Hoe denkt NewB geld te verdienen?

De coöperatie NewB krijgt van de Europese Centrale Bank een vergunning om bankactiviteiten op te starten. Dat meldt de Nationale Bank, die eerder al het licht op groen zette.

De ECB besliste vrijdag om een vergunning van kredietinstelling te verlenen aan NewB. Deze beslissing volgt op het positief advies dat de Nationale Bank van België gaf. Dat betekent dat NewB ingeschreven staat op de lijst van vergunde kredietinstellingen van ons land en met bankactiviteiten van start kan gaan.

De grootste uitdagingen voor NewB zullen er nu in bestaan een volwaardige IT-infrastructuur op te zetten, te voldoen aan alle regels inzake kapitaal en compliance, en commercieel met zijn producten en diensten te scoren bij de coöperanten die het startkapitaal van de bank samen brachten.

In 2010 al namen enkele sociale organisaties en particulieren het initiatief voor een nieuwe, ethische, coöperatieve bank. Zij wilden een alternatief bieden voor de grote bankgroepen die door hun risicogedrag in 2008 zware financiële onrust veroorzaakt hadden. Dat leidde tot de oprichting van de vennootschap NewB in mei 2011.

Vorig jaar nam NewB een belangrijke horde op de weg naar de banklicentie. De toezichthouder, de Nationale Bank van België (NBB), vond dat NewB 30 miljoen euro vers geld moest zien te verzamelen. De voortekenen waren ongunstig, maar NewB slaagde met vlag en wimpel. De bank haalde 35 miljoen euro op. Het gros kwam van 70.000 particuliere coöperanten.

Waarnemers betwijfelen of in de huidige renteomgeving een beginnende bank op korte tijd rendabel kan worden. De lage rente en de vlakke rentecurve maakt het bijna onmogelijk geld te verdienen met het klassieke verdienmodel van een bank, de omzetting van spaargeld in kredieten. En ook een klassieke beleggingsportefeuille met overheidsobligaties levert nauwelijks rendement op. Toch heeft NewB een businessplan uitgewerkt dat voorziet dat de bank tegen 2024 winstgevend is. Hoe denkt de kandidaat-bank dat te realiseren?

1. Het lagekostenmodel van een start-up

NewB heeft het voordeel dat het van nul kan starten. In tegenstelling tot andere banken sleurt het geen erfenis uit het verleden mee. Die is meestal het gevolg van fusies en overnames, en gaat gepaard met hoge IT-, beheers- en integratiekosten. Die heeft NewB niet.

Een bank moet een degelijk IT-platform hebben. NewB maakt zich sterk dat het zich een eenvoudig basisbankplatform kan aanschaffen tegen een beperkte prijs. Het wil daarvoor in zee gaan met Mainsys, dat een softwarepakket aanbiedt dat al draait bij banken als Nagelmackers en AXA Bank.

De Vidts: “We gaan daar geen grote bedragen voor betalen, omdat we alleen de basisversie afnemen. Wij hebben geen uitgebreid pakket functionaliteiten nodig. We passen ons aan de beschikbare software aan. Bovendien betalen we die volgens een systeem van ‘ pay-as-you-grow‘. Stel dat we groeien en we gaan over de drempel van 50.000 en daarna 100.000 klanten, dan betalen we extra, maar dat is niet erg want dan hebben we ook meer inkomsten.”

2. Een digitale bank zonder kantoren

Op de software die NewB wil kopen, kan zowel de back-office van de bank (de achterliggende IT-fabriek), als een tool voor internetbankieren en een app draaien. “We kiezen voor het model van een online- en mobiele bank”, bevestigt CEO Tom Olinger. “Weliswaar aangevuld met een intern telefonisch callcenter, waar de klant met vragen of voor ‘ouderwets advies’ terecht kan.”

De ambities met de app liggen niet in de stratosfeer. “We zullen niks boven op de bancaire basisdiensten aanbieden”, zegt Olinger. “Voor de app spiegelen we ons eerder aan een neo-bank als N26 dan aan KBC of Belfius. Het wordt een uitgepuurde versie van wat momenteel op de markt is. Eenvoud en gebruiksgemak staan voorop.”

