Europese gasvoorraad biedt geen garantie voor zorgeloze winter

De Europese aardgasmarkten kregen de voorbije weken wat respijt. De prijzen op de groothandelsmarkt zijn spectaculair gedaald omdat de aardgasvoorraden in heel wat Europese landen voor minstens 90 procent gevuld zijn. Nu de aardgasopslagplaatsen in onder meer Duitsland, Frankrijk, Italië en België bijna tot de nok gevuld zijn, is de koopdruk op de markt gevoelig afgenomen. Voor levering in december kost een megawattuur aardgas nog 171 euro. Dat is nog altijd relatief veel, maar eind augustus piekte deze prijs nog boven 300 euro per megawattuur.

Deze relatief hoge aardgasvoorraden garanderen echter geen winter zonder bevoorradingsproblemen. Vooral een late winterprik in maart kan voor moeilijkheden zorgen, waarschuwt het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Dat komt onder meer omdat de aardgasvoorraden niet de flexibiliteit bieden van bijvoorbeeld een benzinetank, die je vlot tot de laatste druppel kan aanspreken. Hoe lager het peil van aardgasopslag, hoe lager de druk in het systeem en hoe moeilijker het wordt om aardgas uit deze voorraad te halen. Als het peil daalt tot 30 procent van de maximale capaciteit, kan je bijvoorbeeld nog maar 70 procent van de resterende voorraad aanspreken. “Het risico op tekorten neemt toe als het peil van de aardgasvoorraden onder de 33 procent daalt”, zegt het IEA. Daalt het peil tot 15 procent, dan zal de industrie regelmatig van aardgas verstoken blijven en stijgt het risico op black-outs omdat de aanvoer naar aardgascentrales kan haperen.

Het komt er dus op aan de aardgasvoorraden doorheen de winter boven 33 procent van de capaciteit te houden. Vooral naar het einde van de winter toe is dat een lastige opdracht, omdat de voorraden sowieso dalen door de hoge vraag. Rusland kan deze zwakte uitbuiten door de aardgaskraan naar Europa vanaf 1 november helemaal dicht te draaien. Vooral bij een koude periode in maart dreigen de voorraden dan onder de kritische niveaus te dalen. “Een late winterprik is de achilleshiel van de Europese bevoorradingszekerheid. Een opslagpeil van minder dan 33 procent is mogelijk niet voldoende om een late koudegolf, zoals in maart 2018, op te vangen”, zegt het IEA op basis van simulaties.

Het aardgasverbruik beperken blijft het devies voor Europa. Er is een daling van het aardgasverbruik met 9 procent nodig om de voorraden boven 33 procent te houden bij een hogere aanvoer van lng. Een besparing van 13 procent is nodig als de lng-anvoer afneemt, wat mogelijk is als bijvoorbeeld de vraag in Azië stijgt als gevolg van een koudegolf in China. “Een lager verbruik is daarom van essentieel belang om de Europese voorraden zo weinig mogelijk aan te spreken tot het einde van het verwarmingsseizoen”, aldus het IEA.

Blijvend hoge prijzen

Het niveau van de aardgasvoorraden aan het einde van de winter is ook van cruciaal belang voor de evolutie van de prijzen in de loop van 2023. Het lager de voorraden eind maart, hoe moeilijker het wordt om deze voorraden opnieuw aan te vullen richting 90 procent eind september 2023. En volgend jaar zal deze oefening, in tegenstelling tot dit jaar, wellicht moeten gebeuren met veel minder of geen Russisch aardgas. Europa zal dan nog meer lng moeten aankopen om de voorraden opnieuw aan te vullen. Was dat dit jaar al een peperduur huzarenstukje, dan wordt dat volgend jaar nog moeilijker.

Europa kon dit jaar 60 procent meer lng invoeren door forse een premie te betalen ten opzichte van de Aziatische lng-prijzen. En dankzij een recessie van de Chinese economie kwam er capaciteit op de lng-markt vrij die Europa kon inpikken. Bij een herstel van de Chinese vraag kan de strijd om het beschikbare lng echter nog pittiger worden. Een beetje respijt is mogelijk als Japan zijn kerncentrales opnieuw zou opstarten. “De lng-markt zal volgend jaar wellicht nog krapper worden dan dit jaar”, waarschuwt het IEA. Dat impliceert dus dat de aardgasprijzen ook volgend jaar hoog zullen blijven in de race tegen de klok om de voorraden opnieuw voldoende aan te vullen tegen de winter van 2023-2024.