Heidi Delobelle (CEO AG Insurance): ‘Er zijn geen duidelijke engagementen en visie tegen de klimaatverandering’

Een les in bescheidenheid noemt Heidi Delobelle, de CEO van AG Insurance, de overstromingsramp die deze zomer de Vesdervallei teisterde. ‘We moeten ervan uitgaan dat dit niet een evenement van één keer in de duizend jaar is.’

De overstromingsramp die in juli de Vesdervallei trof, was een van de grootste in de recente geschiedenis van ons land. Verschillende dorpen, wijken en straten in de regio tussen Eupen en Luik werden nagenoeg van de kaart geveegd. Meer dan 100.000 burgers en zo’n 50.000 woningen werden getroffen door het voortrazende water. Voeg daarbij de schade aan bedrijven, scholen, wegen, bruggen en andere publieke infrastructuur, en je komt aan een rekening van 3 miljard euro.

De ramp is uitgegroeid tot een symbool van wat ons kan overkomen als we niet snel werk maken van de strijd tegen de klimaatopwarming. In de discussie over de sluiting van de kerncentrales wierp minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) haar tegenstanders voor de voeten: “Uw argumenten zijn deze zomer weggespoeld door het water van de Vesder.”

Wie zich ook zorgen maakt, is de verzekeringssector. Die keert voor deze ramp ongeveer 600 miljoen euro aan schadevergoedingen uit. Dat is bijna twee keer het voorziene wettelijk plafond. Bovendien kent de sector het Waals Gewest een lening van 1 miljard euro toe opdat alle verzekerde schade vergoed kan worden. Maar wat als zich dit of volgend jaar opnieuw een ramp van deze omvang voordoet? En wat als de klimaatverandering inderdaad tot een forse toename van het aantal stormen en overstromingen zal leiden? Heidi Delobelle, de CEO van AG, de grootste verzekeraar van het land, en managing director Broker Channel & Non-Life Development Edwin Klaps zoeken naar antwoorden.

Hoe erg was de schadelast voor AG na deze overstromingen?

EDWIN KLAPS. “Wij telden in de periode van 14 tot 16 juli ongeveer 20.000 schadegevallen, met een veel hoger dan gemiddelde schadelast. Dat kwam doordat het water brutaal is binnengestroomd en hoog kwam te staan in de woningen. We schatten dat we aan onze klanten meer dan 450 miljoen euro zullen uitkeren. Midden december was dat al meer dan 250 miljoen euro.”

Hoe moeten we die cijfers in historisch perspectief bekijken?

KLAPS. “We hebben nog nooit zo’n groot schadegeval gehad. In 1990 was er een zware januaristorm, maar zelfs als je die schade zou indexeren naar de prijzen van vandaag, blijf je ver onder de kostprijs van deze ramp.”

HEIDI DELOBELLE. “Volgens sommige van onze modellen komt zo’n overstroming maar één keer in de duizend jaar voor. In termen van menselijk leed én hoogte van de schade is dit een van de zwaarste rampen die ons land ooit getroffen heeft. De terroristische aanslagen in Brussel of de ramp in Ghislenghien waren grote menselijke drama’s, maar die schadebedragen komen niet in de buurt van wat in de Vesdervallei gebeurde.”

Hoe bekijkt u deze ramp: als een hoogst uitzonderlijk fenomeen, of als een voorbode van wat ons de komende jaren te wachten staat?

DELOBELLE. “Het was in elk geval een les in nederigheid. Onze modellen zijn gebaseerd op data uit het verleden. We moeten ervan uitgaan dat dit niet een evenement van één keer in de duizend jaar is. Er tekent zich een trend af dat de frequentie waarmee natuurrampen zich voordoen stijgt, en dat ook de omvang van de schade toeneemt.”

KLAPS. “Maar het is te vroeg om te zeggen of zo’n ramp zich in de toekomst om de vijftig of om de honderd jaar zal voordoen. In elk geval lijkt het mij geen ramp die zich om de tien jaar zal manifesteren.”

