‘Ecologisch triootje is voorspel van duurzame toekomst voor industrie’

Het triootje ecologische investeringen dat Janssen Pharmaceutica, BASF Antwerpen en Nitto hebben aangekondigd duidt er op dat internationale ondernemingen uit de chemie en de farma overtuigd zijn dat ze bij ons een duurzame toekomst kunnen uitbouwen. Dat zegt Frank Beckx, gedelegeerd bestuurder essenscia Vlaanderen.

Wat hebben diepe geothermie, methaangas en warmtekrachtcentrales te maken met de industriële toekomst van Vlaanderen? Veel, zo niet alles. Het triootje ecologische investeringen dat Janssen Pharmaceutica, BASF Antwerpen en Nitto hebben aangekondigd is in de eerste plaats goed nieuws voor ons milieu, maar het duidt er bovenal op dat internationale ondernemingen uit de chemie en de farma overtuigd zijn dat ze bij ons een duurzame toekomst kunnen uitbouwen. En dat is vooral goed nieuws voor onze welvaart.

Investeringen zijn de beste graadmeter voor toekomstige groei en de verankering van de industrie op lange termijn. Dat lees je in elk economisch handboek. Meestal gaat het om uitbreidingen van de productiecapaciteit, de modernisering van bestaande installaties of de bouw van nieuwe fabrieken. Het zijn investeringen met een duidelijk doel: de bedrijfsactiviteiten meer rendabel maken. Een absolute noodzaak in een geglobaliseerde economie met een bikkelharde concurrentiestrijd.

Duur en duurzaam

Drie recente investeringsprojecten in de chemie- en de farmasector hebben daarentegen hoofdzakelijk een positieve en directe impact op het milieu en slechts in tweede instantie op de rendabiliteit. Het zijn dure investeringen – samen goed voor ruim 60 miljoen euro – maar de betrokken bedrijven gaan daardoor niet plots meer verkopen of hun omzet en winstmarges verhogen. Toch zijn het net dit type investeringen die aantonen dat er een duurzame toekomst is voor de industrie in Vlaanderen.

Chemiebedrijf BASF Antwerpen maakt 16 miljoen euro vrij voor een technologie om methaangas, dat vrijkomt tijdens bepaalde productieprocessen, om te zetten in ammoniak, een grondstof voor andere productieprocessen. Dit is de circulaire economie in de praktijk, waarbij overschotten efficiënt worden benut zodanig dat ook het aardgasverbruik daalt en er dus energie bespaard wordt.

Nitto, een marktleider in de fabricage van industriële kleefbanden, pompt ruim 5 miljoen euro in de vergroening van de elektriciteitsproductie van zijn vestiging in Genk. Een warmtekrachtcentrale zal niet alleen een derde van de elektriciteitsbehoefte van de fabriek opwekken, maar ook warmte aanleveren voor de productieprocessen. Een innovatief model waarbij industriële efficiëntie en milieuzorg hand in hand gaan.

Janssen Pharmaceutica bewijst dat innovatie in geneesmiddelen mooi samengaat met innovatie in ecologie. Het farmabedrijf pioniert door als eerste in Vlaanderen geothermie of aardwarmte aan te boren als groene en hernieuwbare energiebron voor de verwarming en koeling van de bedrijfsgebouwen in Beerse. Dankzij die aardwarmte, ontgonnen op 2,4 kilometer diepte, vermindert de CO₂-uitstoot van Janssen Pharmaceutica met een indrukwekkende 30 procent. Een ambitieus en gedurfd plan – het totale investeringsbedrag bedraagt liefst 40 miljoen euro – dat Vlaanderen helpt om de klimaatdoelstellingen te realiseren.

Welvaart

De winsten zijn dus in de eerste plaats voor ons leefmilieu en het klimaat, maar wie verder kijkt, ziet hierin onmiskenbaar een versterking van ons industriële weefsel en dus een versteviging van de fundamenten onder onze welvaart. Dat drie internationale ondernemingen, stuk voor stuk wereldspelers in hun respectievelijke branche, in dezelfde week de beslissing nemen om dergelijke toekomstgerichte investeringen te doen in Vlaanderen, is een duidelijk bewijs dat de chemische en farmaceutische industrie hier een duurzame toekomst heeft. Het is bovendien opmerkelijk dat deze investeringen afkomstig zijn uit drie werelddelen: de Verenigde Staten (Johnson & Johnson, het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica), Europa (Duitsland is de thuisbasis van BASF) en Japan (Nitto Denko Corporation is de holding waartoe Nitto Belgium behoort).

Een bedrijf dat fors investeert in milieuvriendelijke productieprocessen of meer energie-efficiëntie doet dat per definitie op de lange termijn. Het geeft op die manier een ondubbelzinnig signaal dat het sterk gelooft in de industriële toekomst van een bepaalde regio, in dit geval Vlaanderen. Niet alleen vandaag en morgen, maar zeker ook het komende decennium. Het zijn strategische beslissingen die de industrie, en de bijbehorende tewerkstelling, langdurig verankeren en versterken. Alleen al voor de drie bedrijven uit de aangehaalde voorbeelden gaat het om 7760 kwaliteitsvolle jobs.

Vlaanderen, en bij uitbreiding België en Europa, heeft dus wel degelijk een industriële toekomst. Op voorwaarde dat onze ondernemingen het voortouw blijven nemen in ecologische innovaties en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid voluit opnemen. Zo heeft de sector van de chemie, kunststoffen en lifesciences niet gewacht op het Klimaatakkoord van Parijs om de transformatie naar meer duurzaamheid in te zetten. Sinds het Kyotoprotocol van 1990 is de productie van de Belgische chemie en lifesciences verdrievoudigd, terwijl in diezelfde periode de broeikasgasemissies per geproduceerde ton met liefst 80 procent zijn verminderd en de energie-efficiëntie met bijna 60 procent is toegenomen. De sector produceert dus meer met minder grondstoffen, minder energie, minder uitstoot en minder afval.

Jobs

Het is dan ook een goede zaak dat de Vlaamse overheid dit positieve elan mee ondersteunt met de toekenning van strategische ecologiesteun en een garantieregeling voor risicovolle projecten zoals diepe geothermie. Een weldoordacht industrieel beleid, met ook aandacht voor competitieve energieprijzen, is de beste strategie voor meer jobs, wat op zijn beurt de belangrijkste steunbeer is voor de betaalbaarheid van onze sociale zekerheid.

Laat ons voortaan dus wat zelfverzekerder zijn. We zijn wereldwijd toonaangevend in chemie en farma. We lijken dat vanuit een diepgewortelde bescheidenheid niet altijd te beseffen, maar de decision makers in internationale hoofdzetels kijken bij belangrijke dossiers vaak onze richting uit. Dat wil niet zeggen dat we zelfgenoegzaam achterover mogen leunen, integendeel. Het moet een extra motivatie zijn om de chemie- en de farmasector – goed voor een derde van de Vlaamse export en de helft van de private investeringen in onderzoek en ontwikkeling – internationaal nog meer op de kaart te zetten.

Want vergis u niet, voor verschillende maatschappelijke uitdagingen – het energievraagstuk, de klimaataanpak, de groeiende en vergrijzende wereldbevolking – zullen de oplossingen in belangrijke mate vanuit de chemie, de kunststoffen en de farma moeten komen. De 21ste eeuw wordt de eeuw van de duurzame chemie, slimme materialen en nieuwe technologieën in de gezondheidszorg. Als we het met z’n allen goed aanpakken kan het ook de eeuw worden waarin de Vlaamse industrie wereldwijd het verschil maakt.