Er is geen reden om de samenwerkingscontracten van de maaltijdkoeriers van Deliveroo te herkwalificeren. De koeriers kunnen dus blijven werken als zelfstandigen. Dat heeft de Franstalige arbeidsrechtbank van Brussel woensdag beslist.
De arbeidsauditeur had in oktober gepleit voor een herkwalificering van de contracten. ‘Koeriers zijn werknemers in loondienst’, klonk het toen. De arbeidsauditeur vond dat de koeriers schijnzelfstandigen zijn die in de praktijk eigenlijk werknemers zijn van het platform, en dat ze dus een arbeidsovereenkomst moeten krijgen. Ook onder meer de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, vakbonden en voormalige koeriers zaten op dezelfde lijn.
Maar de rechtbank volgt dat standpunt dus niet. In het vonnis wijst de rechtbank er onder meer op dat de koeriers de vrijheid hebben om hun werk zelf te organiseren (ze kunnen bijvoorbeeld leveringen weigeren), en dat uit het onderzoek niet blijkt dat er sprake is van een ondergeschikte relatie. De rechtbank ziet wel een economische afhankelijkheid van de koeriers ten opzichte van Deliveroo, maar dat staat zelfstandigheid niet in de weg. En van juridische ondergeschiktheid, wat een kenmerk is van een arbeidsovereenkomst, is er volgens de rechtbank geen sprake.
‘De werkrelatie tussen enerzijds Deliveroo en anderzijds de 115 koeriers waarvan de arbeidsauditeur sprak en de koeriers die vrijwillig zijn tussengekomen in deze procedure, kan niet geherkwalificeerd worden in een arbeidsovereenkomst’, besluit de arbeidsrechtbank in zijn vonnis.
In 2018 liet het arbeidsauditoraat van Brussel een onderzoek voeren naar het werkelijke statuut van de maaltijdkoeriers van Deliveroo. In 2017 had Deliveroo zijn ongeveer 2.000 koeriers aangezet om ‘dienstverleners in de deeleconomie” te worden, met zelfstandigenstatuut. Na twee jaar onderzoek concludeerde het auditoraat dat hun arbeidsrelatie geherkwalificeerd zou moeten worden tot dat van werkgever en werknemer.
Reactie Deliveroo
Deliveroo zelf reageert tevreden op het vonnis van de Brusselse arbeidsrechtbank. ‘Dit is een belangrijke erkenning en het is in lijn met de juridische interpretatie die we altijd hebben verdedigd over de manier waarop koeriers met Deliveroo willen werken’, zegt Deliveroo-woordvoerder Rodolphe Van Nuffel. De woordvoerder spreekt ook van ‘goed nieuws voor de koeriers die houden van het flexibele werk dat Deliveroo hen biedt’.
Volgens het bedrijf heeft de arbeidsrechtbank een aantal elementen erkend die wijzen op een activiteit als zelfstandige. Zoals ‘de uitdrukkelijke wil van de koeriers en het platform om zelfstandig diensten te verrichten, de vrijheid om de werktijden te organiseren en de afwezigheid van hiërarchie vanuit Deliveroo’, aldus Van Nuffel.
Deliveroo roept de regering op om het vonnis te volgen en voor een ‘stabiel wettelijk kader’ te zorgen dat de koeriers geeft ‘wat zij wensen, namelijk een combinatie van flexibel werk en zekerheid’.
Reactie vakbonden
‘Deze uitspraak geeft het bedrijf een vrijgeleide om hun fietskoeriers te blijven uitbuiten’, reageert de socialistische vakbond BTB-ABVV teleurgesteld op het vonnis van de Brusselse arbeidrechtbank. ‘Het vonnis ontneemt de koeriers hun rechten als werknemers’, klinkt het bij de christelijke vakbond. Beide bekijken eventuele volgende stappen.
Maar de twee bonden lezen in het vonnis ook dat de koeriers volgens de rechtbank niet mogen werken in het deeleconomie-statuut (het zogenoemde P2P-stelsel). Momenteel werkt volgens hen zowat 85 procent net wel volgens dat fiscaal gunstige stelsel. ‘Dit is een belangrijke syndicale overwinning, want Deliveroo kan het systeem van P2P niet langer misbruiken. Zij zullen gedwongen zijn om al hun fietskoeriers als volwaardige zelfstandigen aan de slag te zetten’, zegt Frank Moreels, voorzitter van BTB-ABVV.
Maar dat zou wel een slechte zaak zijn voor de koeriers zelf, klinkt het nog. Zij zullen dan onder meer zelfstandigenbelasting moeten betalen, mogelijk met terugwerkende kracht, zegt BTB’er Tom Peeters.
‘Het zwaard van Damocles hangt boven de koeriers’, aldus de christelijke vakbond. Samen met het Koerierscollectief roept hij de overheid op om snel klaarheid te scheppen over het statuut.
Deliveroo zelf heeft een andere lezing van het vonnis. Het klopt dat de rechter het deeleconomie-stelsel voor de koeriers in vraag stelt, klinkt het bij het bedrijf, maar een definitieve beslissing is er niet. Deliveroo-woordvoerder Rodolphe Van Nuffel wijst ook op rulings met de fiscus, die het voor koeriers mogelijk maken met het P2P-systeem te werken. De Europese Commissie stelt eerstdaags een nieuwe richtlijn voor om het statuut van zogenoemde digitaleplatformmedewerkers te regelen.
