‘De meeste werknemers deugen’

In een gezond bedrijf heerst een cultuur van vertrouwen, niet van controle. Daar is Sigrid Jansegers, salesdirector bij de softwareontwikkelaar Exact, van overtuigd.

‘De meeste mensen deugen’ is het motto van Sigrid Jansegers, de verkoopdirecteur van Exact, naar het gelijknamige boek van historicus Rutger Bregman. Daarin stelt hij dat mensen vooral in crisissituaties helemaal niet geneigd zijn tot slechte daden, iets wat decennialang een gangbare gedachte was onder veel filosofen en beleidsmakers. De meeste mensen doen van nature net het goede, zo luidt de boodschap van Bregman. En dat moet dus ook het uitgangspunt van een succesvol hr-beleid zijn.

Sigrid Jansegers gelooft al langer in het goede van de mens. De afgelopen periode, waarin medewerkers het vertrouwen van hun organisaties verdienden door ook thuis erg productief te zijn, sterkte haar nog in haar overtuiging. Corona dwingt organisaties om nieuwe manieren van leidinggeven te ontdekken en toe te passen. De afgelopen maanden bewezen zo dat Bregmans hypothese juist is. Jansegers: “De pandemie slaat het oude beeld aan diggelen. Toen medewerkers verplicht werden van thuis uit te werken, bleek meer dan ooit dat mensen toegewijd zijn en prima werk leveren. Ze zijn uitstekend te vertrouwen.”

Daarom is dit meer dan ooit hét moment voor beleid dat op een positief mensbeeld gebaseerd is, argumenteert Jansegers. Het is tijd voor bedrijven om medewerkers meer mogelijkheden te geven dan hen regels op te leggen. Aan de hand van drie quotes uit De meeste mensen deugen geeft ze haar visie op hoe om te gaan met je personeel.

‘Doe niet voor anderen wat je wilt dat zij voor jou zouden doen. Ze zouden weleens een andere smaak kunnen hebben’

Vroeger hanteerden veel hr-afdelingen in grote mate een ‘one size fits all’-aanpak. Dat is passé: veel mensen willen tegenwoordig liever zelf een arbeidsvoorwaardenpakket samenstellen. Logisch ook, want iedereen is anders en heeft andere behoeften. Voor jonge mensen hebben extra vakantiedagen misschien de prioriteit, terwijl oudere werknemers hun pensioen belangrijker vinden.

Als ik hier om me heen kijk, zie ik veel verschillende Exacters met veel verschillende karakters. Het is dan gevaarlijk om zelf in te vullen wat jij denkt dat het personeel nodig heeft. Vaak komt je mensbeeld niet overeen met de werkelijkheid. Stel daarom vragen, onderzoek wat je medewerkers echt willen, en bied meer flexibiliteit, zodat mensen zelf keuzes kunnen maken. Sowieso is een onderzoekende houding iets dat in alle aspecten van het hr-beleid en van leiderschap moet terugkeren.

‘Het is gemakkelijk om iets moeilijker te maken, maar het is moeilijk om iets gemakkelijker te maken’

Eigenlijk moeten we alles dat we in hr hebben opgebouwd loslaten en compleet nieuwe ankerpunten vastleggen, nu de meerderheid van de managers vanuit vertrouwen durft te opereren. Dat vergt een nieuw soort leiderschap: minder hiërarchisch, meer vanuit compassie.

Het moeilijke is: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Leiders vinden het soms moeilijk om nieuwe ideeën door te voeren, zoals bijvoorbeeld een flexibel uurrooster. Als je doorvraagt waarom dat zo is, blijkt dat hun vertrouwen in het verleden beschadigd is. Vaak door een collega die zich niet aan bepaalde regels hield. Het duurt lang om dat los te laten, om dan weer een stap vooruit te zetten. Terwijl de rest zich wel heel netjes aan de regels hield. Zeker als je een innovatief bedrijf bent, moet je durven mensen die ruimte te geven.

‘Als we geloven dat de meeste mensen niet deugen, gaan we elkaar ook zo behandelen’

Hr-beleid is traditioneel gezien grotendeels gebouwd op die paar werknemers die zich – bewust of onbewust – niet aan bepaalde methodes, regels of werkwijzen houden. Dat zorgt voor bureaucratische systemen en lange goedkeuringsprocessen die ervoor moeten zorgen dat werknemers niet kunnen sjoemelen bij bijvoorbeeld de vergoeding van reis- of onkosten. Er is een grote kans dat die tijdrovende processen ten koste gaan van de productiviteit en het werkplezier van je medewerkers, terwijl 97 procent van de mensen nooit sjoemelt.

Daarom pleit ik ervoor processen te vergemakkelijken en mensen niet eindeloos te controleren. Je wint veel meer als je de medewerkers vertrouwt en aanvaardt dat er weleens wat misgaat, dan wanneer je veel energie steekt in een handjevol mensen die weleens iets neemt dat hem of haar niet toebehoort. Vertrouwen geven zorgt voor gemotiveerde collega’s, en de prijs die je betaalt is relatief laag.

Exact werd in 1984 opgericht door zes studenten die overtuigd waren van het belang van informatietechnologie in het bedrijfsleven. Nu, 35 jaar later, is Exact de marktleider in financiële en bedrijfssoftware. Internationaal opererende organisaties en lokale bedrijven zijn bij ons perfect op hun plek. Onze 1850 medewerkers helpen met passie 550.000 ondernemers en accountants door hen continu innovatieve oplossingen te leveren, waarmee ze hun cijfers sturen en dagelijks succesvol hun bedrijf runnen.