Europees parlement wil ‘billijk gebruik’ van gratis roaming

De bevoegde commissie van het Europees parlement heeft zijn repliek klaar op de ‘connectief continent’-verordening van EU Commissaris Kroes. De idee om intra-EU gesprekken even goedkoop te maken als binnenlandse gesprekken is geschrapt. De afschaffing van de roamingtarieven blijft.

De commissie Industrie, onderzoek en energie (ITRE) van het Europees parlement is klaar met zijn repliek op het “connectief continent”-voorstel van verordening van Neelie Kroes. EU- Commissaris voor de Digitale Agenda wil de Europese telecommarkt grondig hervormen. Dat wil ze doen met een verordening, een maatregel die in de EU meteen kracht van wet heeft. Kroes wil operatoren toelaten om zonder veel formaliteiten overal in de EU te werken, geeft de Europese Commissie meer zeggenschap over het spectrumbeleid, schaft de speciale tarieven voor intra-Europees bellen en roaming af en machtigt operatoren uitdrukkelijk om gespecialiseerde diensten met een gewaarborgde kwaliteit aan te bieden. Verder bevat het pakket een reeks maatregelen om de consument beter te beschermen, waarvan de meeste al door België zelf zijn ingevoerd.

Met haar mammoetpakket zet Kroes de operatoren tegelijk aan tot overnames en schaalvergroting. Zij hoopt dat zij op die manier hun efficiëntie en winsten kunnen verhogen, meer investeren in infrastructuur en de concurrentie kunnen aangaan met grote Amerikaanse spelers zoals Verizon en AT&T.

Het Europees parlement – en daarna de Raad van Ministers – moet echter nog akkoord gaan met die voorstellen. De ITRE-commissie heeft de leiding in die repliek.

Rapporteur Pilar del Castillo Vera (Partido Popular, EVP) was in december al met de grove borstel door de voorstellen Kroes gegaan. Een groot deel van de voorstellen wou ze gewoon weglaten. Voor haar kan een grondige hervorming pas tegen 2016, na de brede marktbevraging die Kroes niet heeft gehouden.

Er kwamen 850 amendementen op de voorstellen van Kroes.
Om de stemming werkbaar te houden werkte het parlement compromissen uit op zeven domeinen: netneutraliteit, erkenning van operatoren, roaming, herziening van de regelgeving, spectrum, Berec en zakelijke communicatieproducten.

Alleen over netneutraliteit raakten de fracties het niet helemaal eens. Netneutraliteit is het concept dat alle internetverkeer gelijk wordt behandeld, ongeacht het type. Een internet service provider belooft voor iedereen zijn best te doen, zonder garantie.

Het voorstel van verordening van Kroes laat operatoren nu expliciet toe om gespecialiseerde diensten op te zetten, met een gewaarborgde kwaliteit en uiteraard voor meer geld. Dat maakt de verleiding groot om dat mogelijk lucratievere verkeer voor te trekken op het ‘normale’ verkeer en om de ‘open’ diensten van anderen te discrimineren tegenover de eigen “gespecialiseerde” diensten. Dat zou kunnen leiden tot het verdwijnen van het internet. Een onderzoek van de Europese conferentie van regulatoren Berec, toonde in 2012 aan dat operatoren in een goed deel van Europa nu al bepaalde types verkeer discrimineren, vooral in mobiel.
Hoe corrigeer je dat als wetgever? De Franse socialiste Catherine Trautmann en de groenen wilden uitdrukkelijk in de tekst dat een internettoegangsdienst werkt volgens het principe van netneutraliteit. Zij wilden ook in de tekst dat de toepassingslaag van gespecialiseerde diensten niet functioneel identiek mocht zijn aan de toepassingen die via het publieke internet verkrijgbaar zouden zijn.

Daartegenover definieert Pilar del Castillo Vera (EVP) een “gespecialiseerde dienst” wel als een dienst die “niet vermarkt wordt of bruikbaar is als een substituut voor internettoegang”, maar zonder dat verder te betonneren. Del Castillo voegt ook toe dat een gespecialiseerde dienst werkt “met een strikte toegangscontrole met het oog op het verzekeren van een betere kwaliteit van eindpunt tot eindpunt”. Trautmann wou die verwijzing naar “betere kwaliteit” eruit.

Uiteindelijk werd het voorstel Trautmann verworpen met 32 stemmen tegen en 24 voor. Het voorstel van Pilar del Castillo kreeg steun van de liberalen en conservatieven en haalde 33 voor- en 23 tegenstemmen.

Verder werden alle compromissen aangenomen. De stemming in de plenaire vergadering is voor 3 april.

