‘Het lijkt erop dat de Chinese overheid Alibaba plots als een rover ziet’

‘De beursgang van Ant Group op 5 november zou de grootste ooit worden, voor een bedrijfswaarde van 265 miljard euro. Maar toen sloot Sesam zich. We kunnen de Chinese overheid geen ongelijk geven.’ Dat zegt Pedro Matthynssens, CEO van Vanbreda Risk & Benefits en voormalig managing director en partner van Boston Consulting Group.

In een van de Sprookjes uit duizend-en-één nacht ontdekt Ali Baba de buit van veertig rovers. Hij spreekt de mythische woorden ‘Sesam open u’, steelt de enorme schat en verwerft zo een fortuin voor de volgende generaties van zijn familie. In China is dat sprookje werkelijkheid geworden, met Jack Ma in de rol van Ali Baba. De voormalige leraar Engels is de stichter van het internetplatform Alibaba, dat intussen 58 procent van de kleinhandelsmarkt in China domineert. Daarmee laat hij zelfs Amazon-baas Jeff Bezos blozen. Amazon heeft slechts 38 procent van de ¬ kleinere ¬ Amerikaanse markt in handen.

De Chinese Ali Baba is erin geslaagd een immense schatkamer te openen. Jack Ma was bovendien goed op weg dat fortuin nog te vergroten met de beursnotering van zijn financiëledienstenbedrijf Ant Group. Daarmee zou hij de op tien na rijkste man ter wereld worden, met een persoonlijk fortuin van 60 miljard euro. Alibaba richtte Ant Group op in 2003. Het bedrijf ondersteunt de onlinebetalingen van de 700 miljoen gebruikers van het platform. Het geld van de kopers en de verkopers wordt even in bewaring genomen, tot de waren op hun bestemming zijn aangekomen en door de klanten zijn aanvaard.

Sinds 2015 geeft Ant Group hogere intresten op die rekeningen dan de banken, om deposito’s aan te trekken. En sinds kort geeft het kredieten aan consumenten voor hun aankopen én kredieten aan de kleinhandelaars die hun waren via Alibaba aan de man willen brengen. Opvallend is dat Ant Group slecht 2 procent van die microkredieten op zijn balans houdt. De rest van het risico sluist het door naar echte banken of verkoopt het als effecten.

De beursgang van Ant Group op 5 november zou de grootste ooit worden, voor een bedrijfswaarde van 265 miljard euro. Maar toen sloot Sesam zich. De Chinese centrale bank en de drie Chinese regelgevers besloten voor het eerst in de geschiedenis dat het welletjes was. Jack Ma en zijn topmanagement werden enkele dagen voor de beursgang ontboden en de beursgang werd voor minstens zes maanden uitgesteld. Het gesprek ging over het beperken van de groei van Ant Group en het garanderen van de financiële stabiliteit in China tegen niet-financiële instellingen, zoals Alibaba. De vraag is waarom de Chinese overheid ingreep, en waarom dat juist nu gebeurde. Het lijkt erop dat ze Alibaba plots als een rover ziet.

De redenen voor die koerswijziging zijn veelvuldig. Ten eerste groeit de onlineverkoop onrustwekkend snel. Op Singles Day, 11 november, verkocht Alibaba voor 65 miljard dollar aan goederen. Een financiële instelling die de betalingen, intresten en kredieten verwerkt die daarmee gepaard gaan, is groter dan de grootste bank. Ten tweede kijkt de Chinese overheid met argusogen naar de politieke, sociale en financiële instabiliteit in de Verenigde Staten. Die wordt in de ogen van Peking mede veroorzaakt door de rol van sociale media als Twitter, Facebook en sinds kort Parler. Ten derde maken die grootschalige platformen elke concurrentie onmogelijk voor kleine of nieuwe bedrijven. Niet voor niets spreekt Europees commissaris voor Mededinging Margarethe Vestager sinds kort over de ‘poortwachtersbedrijven’ van de economie, wanneer zij dubieuze praktijken van Amazon aan banden probeert te leggen.

Ten slotte blijken sommige technologiebedrijven zelfs een politieke agenda te hebben. Getuige daarvan de onlangs gelekte interne nota over een politiek project van Google dat er enkel op gericht was Europees commissaris voor de Interne Markt Thierry Breton aan te vallen. Je zou voor minder nachtmerries krijgen over Ali Baba en de veertig rovers. We kunnen de Chinese overheid geen ongelijk geven dat ze Sesam tijdelijk gesloten heeft.