Een significant deel van de Belgische ankeraandeelhouders van AB InBev is uit de controleholding boven de wereldbrouwer gestapt. Een generatiekloof ligt mee aan de basis van het vertrek. “De jonge generaties drinken geen alcohol meer. Ze hebben problemen met een brouwerij.”
Het aantal aandelen zakte met 66.554.985 en het balanstotaal ging bijna 4 miljard euro lager naar 22,9 miljard euro. De Luxemburgse onderneming Eugénie Patri Sébastien (EPS) heeft het voorbije boekjaar enkele verrassende manoeuvres gedaan. Met die spilholding controleren de Belgische ankeraandeelhouders van AB InBev hun belang in de brouwerij. EPS is een monoholding en heeft dus alleen aandelen in AB InBev in portefeuille. Het aantal aandelen van EPS komt overeen met het aantal aandelen in AB InBev. Maar vorig jaar verdween ruim een zevende van de aandelen uit de holding. Daardoor zakte het belang van de Belgen in AB InBev van 23,6 naar 19,75 procent. De ankerholding heeft nochtans als doelstelling een controlebelang in de brouwer op heel lange termijn aan te houden.
De Spoelberch en Van Damme
Even terug in de tijd. De Belgische ankerfamilies groepeerden hun controlebelang in AB InBev via drie centrale takken. Eugénie is de tak rond hoofdzakelijk de familieleden van de familie de Spoelberch uit Wespelaar. De bekendste telg van die club is de inmiddels 84-jarige burggraaf Philippe de Spoelberch. Ook enkele leden van de familie de Mévius sloten zich aan bij Eugénie.
Patri groepeert de families Van Damme en Van der Straten Ponthoz. Ook bij die twee takken is er relatief weinig versnippering. Ridder Alexandre Van Damme (63), tot zijn verhuizing naar Zwitserland in 2016 omschreven als “de rijkste Belg”, is een derdegeneratietelg. Ook bij de familie Van der Straten Ponthoz bleef het vermogen geconcentreerd bij vier telgen van de vierde generatie en hun afstammelingen.
De concentratie van het vermogen bij vrij weinig aandeelhouders vertaalt zich in financieel forse holdings, alweer in Luxemburg. Via twee holdings hebben Van Damme en co een belang van minstens 44 procent in EPS. De spilholding daarbij is Patrinvest, goed voor een balanstotaal vorig jaar van 13 miljard euro. De familie de Spoelberch concentreert ruim 30 procent van de aandelen in EPS via de Luxemburgse holding Agémar. Goed voor een balanstotaal van ruim 7,5 miljard euro.
‘Mijn koelkast zit vol met AB InBev-bieren, maar mijn kinderen drinken ze niet meer’
De zwakste tak
Eugénie en Patri zijn solide takken. Het schoentje knelt in de derde tak. Sébastien was van oudsher de zwakste flank van het Belgische familieverbond. Al vanaf de tweede generatie, in de jaren twintig van de vorige eeuw, werden de aandelen over diverse telgen versnipperd. De namen lezen als een wie-is-wie van de Belgische adel: de families de Liedekerke, de Mévius, de Pret Roose de Calesberg, de Spoelberch en Cornet de Ways-Ruart. De tak Sébastien heeft evenmin één centrale holding die het belang in EPS groepeert. Diverse familietakken hebben hun eigen miniholding, met relatief lage cijfers. Zo is graaf Paul Cornet de Ways-Ruart (57) de bestuurder van Sébastien bij AB InBev. Zijn miniholding in Luxemburg, Fortiter, heeft een balanstotaal van ‘slechts’ 114 miljoen euro.
De versnipperde Sébastien-tak lichtte vorig jaar tientallen miljoenen aandelen uit EPS. Een aandeelhouder benadrukt weliswaar dat die aandelen daarom niet meteen zullen worden verkocht. AB InBev heeft regels bepaald bij een eventuele verkoop door de familiale ankeraandeelhouders. Dat moet gebeuren “op een geordende manier, zodat de markt niet wordt verstoord”.
Opvolgingskwestie
Wat is er aan de hand bij het familiale ankersyndicaat dat decennia prat ging op zijn eenheid, en net via de bundeling van familiale krachten de grootste brouwer van de wereld kon smeden? “Er is totaal geen sprake van ruzie in de families”, benadrukt een aandeelhouder. “Het is de opvolgingskwestie. Vooral de takken met de meeste aandeelhouders, en dus met de meeste kinderen, zijn vertrokken.” Zo vertrok een deel van de familie de Mévius.
