Voor wapenproducent FN Herstal ziet de toekomst er rooskleurig uit

Het Waalse bedrijf FN Herstal heeft een twintigjarig contract getekend met de Belgische overheid ter waarde van 1,7 miljard euro. De bestuurders van het bedrijf zijn daar blij mee, maar niet met de oorlog. Een onderdompeling in een sector in volle verandering.

Op de productielijnen van FN in Herstal worden machinegeweren voor Oekraïne gemaakt. Voor het bedrijf, waarvan het Waals Gewest aandeelhouder is, is het nieuwe tijdperk dat door de geopolitieke situatie wordt ingeluid een gamechanger.

“De verslechterende situatie in Oost-Europa heeft duidelijk een impact op de defensie-industrie”, geeft Henry de Harenne, communicatiedirecteur bij FN Herstal, toe. “We passen onze productie aan. Is dat een goede zaak? Niet noodzakelijk. Willen we oorlog? Nee, oorlog is nooit goed en we hopen dat er zo snel mogelijk een einde aan komt.”

Structurele gevolgen

De paradigmaverschuiving heeft gevolgen voor FN. “België en Nederland hebben aanzienlijke orders aangekondigd, om Oekraïne te ondersteunen”, benadrukt Henry de Harenne. “Toegegeven, dat houdt de fabriek draaiende, maar het effect is tijdelijk. Bovendien moeten we produceren met onze bestaande productiecapaciteit.”

Een tweede en belangrijker gevolg is structureel. “De Europese lidstaten van de NAVO hebben allemaal toegezegd hun verplichting na te komen om 2 procent van het bbp in defensie te investeren”, vervolgt de communicatiedirecteur. “Ze beseffen dat het essentieel is hun strategische autonomie en onze bevoorradingszekerheid te herzien.”

Voor FN betekent dat een twintigjarig partnerschap met België ter waarde van een aangekondigde 1,7 miljard euro. Het akkoord omvat de aankoop van alle munitie van het Belgisch leger bij FN Herstal. Er zullen ongeveer honderd banen worden gecreëerd in de twee vestigingen van het bedrijf, in Herstal en Zutendaal.

“Zo’n partnerschap is fundamenteel voor een defensiebedrijf als FN Herstal: we investeren alleen in nieuwe productielijnen als we voldoende zicht hebben op de middellange termijn. Die investeringen worden gefinancierd door het bedrijf, dus het is aan ons om de financiële levensvatbaarheid van het model te garanderen.”

Moeilijke jaren

Het is een opmerkelijke ommekeer. Acht jaar geleden vroeg men zich af of FN munitie zou blijven produceren. De meeste bestellingen kwamen van markten buiten de NAVO. “Maar we hebben een sterke expertise: van de vier kalibers voor handvuurwapens voor de NAVO hebben we er drie gemaakt”, zegt Henry de Harenne. “Er is beslist de productie voort te zetten en we zijn er opnieuw in gaan investeren voor het begin van de oorlog in Oekraïne.”

De terugkeer van de defensie-industrie in de gunst komt na moeilijke jaren, waarin elke exportvergunning die de Waalse regering verleende, onder de loep werd genomen en bekritiseerd. Naarmate de controverse toenam, werd het bedrijf gedwongen zijn activiteiten te diversifiëren. Het heeft leveringen aan controversiële landen gestaakt, waaronder Saudi-Arabië sinds 2020.

“We geven nooit commentaar op de markten waar we actief zijn”, benadrukt Henry de Harenne. “Voor de bestemmingen waarnaar Wallonië bedrijven laat exporteren, moet je kijken naar de rapporten die aan het parlement worden voorgelegd. We maken natuurlijk zelf een analyse van de landen waarmee we zaken kunnen doen. Maar uiteindelijk blijft het een politieke en strategische beslissing van de staten.”

In zijn geschiedenis heeft FN aan 130 landen geleverd, maar de belangrijkste klanten zijn momenteel NAVO-landen en bondgenoten. “Aan de andere kant is het verontrustend te zien dat sommige Europese staten hun bedrijven toestaan te exporteren naar landen waar andere Europese bedrijven niet kunnen komen”, vervolgt Henry de Harenne. “Daarom vragen we een harmonisering van de Europese regelgeving. We hebben consistentie nodig. FN Herstal is een fervente voorstander van een Europese visie op defensie.”

Het Waalse decreet dat de wapenexport regelt, neemt acht criteria over uit een gemeenschappelijk standpunt van de Raad van de Europese Unie. Maar dat heeft geen normatieve waarde, en de Europese staten passen de criteria op verschillende manieren toe in hun nationale wetgeving.

Lange tijd had FN, net als de wapenverkoop in het algemeen, geen goede reputatie. Maar met de terugkeer van de oorlog in Europa is iets veranderd. Het verlangen naar transparantie van de nieuwe CEO, Julien Compère, heeft de rest gedaan. “We werken er hard aan te laten zien dat we een industrieel vlaggenschip zijn”, beaamt Henry de Harenne. Ook politiek is er een opening: het belang van FN wordt algemeen erkend. “De paradigmaverschuiving verandert duidelijk het spel”, beaamt de communicatiedirecteur. “De relaties tussen de Belgische regering, de generale staf en de defensie-industrie als geheel zijn nu uitstekend. We praten weer met elkaar, en dat is heel positief, want er kan geen Europese defensie zijn zonder een defensie-industrie.”

Grote innovatie

Voor de wapenproducent ziet de toekomst er veelbelovend uit. Op voorwaarde dat de investeringen gelijke tred blijven houden. “We zijn een Belgisch bedrijf en we zullen nooit op de prijs kunnen concurreren met fabrikanten uit markten die niet onderhevig zijn aan dezelfde globale context als de onze. We kunnen ons onderscheiden met de betrouwbaarheid van onze wapens en met innovatie. Daar besteden we jaarlijks meer dan 10 procent van onze omzet aan. FN staat bekend als een pionier in hedendaags wapentuig. Dat onderscheidt ons op de markt.” In de showroom in Herstal staat een nieuw, ultralicht machinegeweer, Evolys genaamd. Het is de volgende gamechanger van de groep.

Artificiële intelligentie is de andere revolutie van het moment. Het is al geïntegreerd in bepaalde systemen op de markt en staat centraal in een samenwerking met de Universiteit van Luik. “Maar om te kunnen investeren in innovatie, hebben we inkomsten nodig”, besluit Henry de Harenne. “Als we tussen 1989 en 2022, in een tijd van massale desinvesteringen in het defensieapparaat van de meeste NAVO-landen, niet in staat waren geweest buiten Europa te exporteren, zouden we dan nu in staat zijn om de rol te spelen die we spelen? De kwestie van onze wereldwijde exportstrategie zal opnieuw aan de orde komen, en het zal noodzakelijk zijn alle ins en outs te bekijken, als we een Europees bedrijf en de wereldleider in de sector willen blijven.”