NewB heeft geen kantoren of lokale aanwezigheid, en kan daardoor zijn personeelskosten drukken. “Volgend jaar willen we 35 mensen in dienst hebben. We hanteren een vlakke salarisstructuur, zonder bonussen. In de periode tot 2024 zal het personeel groeien tot een vijftigtal mensen. Meer hebben we in principe niet nodig om het callcenter te bemannen, de toekenning van kredieten te regelen en de commerciële activiteiten te ontwikkelen. Veel andere zaken, onder meer de IT, willen we uitbesteden. Outsourcing is voor ons veel minder een taboe dan voor andere banken, die mikken op een groter deel van de waardeketen. Zij willen allerlei zaken zelf blijven doen, terwijl samenwerken met een grotere partner hen veel efficiëntiewinst zou opleveren”, aldus De Vidts.

3. Eenvoudige producten, goedkoop beheer

Als NewB een product wil lanceren, doet het enquêtes om te peilen waar de coöperanten interesse in hebben. “Daardoor is de kans op succes veel groter dan bij andere banken, tegen een lagere prijs”, zegt De Vidts. Bovendien beperkt NewB zich tot eenvoudige en transparante producten, waarvoor een simpel en goedkoop operationeel beheer volstaat. Het businessmodel valt terug op dat van een klassieke bank: lokale deposito’s transformeren in lokale kredietverstrekking. Concreet wil de bank de komende jaren zeven producten aanbieden: een zichtrekening, een debetkaart, een niet-gereglementeerde spaarrekening, leningen op afbetaling voor particulieren, een kredietopening voor professionelen, ethische beleggingsfondsen en verzekeringen.

Die andere ethische bank, Triodos, biedt haar klanten geen zichtrekening of debetkaart aan. Daarvoor wordt het argument gebruikt dat dat de bank te veel geld kost. NewB wil integendeel verdienen aan het betalingsverkeer en is van plan de kosten transparant door te rekenen aan zijn klanten. Zij zullen 20 euro per jaar voor de debetkaart moeten betalen en 0,75 euro per geldafhaling aan een betaalterminal.

4. Hogere renteresultaten dan de andere banken

NewB maakt zich sterk hogere renteresultaten te kunnen behalen dan andere banken. “We gaan een niet-gereglementeerde spaarrekening aanbieden, zonder intrest”, legt Olinger uit. “Daardoor zijn onze rentekosten lager dan die van de andere banken, die verplicht zijn 0,11 procent rente aan hun klanten met een gereglementeerde spaarrekening te betalen. En een niet-gereglementeerde spaarrekening is even goed beschermd door het depositogarantiefonds als een gereglementeerde.”

Het nadeel van een niet-gereglementeerde spaarrekening is dat de klant niet kan genieten van de vrijstelling van 15 procent roerende voorheffing op de rente die hij ontvangt. Maar vermits NewB geen rente betaalt, is dat niet van toepassing. Als de rente stijgt, en andere banken verhogen de rente op het spaarboekje, is NewB wel van plan over te gaan tot een vergoeding van de deposito’s, blijkt uit het prospectus van de kapitaalverhoging. En dan maakt het fiscale voordeel van het gereglementeerde spaarboekje wel een verschil.

Ook voor de rente-inkomsten denkt NewB het beter te kunnen doen dan andere banken. “We zullen enkel kredieten met een looptijd van maximaal zeven jaar aanbieden, geen langlopende hypothecaire kredieten”, zegt Olinger. “Die kortetermijnkredieten hebben een hogere rentevoet (naar schatting 1,9 procent bij de geplande lancering in mei 2020, nvdr). Bovendien zullen we enkel kredieten voor een duurzame bestemming toekennen, voor een maximumbedrag van 100.000 euro.”

Het moet gaan om investeringen in hernieuwbare energie (warmtepompen, zonnepanelen,…), energiezuinigheid (isolatiewerken, nieuwe ramen en deuren,…) of duurzame mobiliteit (bijvoorbeeld de aankoop van een elektrische auto of fiets). Ook de kredietopening voor professionelen (een vorm van kaskrediet) die NewB wil aanbieden, moet op dezelfde doelen gericht zijn.

De Vidts: “Statistieken tonen aan dat het risico op kredietverlies op zulke leningen lager ligt dan bij kredieten zonder specifieke of duurzame bestemming. We mikken ook op samenwerking met de Europese Investeringsbank (EIB) en regionale investeringsmaatschappijen die, in het kader van hun duurzaamheidsdoelstellingen, kredietgaranties geven of zelfs een deel van het kredietbedrag overnemen.”

NewB houdt rekening met een kredietverliesratio van 0,15 procent. Dat is een lage inschatting. In moeilijke economische tijden, als mensen sneller afbetalingsproblemen kennen, moeten banken meestal hogere provisies aanleggen. NewB maakt ook geen kosten voor derivaten, omdat de bank zich met gewone investeringsproducten zal indekken tegen het renterisico.