‘In haar huidige vorm als holding is EPS voorbijgestreefd. We gaan iets anders en beters op poten zetten’
Hoe meer generaties, hoe groter de versnippering van het aandeelhouderschap en het vermogen. Bij samenkomsten van de ankerfamilies verschijnen vandaag 300 tot 400 mensen op het appel, met kleinkinderen en aangetrouwde familieleden. De wonderjaren met gulle dividenden zijn bovendien achter de rug (zie tabel Eugénie Patri Sébastien in cijfers).
AB InBev was van 1989 tot 2015 de grote gangmaker van de consolidatie in de bierwereld. In geen twee generaties snelden de verkoopvolumes van 19 miljoen hectoliter in 1989 naar 576 miljoen hectoliter vorig jaar. AB InBev was een kwarteeuw een overnamemachine. In 2016 volgde het orgelpunt met de overname van het wereldwijde nummer twee in de sector, SABMiller. Vandaag kun je hooguit hier en daar nog wat kleine brouwers kopen. Dat vertaalde zich ook in de beurskoers van de brouwer (zie grafiek AB InBev op de beurs). In het najaar van 2015, toen de overname van SABMiller bekend werd, steeg de koers naar een hoogtepunt van 124 euro. Vandaag schommelt de prijs rond 54 euro. Het leidde in 2020 tot een fikse waardevermindering in de balans van Eugénie Patri Sébastien, al is dat relatief. De boekwaarde in 1989 van wat toen nog Interbrew heette, bedroeg 757 miljoen euro. Voor een wat ouder familielid “blijft AB InBev een melkkoe voor de familiale aandeelhouders”.
Breuklijnen
De families wilden na het opslokken van SABMiller verder aanknopen met groei in drank en aanverwante sectoren. Maar het ontbrak aan eensgezindheid over de precieze doelstelling. De frisdrankengigant Coca-Cola flikkerde als een van de potentiële doelwitten op de radar. Het grote struikelthema was het overgewicht waartoe frisdranken leiden. Daarom ook investeerden niet alle takken samen in de hamburgerketen Burger King of in de voedingsproducent Kraft Heinz Company. Enkel de takken rond de familie Van Damme en in mindere mate de Spoelberch staken hun centen in die voedingsgiganten. De aandeelhouders van Sébastien lieten fastfood aan hun neus voorbijgaan. Ze wilden niet investeren in producten die ze zelf niet consumeren. Volgens een bron rond de tak van Alexandre Van Damme ontbreekt het de tak Sébastien, door zijn versnippering, aan een gemeenschappelijke beleggingsstrategie.
Nog een breuklijn was het thema alcohol. “Dat speelt enorm bij onze jonge familieleden”, vertelt een aandeelhouder. “Zij drinken geen alcohol meer. Mijn dochter vraagt me vaak: ‘Moeten we echt blijven investeren in alcohol? Papa, ik heb problemen met een brouwerij.’ Mijn koelkast zit vol met AB InBev-bieren, maar mijn kinderen drinken ze niet meer.” Die kloof geldt niet voor alle jongeren. Gravin Valentine de Pret Roose de Calesberg (46) volgde met succes een opleiding tot brouwerij-ingenieur. Voor AB InBev zijn bieren zonder alcohol een belangrijke strategische pijler. In 2024 betekenden de niet- en laag-alcoholische bieren (tot maximaal 3,5%) ruim 6 procent van de biervolumes.
Ook in de vermogensoverdracht is een generatiebreuk zichtbaar. Voor de oudere generatie was het vanzelfsprekend dat het door de ouders overgehevelde patrimonium zonder veel vragen werd aanvaard. “De jonge generaties bekijken dat helemaal anders”, aldus een familielid. “Waarom zouden ze dat patrimonium behouden? Het zijn weliswaar generaties die niet weten wat honger is. Als ze elke dag zouden moeten werken om hun kost te verdienen, zou het wellicht anders zijn.”
‘Het is niet omdat 66,5 miljoen aandelen uit EPS zijn gelicht, dat ze daarom ook allemaal worden verkocht’
Drie bestuurders
Een al veel langer smeulend conflict is het gebrek aan inspraak in de familiale structuren. Begin jaren negentig zegden de families operationele functies bij AB InBev vaarwel. Ze wilden vermijden dat neven, nichten, tantes en ooms allerlei postjes zouden vergaren. Favoritisme zou het bedrijf belemmeren. De families zouden via de raad van bestuur de strategie en de grote overnames aansturen.
