‘De lockdown is een e-godsgeschenk’

De lockdown kan voor onze digitale skills een godsgeschenk zijn, maar dan moeten we er wel vandaag aan beginnen, zegt Peter Vanham, auteur van ‘Een kleine geschiedenis van grote durvers’.

We hebben met zijn allen al veel gevloekt door de tweede lockdown. Net nu de zaken weer begonnen te draaien, zitten we weer allemaal thuis. Maar toch heeft de lockdown ook een positieve zijde. Ze geeft ons een snelcursus in digitale geletterdheid, en een reden om met nieuwe vormen van ondernemerschap te experimenteren.

Ik voelde me dit jaar eerlijk gezegd beschaamd Belg te zijn. Door een combinatie van falen van de overheid, en onze eigen tegendraadse volksaard, sloeg covid-19 ‘bij ons’ veel harder toe dan elders. Over wie daarvoor schuld treft, zeker nu de ziekenhuizen voor een tweede keer vollopen, zal nog lang gepalaverd worden. Terecht.

Maar het brengt op dit moment wel geen zoden aan de dijk. Als ‘team België’ kunnen we overigens meer doen dan thuis zitten en kniezen. We kunnen ook gewoon aan de slag gaan. Van de zure citroenen een portie citroensap maken. En dat kan nog het best door de komende zes weken als een soort ‘boot camp in digitaal leven en ondernemen’ te zien. We zullen er letterlijk wel bij varen.

We zouden zo als samenleving eindelijk ontwaken uit onze digitale lethargie, want op dat vlak is het nog steeds huilen met de pet op. Vergeet dat bol.com Nederlands is, Zalando Duits en Criteo Frans. Een groot deel van onze middenstand heeft nog steeds geen website, laat staan een webshop, en als consumenten schakelen we met zijn allen wel heel voorzichtig over naar de digitale wereld.

Ik hoorde het deze week van een bevriend schepen in een kleine provinciestad. ‘De helft van onze centrumwinkels kunnen niet aan ‘click-and-collect’ doen,’ vertelde hij me, ‘want ze weten begot niet hoe online te verkopen. En hetzelfde was waar bij zijn personeel in de stadsdienst: ‘Het gat tussen zij die ‘mee’ zijn, en de anderen, groeit zienderogen. Sommigen gooien nu al de handdoek.’

Ondertussen betalen we met zijn allen de prijs van stilstand. Letterlijk. In de afgelopen maanden waren er net minder faillissementen dan vorig jaar in dezelfde periode. Dat komt omdat de overheid met subsidies elke middenstander sponsort, of ze nu e-ondernemen of niet. En hetzelfde geldt voor zovele werknemers die rechtstreeks of onrechtstreeks voor de overheid werken.

Het is ethisch een goede zaak dat we elkaar financieel ondersteunen in deze aartsmoeilijke periode. Maar het mag geen excuus zijn om de handen in de lucht te gooien, en thuis af te wachten wat er hierna gebeurt. We kunnen collectief echt wel meer dan dat. Vrijwilligerswerk doen bij hulpbehoevenden en ziekenhuizen, natuurlijk. Maar ook digitaal een tandje bijsteken.

In andere landen gebeurt dat al. Singapore, bijvoorbeeld, dat ook een zware periode doorstond door covid, heeft van de gelegenheid gebruikt gemaakt al zijn burgers en ondernemingen digitaal bij te scholen, met overigens een aangepast programma voor elke doelgroep. De ene leert e-registratie van zijn of haar baby, terwijl de andere leert online leert te ondernemen. Met z’n allen gaan ze erop vooruit.

Zo’n nationale digitale boot camps zijn niet alleen nuttig maar ook nodig. Voor velen onder ons beperken digitale skills zich tot het kunnen lezen van de ‘Ge zijt van X als ge…’ Facebook-groep. Een leuke gimmick, ja. Maar we zitten wel een wereldwijde digitale revolutie, waarin bepaald wordt wie in de 21^e eeuw zo welvarend en succesvol wordt als België in de 19^e en 20^e eeuw.

Moeten we in zes weken tijd de nieuwe Mark Zuckerbergs klaarstomen? Neen, uiteraard werkt het zo niet, maar we kunnen wel allemaal onze basis-skills verder uitwerken, en zo de kiemen planten voor later succes. Een vriend van me opende een simpele webshop. Ikzelf deed mijn boekpresentatie online op Zoom. Het is zo eenvoudig als dat. Al doende leer je.

Maar we moeten dat dus wel durven. Schaf jezelf een eenvoudige webcam en micro aan, zoals vele jongeren doen om hun video’s op Instagram te maken. Start met bestaande software een website of webshop op, al is het voor enkele producten of gerechten. Organiseer eens een event voor tien of vijftien vrienden via Google, Zoom, of een ander platform.

Wat hebben we ook te verliezen? Het alternatief is thuis Netflix of tlevisie kijken. Het potentieel van e-ondernemen daarentegen is enorm. In periodes van schaarste zijn we als mensen vaak het meest creatief, toch als we proberen. Ook Bill Gates, de oprichter van Microsoft en multi-miljardair, is ooit aan een simpele computer in een gemeenschapszaal in Seattle begonnen.

De lockdown kan voor onze digitale skills een godsgeschenk zijn, maar dan moeten we er wel vandaag aan beginnen.