De liquiditeiten die niet gebruikt worden voor kredietverstrekking wil NewB beleggen in een portefeuille die grotendeels uit overheidspapier zal bestaan. De kandidaat-bank is van plan minstens 50 procent van haar balans in zulke korte- en langetermijneffecten te investeren. Op die manier wil ze voldoende liquide en flexibel blijven om problemen het hoofd te bieden.

De Vidts geeft toe dat zo’n beleggingsportefeuille weinig geld zal opbrengen, mede gezien de negatieve rente van 0,5 procent die de ECB aanrekent op liquiditeiten. Maar het zou volgens de bestuurder van NewB moeten volstaan om positief bij te dragen tot de opbrengsten: “We houden er rekening mee dat de beleggingsportefeuille slechts voor 10 procent van onze inkomsten verantwoordelijk zal zijn.”

5. Nadruk op commissie- inkomsten uit verzeKE- Ringen en beleggingsfondsen

NewB zegt dat het minder afhankelijk zal zijn van de rente-inkomsten dan andere banken, omdat het mikt op een groter aandeel commissie-inkomsten. Dat zijn inkomsten die een bank boekt als verkoper van hoofdzakelijk verzekeringen en beleggingsfondsen, en uit het betalingsverkeer. Omdat NewB van nul start en al actief is als verkoper van verzekeringen, gaat de onderneming ervan uit dat ze een beter evenwicht tussen rente- en commissie-inkomsten kan realiseren.

Cruciaal voor het welslagen van NewB wordt de verkoop van verzekeringsproducten. Die moeten tegen 2024 goed zijn voor bijna 40 procent van de omzet. Op dit moment heeft NewB hooguit een tweehonderdtal autoverzekeringen en een honderdtal woningverzekeringen verkocht. Maar zodra de banklicentie binnen is, wil de instelling, in samenwerking met haar aandeelhouder Montceau Assurances, een tandje bijsteken. Vanaf volgend jaar zou een resem nieuwe verzekeringen (reis-, ongevallen-, moto-, fietsverzekering) gelanceerd worden.

“Onze coöperanten hebben in een enquête aangegeven dat ze twee voorwaarden stellen om hun verzekeringen naar NewB over te hevelen: we moeten een bank zijn, en we moeten een volledig gamma verzekeringsproducten aanbieden zodat ze alles in één keer kunnen overzetten”, aldus De Vidts.

NewB wil vanaf begin 2021 ook beleggingsfondsen met een ethisch en duurzaam karakter verkopen. Tegen eind 2024 hoopt de bank voor 100 miljoen euro aan zulke beleggingsfondsen in omloop te hebben. Er moet nog een contract afgesloten worden met een vermogensbeheerder die zal instaan voor het financieel en administratief beheer van de fondsen. Dat zal pas gebeuren na het toekennen van de banklicentie. “We wachten daarop om onze onderhandelingspositie te versterken”, besluit De Vidts.

6. Wat zijn de zwaktes van het businessplan?

Als alles volgens plan verloopt, zou NewB in 2024 een winst van 1,9 miljoen euro boeken bij een omzet (netto bankproduct) van 14,2 miljoen euro. De overgedragen verliezen van de jaren daarvoor zouden oplopen tot 26,5 miljoen euro. Met een resterend eigen vermogen van 32,7 miljoen euro zou de bank ruimschoots boven de wettelijke solvabiliteitsvereisten blijven.

Het businessplan is kwetsbaar voor een aantal zaken. Ten eerste de hoge verwachtingen die NewB koestert voor de verkoop van verzekeringen. Als de onderneming haar doelstellingen wil halen, moet ze 40 tot 50 auto- en woningverzekeringen per 1000 coöperanten verkopen, terwijl dat er nu voor het meest succesvolle product (autoverzekeringen) amper 3 zijn. Zonder een aanbod van woningkredieten heeft de kandidaat-bank ook geen commercieel venster om tegelijk een woningverzekering te verkopen.

Een tweede risico is dat de IT-kosten onverwacht veel hoger oplopen dan NewB inschat. De kandidaat-bank voorziet een budget van ongeveer 12 miljoen euro voor IT-investeringen en -exploitatiekosten tussen volgend jaar en 2024. Het aantal interne IT-medewerkers zou beperkt blijven tot een viertal. De vraag is of er voldoende rekening gehouden wordt met de steeds strengere normen voor compliance en antiwitwasbeleid, en met de toenemende dreiging van cybercriminaliteit. Beide factoren nopen financiële instellingen overal te lande tot hogere IT-uitgaven in mensen en middelen.