Achteraf bekeken was dat niet de beste beslissing. Het ondermijnde de affectio societatis, de band met het bedrijf. De Belgische families leveren slechts drie van de vijftien bestuurders bij AB InBev. Zij vertegenwoordigen elk één van de drie centrale takken. Ze worden weliswaar afgevaardigd door Eugénie Patri Sébastien, maar ook in de Luxemburgse spilholding rolt alles verre van gesmeerd.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit een uitvoerig verslag van een algemene vergadering van 12 september 2023 bij de coöperatie Sébacoop. Die Belgische vennootschap behartigt de brouwersbelangen voor de tak Sébastien. Per jaar waren er amper twee vergaderingen met het management van AB InBev en twee met Eugénie Patri Sébastien. Bovendien worden de brouwersresultaten aan EPS gecommuniceerd via een financieel analist. Enkele bestuurders van Sébacoop wilden ook meer focus. Moet het gaan over de brouwerscijfers? Of over de affectio societatis? Meer focus “moet herhalingen en verveling vermijden”.
Lotus Bakeries
De lichting van circa 66,5 miljoen aandelen uit EPS verzwakt nog eens de positie van de tak Sébastien. Samen met de aandelen verdwenen twee bestuurders. Slechts één nieuwe kwam in de plaats, Jan Vander Stichele. De bestuursvoorzitter van de beursgenoteerde koekjesmaker Lotus Bakeries is tevens onafhankelijk voorzitter van de raad van bestuur bij Sébacoop. “Jan is actief in de voedingssector. Hij is een pragmatische, nuchtere Vlaming. Een ondernemer met ervaring in een familiebedrijf”, zegt een familielid over de aanstelling.
Het familielid houdt er overigens de moed in. “Het is niet omdat 66,5 miljoen aandelen uit EPS zijn gelicht, dat ze daarom ook allemaal worden verkocht. De families moeten op zoek naar een nieuwe formule voor vastgeklonken en vrij verhandelbare aandelen. Het aantal aandeelhouders zal blijven toenemen. In haar huidige vorm als holding is EPS voorbijgestreefd. We gaan iets anders en beters op poten zetten.”
Wat zijn de gevolgen voor AB InBev?
Voor de wereldbrouwer heeft het vertrek van de aandelen uit Eugénie Patri Sébastien geen onmiddellijke gevolgen. Bij AB InBev behouden de Belgische adellijke families, samen met Braziliaanse families, een controlemeerderheid. Dat gebeurt via de Stichting AB InBev, goed voor een belang van een kleine 34 procent in de brouwer. Belgen en Brazilianen hebben evenveel aandelen in de stichting. Die zijn geblokkeerd. Ze kunnen dus niet worden verkocht op de beurs.
Het huwelijk van de Belgen en de Brazilianen kwam tot stand in 2004, via de fusies van het toenmalige Interbrew met de Zuid-Amerikaanse marktleider AmBev. Die was in handen van de drie Braziliaanse aandeelhouders Jorge Paulo Lemann (86), Marcel Hermann Telles (75) en Carlos Alberto Sicupira (77). De nieuwe fusiegroep kreeg de naam InBev. Toen al werd de controlemeerderheid door de families vastgelegd, via de Stichting InBev.
Volgens de statuten van de wereldbrouwer moet de Stichting AB InBev meer dan 30 procent van de aandelen met stemrechten hebben, wil ze acht bestuurders kunnen benoemen. Met 33,57 procent van de aandelen blijft de stichting comfortabel boven dat cijfer. Het aandeelhouderspact tussen de Belgen en de Brazilianen duurt bovendien tot minstens eind augustus 2034. “De controle van AB InBev blijft dus bij de stichting”, benadrukt een aandeelhouder. “Er is een goed evenwicht tussen beide partijen. Het huwelijk werkt perfect. De toegevoegde waarde van beide partijen loopt gesmeerd”.
Naast de geblokkeerde aandelen in de Stichting AB InBev, hebben zowel de Belgen (via dus de Luxemburgse holding Eugénie Patri Sébastien) en de Brazilianen (ook via een holding in Luxemburg, met de naam BRC) nog een pakketje van ruim 95 miljoen aandelen in de brouwer.
