Na het aandeelhoudersgeschil bij Unifiedpost: eerste hulp bij aandeelhoudersconflicten

Op de turbulente aandeelhoudersvergadering van Unifiedpost zijn de voorstellen van grootaandeelhouder Marc Coucke om de boel op te schudden door een nipte meerderheid weggestemd. Hoe ontstaan aandeelhoudersconflicten? En hoe moeten bedrijven ermee omgaan?

Het seizoen van de aandeelhoudersvergaderingen loopt op zijn laatste benen. Meestal is zo’n vergadering een formaliteit, maar soms wordt ze een arena waar aandeelhouders tegenover elkaar of tegenover de bestuurders staan. Bernard Thuysbaert, de CEO van Deminor NXT, behandelt gemiddeld 24 van zulke conflicten per jaar. “Onze cliënten variëren van belanghebbenden in beursgenoteerde giganten tot in kleine en middelgrote ondernemingen”, zegt Thuysbaert.

Wat zijn de voornaamste oorzaken van geschillen tussen aandeelhouders?

BERNARD THUYSBAERT. “Veel geschillen komen voort uit een gebrek aan communicatie, wat misverstanden en onzekerheid over de bedrijfsvoering kan veroorzaken. Bedrijven communiceren te weinig en dat leidt soms, en vaak onterecht, tot twijfels over wat er gebeurt in een bedrijf. Stel dat in een familiebedrijf de ene telg CEO is en de andere familieleden veel minder betrokken zijn. Als de CEO elke twee jaar in een steeds grotere en mooiere auto rijdt, vragen de anderen zich af of die CEO zich niet verrijkt op kosten van het bedrijf. Zonder open communicatie over wat de bestuurders van het bedrijf verdienen, gaan er snel verhalen rond die onrust veroorzaken.”

Hoe kunnen bedrijven bijsturen?

THUYSBAERT. “Meer transparantie is essentieel. Hoe kunnen mensen je vertrouwen als je ze niets vertelt? Wij leren bedrijfsleiders helder te communiceren. Dat betekent niet dat je geheimen moet onthullen op een algemene vergadering, wel dat je duidelijk maakt waar het bedrijf mee bezig is. Een simpele SWOT-analyse – een analyse van de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen – of een overzicht van de strategie kan al veel verduidelijken. Het is ook belangrijk de vertrouwelijkheid te benadrukken, zodat informatie niet bij de concurrentie belandt. We zien vaak dat familiebedrijven worstelen met ongelijke informatie en interne conflicten, die een bedrijf kunnen schaden, zoals bij Van Hool, waar een erfeniskwestie het bedrijf in moeilijkheden bracht.

“We stellen zelfs voor meer dan één vergadering per jaar te houden om de betrokkenheid te verhogen. We hebben een familie begeleid met veertig aandeelhouders, van wie velen niet bekend waren met de producten van het bedrijf. We hebben de commercieel directeur uitgenodigd om een presentatie te geven tijdens een tussentijdse vergadering. Zo betrek je aandeelhouders en houd je ze op de hoogte van wat er speelt.”

‘Veel geschillen komen voort uit een gebrek aan communicatie’

Bernard Thuysbaert (Deminor NXT)

Ook benoemingen van bestuurders en onzekerheid rond de nalatenschap kunnen conflicten veroorzaken.

THUYSBAERT. “Zeker. Situaties met verschillende familietakken leiden vaak tot frustraties, omdat de ene tak soms meer informatie heeft dan de andere. Het is cruciaal duidelijk te maken wie waar in het bedrijf mag werken. We bespreken grondig met aandeelhouders wie in welke positie mag zitten en zorgen ervoor dat iedereen op dezelfde lijn zit. Dat voorkomt veel conflicten en zorgt voor eenheid binnen het bedrijf.

“We hanteren een proactieve benadering door vroeg te starten met open communicatie over opvolging en erfeniskwesties. Door alle partijen bij het proces te betrekken, streven we naar een duidelijk en transparant opvolgingsplan dat breed gedragen wordt in de familie of in het bedrijf.”

Wat is het draaiboek voor een aandeelhoudersvergadering bij een niet-beursgenoteerd bedrijf?

THUYSBAERT. “We zien verschillende draaiboeken. Aan de ene kant heb je de typische kleinere kmo’s in Vlaanderen of Wallonië, die vaak slechts één of twee aandeelhouders hebben. Bij deze bedrijven wordt een aandeelhoudersvergadering vaak enkel op papier gehouden. Alles wordt voorbereid door de boekhouder, de documenten zijn klaar om getekend te worden, vaak tussen de soep en de patatten. In deze gevallen dient de aandeelhoudersvergadering puur als een formele wettelijke verplichting. Veel van deze kmo’s zijn vennootschappen, zoals een bv of een nv.

“Als er meerdere vennoten zijn, die wel of geen familie van elkaar zijn, kan er meer discussie plaatsvinden en is het noodzakelijk dat de vergadering echt kan plaatsvinden. Dit is zeker zo bij bedrijven waar niet alle aandeelhouders in het bedrijf actief zijn. Wanneer dit wel het geval is, blijft de algemene vergadering meestal een snelle formele stap om te zorgen dat alles in orde is, zoals de goedkeuring van de jaarrekening, de decharge of kwijting aan het bestuur, en benoemingen of aanstellingen van bestuurders of commissarissen. Wanneer er dus meer aandeelhouders zijn, zal het draaiboek inhouden dat er echt een dialoog ontstaat waar alle nodige aspecten van de bedrijfsvoering op tafel mag komen.

“In sommige gevallen zijn er uitzonderlijke vergaderingen met belangrijke punten zoals een statutenwijziging, kapitaalsverhogingen of -verminderingen, of de inkoop van eigen aandelen. Maar de meeste vergaderingen zijn vrij standaard en betreffen vooral de jaarlijkse goedkeuring van de jaarrekening.”

‘De jonge generatie ondernemers ziet de algemene vergadering als een unieke kans om de aandeelhouders meer te betrekken en strategieën uit te leggen’

Bernard Thuysbaert

Wat zijn trends in de benadering van aandeelhoudersvergaderingen?

THUYSBAERT. “Er is een verschil in aanpak tussen de oudere generatie oprichters die na de oorlog een bedrijf hebben gestart, en de moderne benadering. De oudere generatie zag weinig nut in uitgebreide algemene vergaderingen, omdat de aandeelhouders er ‘toch niets van begrijpen’. Maar nu is er een nieuwe filosofie waardoor het management en het bestuur de algemene vergadering zien als een unieke kans om de aandeelhouders meer te betrekken en strategieën uit te leggen.

“De uitdaging is de aandeelhouders, die vaak niet actief zijn in het bedrijf, te motiveren om deel te nemen buiten kantooruren. Dat vraagt meer tijd en inspanning, maar het is een positieve trend. Het succes hangt af van hoe goed we de aandeelhouders kunnen betrekken en hun kunnen opleiden over essentiële zaken zoals balansen, jaarrekeningen en strategieën. Dat is essentieel om te begrijpen waar het bedrijf mee bezig is, waar de sterke en zwakke punten liggen, en wat de toekomstplannen zijn.”

Hoe ziet u de toekomst van aandeelhoudersvergaderingen?

THUYSBAERT. “In de toekomst zal waarschijnlijk steeds meer gefocust worden op duurzaamheid. Zelfs in kleine kmo’s zien we een toenemende belangstelling voor milieu, maatschappij en deugdelijk bestuur, of de ESG-factoren, die integraal onderdeel zullen worden van hun langetermijnstrategie en bedrijfsmissie.”

Lees ook: