Hoe zwaar heeft die gewogen?

CHAPELLE. “Er zijn veel verrassingen en moeilijke periodes geweest. Maar ik kan goed tegen stress. Ook in moeilijke tijden ben ik er immuun voor. Ik slaap altijd goed en de gezondheid is goed. Ik ben zelfverzekerd en ik neem business nooit persoonlijk. Bovendien zit ik op één lijn met de raad van bestuur, met uitzondering van de bestuurders van Bois Sauvage uiteraard. Vechten gaat gemakkelijker als je een ploeg achter je hebt.”

Vreesde u soms dat het niet goed zou komen?

CHAPELLE. “Nee. Mijn kinderen lachen er soms mee, maar ik geloof echt dat er geen probleem is zonder oplossing. Ik was soms wat ongerust dat iets niet op tijd zou gebeuren, of dat de onderhandelingen moeilijk zouden zijn. Maar dat is uiteindelijk dealing and wheeling. Dat maakt ook dat het een heel opwindende en boeiende periode is geweest.”

Ook in de periode voor Recticel moest u herstructureren bij grote internationale spelers.

CHAPELLE. “Dat klopt. Ik ben vertrouwd met moeilijke situaties. Ik heb veel gezien en in lastige omstandigheden moeten managen, bijvoorbeeld in de automobielsector tijdens de crisis van 2008. En toen kwam Recticel, met vele herstructureringen en een kartelonderzoek, het bod van Kingspan met Greiner in 2019, en andere spannende situaties. Het maakt dat ik dit profiel heb. Ik ben eerder een agent de changement dan een manager van een stabiele toestand.”

Heeft de buitenwacht de uitdagingen bij Recticel onderschat?

CHAPELLE. “Ik denk dat mensen het gewoon niet beseften. Nu het hele verhaal bekend is, is dat duidelijk geworden. Vooral de eerste vijf à zes jaren waren moeilijk. We moesten de organisatie volledig herzien, zonder geld. We hebben ruim zestig fabrieken gesloten. Dat was heel lastig, maar je kunt niet bouwen op iets dat niet stabiel is. Daardoor moesten we in 2015 ook een kapitaalverhoging doen. Moeilijk, want we moesten een grote korting van 25 procent toestaan (de nieuwe aandelen zijn uitgegeven tegen 3,2 euro, nvdr). Maar we hebben daardoor de bladzijde kunnen omslaan en een toekomst gecreëerd voor Recticel.”

Is de uitdaging bij Recticel voor een zelfverklaarde agent de changement nog groot genoeg?

CHAPELLE. “Dat zal van mezelf afhangen. En van het antwoord op de vraag of ik in staat zal zijn de raad van bestuur ervan te overtuigen onze ambitie te steunen.”

Hoe groot is die ambitie?

CHAPELLE. “Voor mij volstaat het niet als het nieuwe Recticel over vijf jaar 20 procent groter is. Het moet en zal in omzet zeker een veelvoud zijn.”

U hebt bewezen dat u een bedrijf kunt transformeren. Dat moet headhunters lokken.

CHAPELLE. ( Ontwijkend) “Jawel, maar Recticel blijft een mooie uitdaging. We hebben de kans een heel mooie business te creëren op basis van wat we al hebben. Ik ben gemotiveerd.”

Waar bent u het meest trots op?

CHAPELLE. “We zijn volhardend geweest bij alle problemen, onverwachte wendingen en kansen, en we zijn erin geslaagd verenigd te blijven, ook met de raad van bestuur. Daarvoor neem ik zeker krediet.”

Hebt u ergens spijt van?

CHAPELLE. “Nee. Ik zeg niet dat we alles perfect hebben uitgevoerd, maar als ik op ons traject terugkijk, was dit de logische manier om de waarde van Recticel te ontginnen. Het moest allemaal in die volgorde gebeuren. Als ik denk aan alle deals die we gedaan hebben: we hebben verkocht tegen heel goede prijzen en hebben overgenomen tegen relatief lage prijzen. Ik ben ook geen man van spijt. Ik kijk vooruit.”