E-commerce werkt aan meer duurzaamheid

We kopen almaar meer op het internet en dus draaien de pakjesbedrijven op volle toeren. Tegelijk groeit het besef dat de eindeloze stroom bestelwagens op onze wegen ook negatieve effecten heeft. De vergroening van de zogenoemde ‘laatste kilometer’ is een van de grote uitdagingen voor deze groeisector.

Terwijl de bakstenen winkels bloeden, gaan de e-commerce-uitgaven van de Belgische consumenten door het dak. Volgens cijfers van de Ecommerce Foundation zijn de bestedingen van de online shoppende Belgen tussen 2014 en 2018 bijna verdubbeld tot 11,8 miljard euro. De pakjesdiensten, die de goederen tot bij de consument brengen, volgen die groeicurve. Het pakjesvolume steeg in 2018 met 16 procent, de omzet met 12 procent. De sector werft aan en investeert in capaciteit. En dan moet de doorbraak van de boodschappen aan huis nog komen. De warenhuisketen Albert Heijn kondigde vorige week nog aan in de lente te starten met thuisleveringen.

Meer pakjes die hun weg naar de consument moeten vinden, betekent meer bestelwagens op de weg, meer retourzendingen, meer files, meer luchtvervuiling, meer verkeersonveiligheid en meer geluidsoverlast. Dat besef begint stilaan door te dringen. De roep om de verzendingen te vergroenen, en dan vooral de laatste kilometers tot bij de consumenten, klinkt almaar luider. Wouter Torfs van de schoenenketen Torfs kijkt naar Europa om de waanzin van de gratis retourzendingen te stoppen. Ook de commissies Distributie en Verbruik van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) onderzochten de problematiek en formuleerden op vraag van de federale minister van Consumentenzaken een advies met vier hefbomen om de e-commercelogistiek in België te verduurzamen. Trends legt de aanbevelingen voor aan een man van de praktijk, Wim Focquet. director CSR & HR bij het koerierbedrijf DPD België.

1. Voer een slimme kilometerheffing in voor bestelwagens

De eerste hefboom die de CRB naar voren schuift, is dat de overheden het gedrag van de pakjesdiensten proberen te sturen door een slimme kilometerheffing voor bestelwagens in te voeren. De vervuiler betaalt, maar de aanbieder die opteert voor meer duurzame vervoersvormen, betaalt minder of niets. Zo krijgen de koeriersdiensten een extra stimulans om volumes te bundelen, bestelwagens beter te beladen, de routes te optimaliseren, enzovoort. Een kilometerheffing kan ook de vergroening van de bestelwagenvloot versnellen. De meeste camionettes rijden nog op diesel, want een elektrische bestelwagen is duurder in aankoop en heeft minder laadvermogen. De kilometerheffing zou kunnen helpen om de elektrische bestelwagen een duw in de rug te geven. Niet vergeten dat de in 2016 ingevoerde kilometerheffing voor vrachtwagens, met een tariefdifferentiatie, heeft gezorgd voor een versnelde vergroening van het vrachtwagenpark.

De sector werkt eraan. Het Amerikaanse koeriersbedrijf UPS kondigde deze maand aan dat het een belang neemt in Arrival, een fabrikant van elektrische bedrijfsvoertuigen, en een bestelling plaats van 10.000 elektrische bestelwagens. De voertuigen worden ingezet in Europa en Noord-Amerika. UPS en Arrival kondigden eerder al aan dat ze een testvloot van 35 elektrische bestelwagens ontwikkelen die in Londen en Parijs worden getest. Dichter bij huis, in Mechelen, loopt er een testproject van het pakjesbedrijf DPD met een elektrische Volkswagen E-crafter. “De resultaten zijn bemoedigend”, zegt Wim Focquet van DPD België. “Elektrische bestelwagens rukken fel op. We gaan ze ook inzetten in Kortrijk en Brussel. We hebben ons voorgenomen de elf grootste steden van het land zo snel mogelijk elektrisch te beleveren.”

2. Wees innovatief met afhaalpunten en slimme lockers

Een tweede hefboom zijn nieuwe organisatievormen die een belangrijke rol kunnen spelen in de optimalisatie van de distributiekanalen. De CRB denkt aan pakjes bezorgen in afhaalpunten en lockers, naast andere innovatieve mogelijkheden. Denk aan de koerier die levert in de koffer van uw wagen of in uw huis, ook als u er niet bent. Met slimme sloten, camera’s en smartphones kan tegenwoordig veel.

