Eerste Belgische accelerator imec.istart viert tiende verjaardag

Voor de accelerator imec.istart er was, kregen Belgische start-ups geen ondersteuning en nauwelijks geld, en was er geen sprake van een ondernemerscultuur in ons land. De accelerator speelde een cruciale rol in de omslag. CEO Sven De Cleyn stond op de eerste rij en viert de tiende verjaardag van imec.istart.

2011 Start na de dotcomcrisis

De dotcomcrisis liet zijn sporen nog na, toen Wim De Waele in de Verenigde Staten allerlei nieuwe initiatieven zag opborrelen. Met Y Combinator ontstond daar in 2005 ‘s werelds eerste accelerator. Een accelerator biedt de oprichters van start-ups intensieve coaching- en ondersteuningsprogramma’s van enkele maanden aan. In ruil voor die begeleiding en een kleine investering wordt de accelerator aandeelhouder van de start-up.

In 2004 was De Waele CEO geworden van de pas opgerichte Vlaamse onderzoeksinstelling IBBT, het Instituut voor ICT en Breedbandinternet. “Ook de Belgische IT-scene moest zich in de nasleep van de dotcomcrisis heruitvinden”, zegt Sven De Cleyn, de CEO van imec.istart. “Tegelijk had Wim De Waele gezien hoe de ondernemerscultuur in de Verenigde Staten zich ontwikkelde. Bij ons bestond dat niet.” Tot 2011, toen in het IBBT het eerste acceleratieprogramma, iStart, ontstond. Handelsingenieur Sven De Cleyn had net zijn doctoraat afgewerkt over succesfactoren voor spin-offs uit Europese kennisinstellingen, toen hij via LinkedIn werd geheadhunt om dat kersverse iStart-programma op poten te zetten. Tijdens de zomermaanden bokste hij snel de eerste processen in elkaar om de start-ups te beoordelen en te coachen, want aan het einde van die zomer volgde al de eerste call, de oproep om zich in te schrijven.

Bryo, het start-upprogramma van Voka, begon rond dezelfde tijd als iStart. De jaren daarna zouden er nog meer acceleratoren ontstaan, zoals Start it @kbc, Birdhouse, Idealabs, Netwerk Ondernemen en Beyond.

2015 Vierde in de UBI-ranking

In 2012 veranderde het IBBT zijn naam in iMinds, het iStart-programma bleef. Dat het acceleratieprogramma op de goede weg was, bleek uit de Zweedse UBI Global-ranking, die meer dan 500 wereldwijde universiteitsacceleratoren doorlicht. In 2014 was iStart 25ste op die lijst, in 2015 al vierde. De jaren nadien zou het Vlaamse acceleratieprogramma de topposities in die ranking aaneenrijgen.

“We probeerden te leren van het buitenland, maar je bent ook afhankelijk van hoe snel de bedrijven evolueren die je begeleidt”, zegt Sven De Cleyn. “De kwaliteit van die eerste lichtingen was zeker goed. Bedrijven als Limecraft en Ambassify bestaan nog altijd en doen het goed, maar we hadden vooral ook geluk met de timing van onze eerste grote exit. Posios van Zhong Xu en Jan Hollez werd in 2014 overgenomen door Lightspeed. Uiteraard helpt zo’n succes in die rankings. Tegelijk zijn we het programma blijven innoveren, en de breedte en diepgang van de coachingondersteuning blijven uitbouwen.”

2016 Fusie met imec

De Vlaamse overheid besliste in 2016 om de twee onderzoeksinstellingen imec en iMinds te doen samensmelten. Het jonge, kleine, op software gerichte Gentse iMinds werd geïntegreerd in het oudere, grote, meer academische, op hardware gerichte imec. Die instelling was in 1984 ontstaan en groeide uit tot een wereldvermaard onderzoekscentrum voor nano-elektronica en digitale technologie. Met imec.istart kreeg het acceleratieprogramma een nieuwe naam.

“Bij de fusie bestond ons team uit 11 mensen, nu zijn we met 23. Imec is blijven investeren”, zegt De Cleyn. “We werden omarmd en versterkt. Bij de eerste call na de fusie zagen we meteen veel meer hardwarestart-ups naar ons programma komen. Dat hard- en software naar elkaar toegroeiden, was ook de logica achter de fusie geweest. Hardware kon zich niet snel blijven ontwikkelen, als de software die de hardware aanstuurt niet mee evolueerde.”

2017 Investeringsfondsen

Op 17 maart 2017 had de notaris de handen vol met de oprichting van twee investeringsfondsen. Het eerste was het aan de accelerator verbonden imec.istartfonds, dat 12,5 miljoen euro van tien partners bevatte. De start-ups die werden toegelaten tot imec.istart, kregen uit dat fonds een begininvestering van 50.000 euro. In 2020 is het omgevormd tot een rollend fonds van 30,5 miljoen euro, dat over vijf jaar zelfbedruipend moet zijn. Het geld dat binnenrolt door de exit uit eerder begeleide start-ups, moet dan volstaan om de instromende start-ups te financieren.

“Op 17 maart 2017 is imec.xpand ook opgericht. Dat is een groot, klassiek investeringsfonds. Het haalde 117 miljoen euro op”, zegt Sven De Cleyn. “In maart 2022 was de eerste closing van het tweede fonds van imec.xpand: 150 miljoen euro. Daar komt later nog een tweede closing bij.” Dat tweede fonds dient voor start-ups die van bij de opstart veel kapitaal nodig hebben, typisch voor hardwarespin-offs die ontstaan uit onderzoeksgroepen aan imec.