Samengevat stelt ITRE het volgende voor.

Rechtszekerheid

Tegen 30 juni 2016 moet de Europese Commissie een rapport voorleggen aan het parlement en de Raad van Ministers voor een herziening van het regelgevend kader voor elektronische communicatie. De lijst van problemen die dat rapport na grondige consultatie moet oplossen is ellenlang, maar het eerste punt springt in het oog: zorgen dat substitueerbare diensten onder dezelfde regels vallen, onder meer op gebied van overdraagbaarheid, privacy en gegevensbescherming. Dat betekent dat over the top-diensten zoals Skype of Whatsapp op dezelfde manier moeten worden gereguleerd (of niet gereguleerd) als klassieke telefonie- of sms-diensten.

Roaming

Er komt een eenvoudige notificatieprocedure voor operatoren die willen werken in de EU.

Roamingtoeslagen voor de eindgebruiker worden tegen 15 december 2015 verboden. Er komt echter een “billijk gebruik” (fair use) clausule, onder meer om te voorkomen dat EU burgers zich in een goedkope lidstaat een SIM-kaart aanschaffen om daar dan elders mee te bellen. De conferentie van nationale regulatoren BEREC moet de regels voor billijk gebruik vastleggen.

Tegen 30 juni 2015 moet de Commissie dan bekijken of ook de onderliggende groothandelstarieven voor roaming moeten worden herzien. De European Association of Full MVNO’s, waaronder Telenet, free en Transatel, heeft al gewaarschuwd dat kleine operatoren onmogelijk kunnen werken als de kleinhandelsprijzen afgetopt worden, maar niet de onderliggende groothandelsprijzen, die zij voor hun roamende klanten aan concurrerende operatoren moeten betalen. Overigens zijn de dominante operatoren evenmin gelukkig met de voorstellen. “Ze negeren dat er extra kosten zijn bij roaming”, zegt woordvoerder Jan Margot van Belgacom.

De idee van Neelie Kroes om intra-EU-gesprekken even goedkoop te maken als binnenlandse gesprekken is afgevoerd.

Regulatoren blijven bevoegd

Neelie Kroes wou het zwaartepunt van de regulering van de elektronische communicatiemarkten naar de Europese Commissie verschuiven. Het compromis van ITRE gooit dat idee zonder meer in de vuilbak. Integendeel worden de “minimale” bevoegdheden van de nationale regulatoren nog eens expliciet opgesomd. Daaronder ook minder voor de hand liggende zaken zoals het bewaken van redelijke prijzen en controle op retaildiensten. ITRE onderstreept ook dat de regulatoren voldoende middelen moeten krijgen om hun vele taken uit te voeren.

Zakelijke markten

Multinationale bedrijven hebben moeite om netwerken uit te rollen in de versnipperde Europese markt, onderstrepen professionele gebruikersorganisaties zoals Beltug. Volgens de EU Commissie zou een eengemaakte markt de zakelijke gebruikers bijna 90 miljard euro voordeel opleveren per jaar. ITRE wil de conferentie van regulatoren BEREC nu opdracht geven om tegen eind 2015 een gereguleerd en gestandaardiseerd Europees groothandelsaanbod uit te werken voor zakelijke gebruikers.
Spectrum.

De parlementscommissie volgt het voorstel van Neelie Kroes om lokale “wifi” netwerken te promoten. Wie zijn wifi-aansluiting voor anderen toegankelijk wil maken (zoals Belgacom- en Telenet-klanten al massaal doen), moet dat vrij kunnen doen.

Het verhandelen en verhuren van spectrum tussen operatoren moet worden bevorderd. Dat zorgt voor efficiënt spectrumgebruik, vindt ITRE. Spectrumlicenties moeten voor minstens 25 jaar zijn, maar ze kunnen onder bepaalde omstandigheden worden herroepen. Het uitgeven van licenties wordt een zeer gereglementeerd proces. De Europese Commissie kan vragen om licentieplannen te wijzigen of in te trekken. Zij moet binnen het jaar nadat de verordening van kracht is, ook een Europees coördinatieplan uitwerken om op termijn geharmoniseerd spectrum in de EU te hebben. Landen zullen ook samen licenties mogen uitgeven.

Tegelijk wil ITRE dat de lidstaten zelf hun radiospectrum kunnen blijven beheren om onder meer taal- en cultuurdiversiteit en mediapluralisme te waarborgen. De Commissie cultuur en onderwijs van het europarlement had in januari gewaarschuwd dat de voorstellen van de Europese Commissie de bevoegdheid over de omroepen van de nationale lidstaten naar de Unie dreigden te verschuiven.