De Vlaming blijft een ondernemer

Heel wat bedrijven lijden onder de coronacrisis. In situaties als deze zou je verwachten dat minder mensen hun eigen zaak oprichten, maar dat is niet zo. De cijfers voor België blijven redelijk op peil. In Vlaanderen zijn er zelfs meer starters dan vorig jaar.

In 2008, in volle crisis, werd Collibra opgericht. Vandaag draait dat Brusselse softwarebedrijf ruim 100 miljoen dollar omzet, is het 2,3 miljard dollar waard en is CEO Felix Van de Maele een van de tien kandidaten om op 6 januari de Trends Manager van het Jaar te worden. Het is afwachten welke dit jaar opgerichte bedrijven de toppers van 2030 zullen zijn. Met het aantal starters zit het goed.

“Na de crisis in 2008 waren er in 2009 en 2010 minder starters. Pas in 2011 en 2012 begon dat aantal weer te stijgen”, zegt Pascal Flisch, bevoegd voor reseach and business development bij de financiëledataleverancier Trends Business Information, dat net als Trends tot Roularta Media Group behoort. “Nu zal het aantal starters ongeveer even hoog uitkomen als vorig jaar. De verwachting is dat er op korte termijn een economisch herstel komt. Volgend jaar zal bijvoorbeeld iedereen met vakantie naar het buitenland willen vertrekken. De vliegtuigen zullen bomvol zitten.” Het zal tot april duren voor de cijfers van het aantal starters in 2020 helemaal bekend zijn, maar de trends zijn al duidelijk. Uit de tabel met de cijfers tot oktober blijkt dat er in Vlaanderen 61.182 startende bedrijven waren, net iets meer dan in 2019. De mindere cijfers in Brussel en Wallonië halen het cijfer voor België wat naar beneden: 101.097, tegenover 104.367 in 2019. Dat jaar waren er 120.834 nieuwe bedrijven. Populair zijn een bedrijf starten in de bouw, een webshop oprichten, een landschapsverzorgingsbedrijf of een zelfstandige verpleegkundige activiteit beginnen.

Sectoren

De ondernemersorganisatie Unizo ziet verschillende redenen waarom de verwachte daling van het aantal starters er niet gekomen is. Gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche wijst op de meer ondernemersvriendelijke cultuur die de afgelopen jaren in Vlaanderen is gegroeid, maar ook op het verplichte thuiswerk tijdens de lockdown. “Op een bepaald moment waren 1,2 miljoen mensen tijdelijk werkloos”, zegt hij. “Ze hadden tijd om na te denken. Heel wat mensen speelden al met het idee zelf iets te beginnen. Nu zagen ze een kans. Denk maar aan de webshops. E-commerce werd herontdekt als verkoopkanaal.”

Zowel Flisch als Van Assche wijst op het grote aantal jonge starters. “De nieuwe generatie wil als zelfstandige werken”, zegt Pascal Flisch. “Die jonge mensen willen meer vrijheid en zelf hun werkritme bepalen.” Danny Van Assche zag in de afgelopen drie decennia de focus verschuiven van de zekerheid van een vaste baan naar de vrijheid van een zelfstandige baan. “Zo is 80 procent van de freelancers achteraf tevreden dat ze die stap hebben gedaan”, zegt Van Assche.

Horeca

Opvallend genoeg is het groeiende aantal starters met verpleegkundige activiteiten een uitzondering in de medische sector. “Voor huisartsen bijvoorbeeld was het een hectisch jaar”, zegt Pascal Flisch. “Tijdens de eerste coronagolf werden de raadplegingen stopgezet. Bovendien vergt het beroep veel investeringen. Mogelijk wachten heel wat mensen tot na de crisis.” Er starten ook iets minder kappers dan vorig jaar, al is het verschil niet heel groot. “Door nieuwe regels voor de vestigingswet zijn er de afgelopen jaren nogal wat kappers en schoonheidsspecialisten bij gekomen inVlaanderen.”

Er waren dit jaar duidelijk minder nieuwe marktkramers en taxichauffeurs, maar ronduit dramatisch is de daling van het aantal starters in de horeca. Er kwamen 897 restaurants bij, tegenover 1188 vorig jaar. Het aantal nieuwe snackbars daalde van 1725 naar 1437, het aantal nieuwe cafés en bars van 1089 naar 716. Het land telt toch nog drie nieuwe discotheken, vorig jaar vijftien.

Toch ziet Pascal Flisch volgend jaar mogelijkheden voor starters in de horeca: “De horeca is nu verdoofd door de steunmaatregelen. Veel handelaars in de sector hadden het al moeilijk. Bij 55 procent was de solvabiliteit onder nul gezakt. Dat zijn zombiebedrijven. Op het moment dat ze hun handelscyclus weer opstarten, zullen ze onvoldoende kredieten vinden. Eerst komt de grote kuis, daarna volgt een boom. De terrassen zullen vol zitten. Wie zijn horecazaak wel weer kan opstarten, zal dan waarschijnlijk heel goede zaken doen. Er zullen ook kansen komen. De huur van handelspanden zal volgend jaar dalen. Vaak zijn dat contracten tot 36 jaar.”

Hoewel starters de neiging hebben veel tijd te besteden aan de creatieve kant van hun zaak en zich minder bezighouden met de saaie boekhouding, hebben starters nu meer kans op slagen dan vroeger. “Vroeger had je een attest bedrijfsbeheer nodig, maar dat is afgeschaft. Dat systeem was zo lek als een zeef”, zegt Danny Van Assche. “Nu heb je wel veel meer begeleidingsprogramma’s van organisaties zoals Unizo en Vlaio, waardoor startende ondernemers gedwongen worden een serieus businessplan te maken. De begeleiding is veel professioneler dan vroeger.”

Start-upgids

Voor startende ondernemers die op zoek zijn naar inspirerende verhalen en praktische tips, zit deze week de derde editie van de Start-upgids bij Trends. Je vindt er verhalen van bedrijven die het ondanks, of net dankzij de coronacrisis goed zijn blijven doen. De gids bevat ook praktische artikels over de dertig vragen die elke techondernemer stelt, de krapte op de arbeidsmarkt voor jonge bedrijven en een overzicht van de belangrijkste investeringsfondsen. Ook wie een stand van zaken wil krijgen van het Belgische techecosysteem, van fintech tot femtech, vindt er zijn of haar gading.