“We moeten er niet flauw over doen, al die bestelwagens op de baan dragen niet bij tot meer duurzaamheid”, geeft Wim Focquet van DPD toe. “Maar waarom doen wij dat? We kijken naar de voorkeur van de consument. Uit onze e-shopperbarometer blijkt dat 86 procent van de mensen hun pakje het liefst thuis ontvangt. We proberen dat zo efficiënt mogelijk te doen door de klant op voorhand te laten weten wanneer we langskomen. Zo vermijden we dat we een tweede levering moeten doen.”

Focquet verwacht veel van de uitbouw van een netwerk van zogenoemde parcelshops. “We hebben een netwerk van 750 afhaalpunten in België. Dat biedt de klant flexibiliteit, hij moet niet thuis te zitten wachten tot we leveren, en we kunnen al die extra stops schrappen.” Bij DPD zijn de afhaalpunten al goed voor 18 procent van het pakjesvolume. “En dat aandeel stijgt jaar na jaar met een paar procentpunten. Ik denk dat veel mensen nog niet weten dat die mogelijkheid bestaat. Voor duurzaamheid zijn de afhaalpunten een van de speerpunten”, stelt Focquet, naar eigen zeggen de luis in de pels van zijn bedrijf. De explosie van het aantal bemande bezorgpunten is ook het BIPT, de toezichthouder van de sector, niet ontgaan. Eind 2018 telde ons land 7814 bemande punten, of 160 meer dan een jaar eerder.

3. Werk met elektrische cargofietsen in de steden

Net zoals de elektrische fiets een gamechanger is in het woon-werkverkeer, kan de elektrische cargofiets de pakjesbezorging in de steden duurzamer maken. “De overheid kan een belangrijke rol spelen door deze hefbomen te stimuleren en de remmen weg te werken”, lezen we in het advies van de CRB.

“Cargobikes kunnen een oplossing zijn, maar je kunt ze alleen efficiënt inzetten in heel dichtbevolkte gebieden. Ik denk aan stadslogistiek, waar je vooral kleine pakketjes levert, veel stops op een kleine oppervlakte”, reageert Wim Focquet. DPD heeft ervaring met vrachtfietsen in Scandinavië, Letland, Estand en Polen. Ook in Parijs en Londen worden ze ingezet. In België heeft het bedrijf nog geen vrachtfietskoeriers op de baan. Focquet gelooft wel in cargobikes en bestudeert de mogelijkheden in ons land. “Het kan het beste waar je een depot hebt dat dicht bij het stadscentrum ligt. Het heeft geen zin eerst 30 kilometer te rijden voor de fietskoeriers kunnen leveren. Drones zijn niet de toekomst, daar zijn we het ondertussen over eens. Maar de steden zelf moeten ook voor de nodige infrastructuur zorgen. Die cargobikes zijn geen kleine fietsen, ze hebben ruimte nodig om te manoeuvreren”, weet Wim Focquet.

4. Zorg voor meer transparantie in de logistieke keten

Een vierde hefboom die de CRB adviseert, is meer transparantie in de logistieke keten. De consumenten kunnen zich dan correct informeren over de klimaatimpact van de verschillende leveringsopties. De auteurs van het advies verwijzen naar de ‘Bewust bezorgd’-calculator van het Nederlandse Thuiswinkel.org, een netwerk van webshops. Daarmee kan de consument nagaan hoe de CO2-impact van zijn pakje verandert op basis van bepaalde keuzes. Als eerste stap in de sensibilisering kan dat misschien wel werken, maar we moeten er ook niet te veel van verwachten, horen we in de sector.

Uit de e-shopperbarometer van DPD blijkt wel dat het ecologische bewustzijn voor Belgische e-shoppers een belangrijke drijfveer is. 66 procent van de ondervraagde shoppers verwacht dat bedrijven en merken hun verantwoordelijkheid voor het milieu opnemen. Maar wat betekent dat in de praktijk? Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat amper 39 procent bereid is extra te betalen voor producten of diensten die milieuvriendelijk zijn. “De sector moet het zelf doen en we zijn ermee bezig”, onderstreept Wim Focquet. “Duurzaam leveren hebben we toegevoegd als een strategische pijler van de groep. En dat is geen greenwashing. Dat wordt in het bedrijf soms met de nodige scepsis bekeken. Onderaannemers die al jaren rijden met een dieselvloot moeten nieuwe investeringen doen. Dat is lastig en dat vraagt tijd, zoals elke verandering.”