2018 De eerste 100 miljoen euro

In 2018 hadden de start-ups die iStart had begeleid samen 100 miljoen euro opgehaald. “We deden daar sinds de oprichting zeven jaar over, maar voor de volgende 100 miljoen hadden we maar anderhalf jaar nodig, en ondertussen staat de teller op meer dan 600 miljoen”, rekent Sven De Cleyn voor. “En dat allemaal met een initiële investering van 50.000 euro per start-up. Daarmee creëren we een sterk hefboomeffect, omdat andere investeerders voor grotere bedragen mee instappen.”

“Voor elke euro die we nu investeren in cash trekken de start-ups gemiddeld meer dan het vijfendertigvoudige daarvan aan in vervolgfinanciering. We ondersteunden sinds 2011 zo’n 260 bedrijven. Daarvan groeiden er meer dan 90 door tot volwaardige scale-ups – bedrijven met tien tot vijftien medewerkers en meer dan 1 miljoen euro omzet. Samen creëerden de bedrijven in ons netwerk meer dan 2.700 banen. Er waren zo’n 40 exits en 180 bedrijven zijn actief in het buitenland. Ik ben er ook trots op dat 85 procent van de bedrijven nog altijd bestaat. Dat is een hoog percentage voor technologiestart-ups.”

2019 Starters worden mentor

Nadat ze hun Gentse techbedrijf PieSync, dat sofwarepakketten in bedrijven synchoniseert, hadden laten overnemen door het Amerikaanse HubSpot, werden de oprichters, Ewout Meyns en Mattias Putman, actief bij imec.istart. Pay it forward is het start-upmantra waarbij ondernemers hun opgedane kennis doorgeven aan jonge ondernemers. De Cleyn: “Zij waren het typevoorbeeld van de jonge, technologisch geschoolde jonge wolven die – achteraf mag ik dat zeggen – vrij naïef met hun eerste ideeën zijn begonnen. We konden hen helpen, en later realiseerden ze een mooie exit. Vandaag helpen ze ondernemers als mentor in ons netwerk.”

2020 Covid en het belang van mentaal welzijn

De coronapandemie vestigde begin 2020 de aandacht op het mentale welzijn, ook van ondernemers. Niet alle start-ups worden successen. Conflicten tussen oprichters, ruzie tussen het ondernemersteam en de aandeelhouders, ondernemers die hun persoonlijke leven zien imploderen, een burn-out krijgen of in financiële moeilijkheden komen, die verhalen komen doorgaans niet naar buiten.

“Uiteraard vieren we een mooie exit of een grote kapitaalronde, maar je mag niet vergeten dat het in de eerste plaats om mensen gaat. Bij imec.istart zijn we naast coach vaak ook een compagnon de route, een psycholoog als het moeilijk gaat, of een bemiddelaar die ondernemers helpt bij een conflict. We hebben ongelofelijk veel petjes op. In ons team is één persoon enkel bezig met het voorkomen en oplossen van problemen in het oprichtersteam en het verbeteren van de teamdynamiek.”

2022 De eerste eenhoorn

Sinds januari kan imec.istart pronken met zijn eerste eenhoorn: het Gentse foodtechnologiebedrijf Deliverect. Zo’n eenhoorn is een relatief jong, niet-beursgenoteerd techbedrijf dat meer dan 1 miljard dollar waard is. In januari deed Deliverect een kapitaalronde van 150 miljoen miljoen dollar. Dat trok de waardering van het toen pas drieënhalf jaar oude bedrijf op tot 1,4 miljoen dollar. Twee van de vier oprichters van Deliverect leerden het klappen van de zweep bij Posios: Jan Hollez en Zhong Xu. “Toen Zhong en Jan met Deliverect begonnen, kwamen ze gewoon terug in onze co-workingruimte zitten. Terwijl ze al heel wat bewezen hadden als ondernemers”, vertelt Sven De Cleyn. “Voor de andere ondernemers was het interessant hun drive te zien en te merken hoe Zhong, met de voeten op tafel, niet bang was om de hele dag te zitten rondbellen.”

2022 Toch een verjaardagsfeest

Met een jaar vertraging door de coronapandemie heeft imec.istart vorige week zijn tiende verjaardag gevierd. Sven De Cleyn ziet nog een aantal mijlpalen in het verschiet liggen: meer start-ups die in plaats van te kiezen voor een exit zelf op het overnamepad trekken en doorgroeien tot een groot bedrijf, van de accelerator een succes maken in Nederland, MiDiagnostics of een andere Belgische spin-off echt zien boomen, of het eerste grote buitenlandse succes.

Zo’n 25 à 30 bedrijven stromen elk jaar in bij imec.istart. Zowat een kwart komt van buiten België. “De kwaliteit van de Belgische bedrijven is gemiddeld ook groter dan die van de buitenlandse. Daar zitten acceleratorshoppers tussen. Buitenlandse bedrijven aanvaarden we pas sinds 2017. Het is nog te vroeg voor grote successen, maar het urbansportsbedrijf CityLegends is goed aan de weg aan het timmeren.”

Nog een belangrijk doel is de diversiteit onder de oprichters te vergroten. Het blijft te veel een mannenwereld, vrouwelijk talent gaat vaak verloren. “We zien bij imec.istart al een bovengemiddelde instroom van vrouwelijke oprichters tegenover het Europese gemiddelde. Bij ons schommelt het tussen 15 en 20 procent, terwijl het Europese gemiddelde onder 10 procent zit. We hebben daar zeker extra aandacht voor in onze selecties. Ook in onze communicatie proberen we er bijvoorbeeld maximaal op te letten dat er geen vooroordeel zit in onze boodschappen.”