Een verborgen kampioen in Wallonië: BVI-Luik levert implantaatlenzen aan 90 landen

Een overname door een internationale groep kan een boost geven om stevig te groeien. Neem het vroegere PhysIOL, dat sinds 2019 deel uitmaakt van het Amerikaanse BVI. Het Waalse bedrijf is internationaal bekend om zijn implantaatlenzen.

In de laboratoria van BVI zien we kleine pakjes liggen met daarin gele korreltjes die lijken op citroensnoepjes. Maar waag het niet ze op te eten. De korreltjes zijn polymeren die in de nieuwe faciliteiten van BVI in Luik zullen worden gedraaid en gefreesd tot intraoculaire lenzen, beter bekend als implantaatlezen. Het bedrijf produceert meer dan 2.500 soorten lenzen om tal van gezichtsstoornissen te corrigeren.

“We produceren niet op bestelling”, zegt Frédéric Jodogne, hoofd bedrijfsvoering. “We hebben een voorraad die ons in staat stelt elke lens te leveren die een patiënt nodig heeft. Onze lenzen zijn piepklein, maar het zijn technologische wondertjes.”

De technologie werd in de jaren tachtig ontwikkeld aan de Universiteit van Luik. De spin-off PhysIOL kwam pas echt van de grond toen Marc Nolet in 1997 het roer overnam. Het bedrijf groeide sterk, met een focus op innovatie. De prestaties leverden het bedrijf verschillende Trends Gazellen-awards op. In 2019 werd het overgenomen door de Amerikaanse groep BVI. Alweer de teloorgang van een beloftevol bedrijf? Helemaal niet. Als onderdeel van BVI groeit het voormalige PhysIOL als kool. De omzet is gestegen van 46 miljoen in 2017 naar 71 miljoen in 2022 en vertegenwoordigt meer dan 20 procent van de omzet van de BVI-groep. Het in Luik gevestigde bedrijf groeide vorig jaar met 12 procent en voorspelt voor de komende vijf boekjaren een groei van ongeveer 10 procent per jaar.

“Ik ben ervan overtuigd dat we zo’n groei niet hadden kunnen realiseren zonder ons aan te sluiten bij een internationale groep als BVI”, zegt Jodogne. “BVI biedt ons de middelen die we nodig hebben voor onze ontwikkeling en om de verkoop te ondersteunen.”

De verkoop van de in Luik geproduceerde lenzen is een van de sterkste groeifactoren van de groep. BVI is gespecialiseerd in het materiaal dat nodig is voor oogchirurgie (zoals instrumenten, operatiedoeken en vloeistoffen die tijdens een operatie in het oog worden geïnjecteerd). Die producten zijn een aanvulling op de lenzen van het vroegere PhysIOL, waardoor BVI nu totaaloplossingen kan aanbieden voor chirurgen.

Controle

BVI investeert ook veel in de Luikse faciliteiten. Onlangs nog 4,3 miljoen euro voor de bouw van nieuwe productie-eenheden om de capaciteit van de vestiging in Sart Tilman te verdrievoudigen. De gebouwen werden in juli ingewijd en zijn sinds eind augustus operationeel.

De lenzen van BVI zijn al verkrijgbaar in ongeveer 90 landen, maar een paar belangrijke markten ontbraken nog. Sinds het begin van het jaar zijn de lenzen op de markt in Japan en er lopen klinische studies voor een stap naar de enorme Amerikaanse markt in 2025. Opnieuw zal de steun van de moedergroep van onschatbare waarde zijn voor de eerste stappen naar de overkant van de Atlantische Oceaan en misschien later in China. Toch is de Belgische markt nog altijd goed voor 12 procent van de verkoop van implantaten in 2022 (9,2 miljoen euro).

Sommige lenzen worden nu geprefabriceerd in de Amerikaanse fabriek van BVI, waardoor die de meest gangbare lenzen in grote volumes kan produceren tegen zeer scherpe prijzen. Ze keren echter terug naar Luik voor de afwerking en de kwaliteitscontrole. “Conformiteitscontrole blijft een menselijke handeling”, legt Gilles Noël uit, productiemanager van de grotendeels geautomatiseerd fabriek. De meer dan 2.500 lensreferenties worden opgeslagen op de site voordat ze over de hele wereld worden gedistribueerd. “We produceren soms series van slechts vijf implantaten voor de meest zeldzame correcties”, zegt Gilles Noël.

Onderzoek

Monofocale lenzen zijn verreweg het best verkochte product van BVI-Luik. In 2010 lanceerde het bedrijf ook trifocale lenzen, die het zicht dichtbij, veraf en tussenin corrigeren. Die premiumlenzen vertegenwoordigen slechts een minderheid van de verkoop van het bedrijf (1 miljoen sinds 2010), maar hebben een hoge toegevoegde waarde. Ze zijn ontworpen in Luik en worden daar volledig vervaardigd.

Frédéric Jodogne: “We hebben hier personeel met veel ervaring in draaien en frezen, vooral verworven in de staalindustrie en het Technifutur-centrum, dat operators opleidt in microbewerkingstechnieken. Het is een pluspunt dat we naast onderzoek en ontwikkeling ook productie hebben. Die laatste wordt al in een heel vroeg stadium betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe lenzen. De komende jaren komen er verschillende nieuwe modellen uit. Ook dat soort onderzoek zou niet kunnen zonder de moedergroep, die ons de nodige middelen geeft en de commerciële kracht heeft om de resultaten op de markt te brengen.”

Staar

BVI-Luik heeft 220 mensen in dienst. “De arbeidsmarkt is krap, maar tot nu zijn we erin geslaagd de mensen aan te werven die we nodig hebben”, zegt Jodogne. De fabriek zorgt ook voor werkgelegenheid in andere bedrijven. Die produceren injectiepatronen, kalibreren instrumenten en onderhouden ze. Ter illustratie houdt Frédéric Jodogne een injectiepatroon omhoog en wijst naar het uiteinde: een piepklein buisje dat in het oog gaat om de lens in te spuiten zonder die te vervormen en natuurlijk zonder het oog te beschadigen. “Je kunt je niet voorstellen hoeveel technologie er komt kijken bij het kalibreren van de dikte van de wanden van dit buisje”, zegt hij. “Het heeft jaren geduurd om dat te perfectioneren en we zijn altijd op zoek naar verbeteringen. Voor die mate van verfijning moesten we samenwerken met een partner dicht bij huis (Plast4Life in Ans, nvdr). Onze onderzoeksdirecteur Christophe Pagnoulle heeft in de loop der jaren een netwerk van leveranciers opgebouwd.”

Het bedrijf is ook betrokken bij concurrentieclusters (MecaTech), waardoor enkele ambitieuze projecten zijn ontstaan. Zo werd de ontwikkeling van trifocale lenzen uitgevoerd in samenwerking met acht partners, waaronder de Universiteit van Luik en het lokale bedrijf Lamda X.

“Er is de afgelopen jaren een fantastische technologische vooruitgang geboekt in optische correctie”, legt Christophe Pagnoulle uit. “Het is belangrijk om patiënten beter te informeren over de keuzes die ze tegenwoordig hebben.” Veel mensen die voor een BVI-lens kiezen, lijden aan staar. Het implantaat vervangt de kristallijne lens in het oog, waardoor de persoon weer correct kan zien. “Dit is een boodschap van hoop voor alle staarpatiënten die aarzelen om een operatie te ondergaan”, besluit Frédéric Jodogne.