Hoe hebt u de ramp persoonlijk beleefd? Wist u direct: dit is heel erg?

DELOBELLE. “Ik heb heel snel een telefoontje van Edwin gekregen die zei: ‘Heidi, dit is nooit gezien’. Het was vakantie, veel medewerkers waren weg om op adem te komen na de covid-crisis. Het moment was dus zeker niet ideaal. Maar onze mensen zijn heel snel in gang geschoten om de slachtoffers en de makelaars ter plaatse te helpen en begeleiden. Toen ik tien dagen later op televisie ook in Dinant de wagens door de straten zag drijven, kreeg ik het toch eventjes benauwd. Ik moet toegeven dat ik toen dacht: wat is hier aan de hand?”

Was het snel duidelijk dat de normale schade-uitkeringen niet zouden volstaan?

DELOBELLE. “Edwin waarschuwde meteen dat de wettelijke limiet voor de schade-uitkering door de verzekeraars overschreden zou worden. Die limiet bedroeg 320 miljoen euro. Wij hebben dat heel snel bij de sectorfederatie Assuralia op tafel gegooid. Voor een aantal collega’s was dat een schok. Iedereen besefte ‘Houston, we have a problem’. Uiteindelijk zijn we met heel de sector gaan samenzitten en hebben we ons geëngageerd om het dubbele uit te keren. Het Waals Gewest zou de rest van de verzekerde schade voor zijn rekening nemen. Om dit budgettair mogelijk te maken hebben de verzekeraars een lening van 1 miljard euro verschaft. Zo kunnen we garanderen dat alle verzekerde schade volledig vergoed wordt. Die duidelijkheid creëren, was heel belangrijk om de klanten gerust te stellen.”

Is dit scenario voor herhaling vatbaar?

KLAPS. “Ik betwijfel of alle verzekeraars opnieuw in zo’n scenario zouden willen meestappen. De gesprekken in de sector zijn niet gemakkelijk geweest. Het gaat over veel geld, en je hebt ook maatschappijen met buitenlandse aandeelhouders die zich afvragen waarom er afgeweken wordt van de contractuele afspraken. Daarom is er nood aan een nieuw stabiel wettelijk kader, zodat er juridische zekerheid is en iedereen mee aan boord is.”

DELOBELLE. “Een nieuw wettelijk kader is absoluut noodzakelijk om de brandverzekering betaalbaar te houden. Er moet duidelijkheid zijn over de bedragen die gedekt worden door de verzekeraars en door het rampenfonds. De privésector kan rampen als deze niet alleen dragen. Als het nieuwe wettelijke kader een kopie zou zijn van het protocol afgesloten met het Waals Gewest, zou AG daar geen probleem mee hebben. Maar het is noodzakelijk dat we dit op voorhand weten, zodat we de afspraken kunnen verrekenen in de premies en de nodige herverzekeringscontracten afsluiten. Zonder duidelijke wettelijke limiet dreigt de brandverzekering onbetaalbaar te worden.”

Hoe is de situatie vandaag in de getroffen regio?

KLAPS. “Het gaat vooruit, maar er blijven enkele bottlenecks. Er is een tekort aan herstellers, aan bouwmaterialen, aan verwarmingsketels. Als verzekeraar kunnen wij wel zeggen: we hebben een hoop dossiers afgesloten, de klanten zijn uitbetaald. Maar dat betekent niet dat alle leed geleden is. Ik schat dat meer dan 95 procent van de getroffen mensen weer in hun huis wonen, maar daarmee is hun woning nog niet in orde. Huizen moeten lang genoeg kunnen uitdrogen, en er zijn te weinig vaklui om de herstellingen uit te voeren. Macro-economisch zijn er grote stappen gezet, maar sommige individuele gevallen slepen aan. Het gaat dikwijls om grote schadegevallen waarvoor de klanten een tegenexpert inschakelen. Maar die mensen zijn overbevraagd. Dat helpt de zaken natuurlijk niet vooruit.”

De overstromingen lijken een gevolg te zijn van de klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Zijn deze ontwikkelingen voor de verzekeringssector een existentieel probleem?

