Eutraco: ‘Niet de familie, maar het bedrijf staat op één’

Het West-Vlaamse transportbedrijf Eutraco was lange tijd in handen van twee families. Toen de familie Pattyn de familie Ponlot uitkocht, bleek dat een delicate en emotionele operatie. “Het was de bedoeling dat Michel Ponlot en ik nog door één deur konden. Dat is gelukt”, zegt overnemer Bart Pattyn.

Twee families delen het kapitaal van een bedrijf. Als de ene familie verkoopt, is de andere de meest logische overnemer. Zeker als die overnemer, in dit geval de familie Pattyn, ook de historische eigenaar is. Dat scenario voltrok zijn bij Eutraco in Roeselare, maar achter de uitkooplogica schuilt een veel complexer proces.

Jozef Lievens, de grootvader van de huidige eigenaar Bart Pattyn, richtte de onderneming op in 1967. In 1995 verkocht een van de kinderen van de oprichter 25 procent van de aandelen aan Bart Pattyn, diens schoonvader Jan Andries en de bevriende Waalse familie Ponlot. Na een afgesprongen verkoop aan H. Essers trokken de Ponlots in 2005 hun aandeel op tot 50 procent. De andere helft bleef bij de familie Pattyn-Andries. “We hadden het bedrijf in 1995 liever helemaal zelf gekocht”, vertelt Bart Pattyn. “Maar als jonge gast had ik daarvoor de middelen niet. Maar ook met twee families konden we van Eutraco een succesverhaal maken.”

De daaropvolgende jaren deden de twee families een reeks overnames, waarmee de positie van Eutraco werd verstevigd. De 50/50-verhouding weerspiegelde zich ook operationeel. De familie Pattyn-Andries stuurde vanuit Roeselare de activiteiten in Vlaanderen aan. De familie Ponlot boog zich over de Waalse klanten. Dat was vooral de Amerikaanse gigant in graafmachines Caterpillar.

Maar die operationele taakverdeling leidde tot twee verschillende benaderingen. De familie Pattyn koos voor diversificatie en klanten in verschillende sectoren, terwijl de familie Ponlot de handen vol had met Caterpillar. “Die diversificatie maakte ons minder kwetsbaar”, zegt Bart Pattyn. “Maar in Wallonië liep dat moeilijker. In 2009 kende onze omzet bij Caterpillar al een eerste deuk en vanaf 2014 ging het duidelijk bergaf.”

Sleet op de tandem

De producent van graafmachines kondigde in september 2016 de sluiting aan van zijn vestiging in Gosselies bij Charleroi. Dat deed de twee families nadenken over de toekomst van het bedrijf. “Er zat sleet op de tandem”, zegt Pattyn. “Bovendien had de familie Ponlot geen opvolger in haar rangen. Een status quo vonden we niet haalbaar. We onderzochten verschillende scenario’s.”

De twee families bespraken met een open vizier vier pistes: een splitsing van de activiteiten in het noorden en het zuiden, de verkoop aan een externe partij, de familie Pattyn koopt de familie Ponlot uit, of omgekeerd. “Er moest iets veranderen, maar we bestudeerden diverse pistes omdat je de beste keuze voor het bedrijf wil maken. Niet de familie, maar Eutraco stond op één”, benadrukt Pattyn.

De gesprekken namen anderhalf jaar in beslag. Uiteindelijk viel de keuze op een verkoop aan de familie Pattyn. “Een groot bedrijf verkopen is een zwaar en rationeel proces”, zegt Bart Pattyn. “Maar die discussie altijd rationeel voeren is niet zo vanzelfsprekend. Ik heb mijn hele carrière in dit bedrijf doorgebracht. Dat kun je niet zomaar wegdenken.”

Externe begeleiding

De sterke emotionele betrokkenheid van de twee families bemoeilijkte niet enkel de keuze, maar ook de uitvoering. Bart Pattyn dacht al eerder aan een externe CEO en het verkoopproces bevestigde die behoefte.

“Bij een familiebedrijf gaat zo’n discussie met veel emoties gepaard. Hoe de aandeelhouders het zien, is één ding. Hoe families vanuit hun emotionele verbondenheid naar zo’n vraagstuk kijken, is iets anders”, zegt Serge Gregoir, de huidige CEO van Eutraco. Hij kwam aan boord in oktober vorig jaar, nadat de families hun voorkeur hadden uitgesproken voor een verkoop aan de familie Pattyn. “Die beslissing was genomen, maar de uitvoering stond op losse schroeven”, vertelt Gregoir. “Bart Pattyn en Michel Ponlot bleven zeer emotioneel betrokken. Een externe CEO zou de effectieve overdracht in handen nemen.”

Voor Bart Pattyn is dit “echt de grote les”. “Laat je extern begeleiden in zo’n verkoopproces. Dat is veel gemakkelijker. Vermijd ruzies. Dan gaat het beter vooruit. Het was de bedoeling dat Michel en ik nog door één deur konden en dat is gelukt.”

Niet ter plaatse trappelen

De uitvoering van de verkoop was niet het enige argument voor de komst van de externe CEO. Bart Pattyn maakte ook een eerlijke inschatting. “Ik was 200 procent overtuigd dat we een externe CEO nodig hadden als we verder wilden groeien. Je moet als familiale bedrijfsleider durven te erkennen dat je op een bepaald moment je plafond bereikt. Je kunt nuttiger zijn in een andere rol. Anders trappel je ter plaatse en ga je uiteindelijk achteruit.”

Bart Pattyn koos voor een rol in de raad van bestuur. Daarin zitten ook zijn vrouw, de CEO en de CFO. Eutraco creëert ook een raad van advies met zes leden. “Het is de bedoeling dat de adviesraad grote beslissingen zoals overnames en investeringen zal beoordelen”, legt Serge Gregoir uit. “Dat advies zullen we niet zomaar naast ons neerleggen.” In de raad van advies brengt Eutraco interne leden samen met drie zeer specifieke competenties: een financieel profiel, een ondernemer pur sang, en een doorgewinterde transportexpert.

Eutraco blikt vooruit en heeft een groeistrategie tot 2025. “Van Eutraco mag je in de komende maanden en jaren veel verwachten. We gaan stevig investeren”, zegt Serge Gregoir. De consolidatie in de Europese transport- en logistieke sector houdt aan, onder impuls van onder meer de veranderende wetgeving en het tekort aan chauffeurs. “We bestaan vijftig jaar en we willen er nog zeker vijftig jaar bij doen. We zien ons als de uitdager in de Europese transport- en logistieke industrie. De familie Pattyn heeft zich daarop ingesteld.”