DELOBELLE. “Het is een van de grote uitdagingen. Maar een existentieel probleem is het niet als we erin slagen de gevolgen van de klimaatverandering verzekerbaar te houden. Dat kan enkel als de private en de publieke sector de handen in elkaar slaan. We hebben in België een vrij goed systeem waarbij de schade door stormen en overstromingen gedekt wordt door de brandverzekering. Dat is in veel andere landen niet het geval. We moeten dit bestendigen door snel nieuwe werkbare afspraken met de overheid te maken.”

KLAPS. “Ook preventie is heel belangrijk. Sommige rampen zijn te vermijden. Ik heb in de Vesdervallei een recente verkaveling gezien, waar het volstond dat het water van de rivier 20 centimeter over de oever kwam opdat alle huizen onder water kwamen te staan. Er moet meer aandacht zijn voor de waterhuishouding: waar kan er nog gebouwd worden en waar niet? Waar gaan we wachtbekkens aanleggen om het water op te vangen en te kanaliseren? Er zijn een heleboel infrastructuuringrepen mogelijk waardoor we ons kunnen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.”

Kunnen de verzekeraars daarin een rol spelen?

DELOBELLE. “Absoluut. AG is de belangrijkste Belgische institutionele belegger en een van de grootste investeerders in infrastructuurwerken, in de klimaattransitie en in hernieuwbare energie. Wij houden al jaren rekening met de ESG-criteria (environmental, social en governance, nvdr) in ons investeringsbeleid, en we willen die ontwikkeling nog versnellen. Duurzaamheid wordt een belangrijk aspect van onze strategie. Dat vullen we holistisch in. Zo vergroenen we het wagenpark van onze personeelsleden en hebben we het innovatiecentrum AG Campus gerealiseerd, dat volledig klimaatneutraal is. We gaan vanaf dit jaar ook de ESG-criteria toepassen in de samenwerking met onze leveranciers en onze verzekeringsproducten zo aanpassen dat ze de klanten aanzetten tot een meer duurzame houding.”

Wat moet ik me daarbij voorstellen?

KLAPS. “We willen als verzekeraar een facilitator voor bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen zijn. Daarom hebben we met het oog op de elektrificatie van het wagenpark onze producten aangepast. We zeggen duidelijk dat een laadpaal thuis onder de dekking van de brandverzekering valt, en we specificeren de gevallen waarin dat niet het geval is. Bijstand voor een elektrische wagen die zonder stroom valt, betekent dat de pechverhelper die langs komt een supercharger moet hebben. Zulke zaken helpen wij te realiseren.”

U hebt drie kinderen, mevrouw Delobelle. Hebben zij zich naar het beeld van hun generatie bekeerd tot klimaatactivisten?

DELOBELLE. “Het zijn geen spijbelaars voor het milieu of activisten, maar ze zijn wel bewust met de problematiek bezig. Ze spreken mij en mijn echtgenoot aan als we nodeloos de lichten in huis laten branden of op de een of andere manier onvoldoende rekening houden met het milieu. Ik begrijp de bezorgdheid van deze generatie, want het gaat om hun toekomst. Ze willen duidelijke engagementen en een langetermijnvisie. En daar ontbreekt het aan. Als je de politici bezig hoort over de kernuitstap, kun je daar van alles over vinden, maar één ding is er niet: een duidelijk plan. En dat is al jaren zo.”

Wat vond u van de resultaten van de klimaattop in Glasgow?

DELOBELLE. “Er waren goede punten, zoals het expliciet veroordelen van steenkool als vervuilende energiebron en de jaarlijkse evaluatie van de vorderingen. De grote vraag is of de politieke wil er is om de engagementen waar te maken. Geld en technologie zijn volgens mij geen probleem. Alle investeerders zijn vragende partij voor groene investeringen, die bovendien gestimuleerd worden door de regelgever. Daar knelt het schoentje niet. Maar ook hier mis ik een duidelijk en consistent stappenplan om de ambitieuze doelstellingen te halen.”