‘De liberaliseringslogica drijft een wig tussen Infrabel en NMBS’

Volgende week presenteert minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) aan het parlement haar moderniseringsplan voor het Belgische spoor. Trends-redacteur Roeland Byl houdt het NMBS-plan tegen het licht.

De Standaard maakte op basis van regeringsbronnen al melding van enkele krachtlijnen. De belangrijkste daarvan: NMBS en Infrabel krijgen een jaarlijkse efficiëntieverhoging van 4 procent opgelegd. Naar verluidt zou de MR-minister geen genoegen nemen met eenmalige besparingen. Ze wil – zoals in het regeerakkoord afgesproken – de Belgische spoorbedrijven voorbereiden op de liberalisering van het personenvervoer met de trein.

Vreemd genoeg staan in het moderniseringsplan ook de investeringsplannen ter discussie. De spoorgroep zou de komende jaren tot 2025 zo’n 25 miljard euro in de modernisering van het net, het rollend materieel en stations investeren.

Die plannen op de korrel nemen, levert de ideale voedingsbodem voor ruzie tussen Infrabel en NMBS. Er lijkt sinds de jongste hertekening, waarbij de NMBS-Holding werd opgedoekt, een onvermijdelijke evolutie op gang te komen waarbij de dochters van het voormalige spoorbedrijf steeds verder uit elkaar groeien. De liberaliseringslogica drijft een wig tussen beide overheidsbedrijven, zodat uiteindelijk ook het gemeenschappelijke personeelsstatuut op termijn ter discussie komt. Infrabel fungeert in dat scenario als overheidsbedrijf voor spoorweginfrastructuur, terwijl de NMBS als – al dan niet geprivatiseerde – spoorwegoperator in een competitieve markt zijn plaats moet veroveren naast buitenlandse concurrenten.

Of die strategie de juiste is voor een gezonde en stipte dienstverlening voor Belgische treinreizigers moet nog blijken, maar de belangen van Infrabel en NMBS groeien wel steeds duidelijker uit elkaar. Het maakt dan ook dat de ware inzet van het moderniseringsplan draait om de verdeling van de schulden, investeringsmiddelen en overheidsdotaties. Het verklaart meteen waarom spoorbaas Jo Cornu de jongste tijd voortdurend hamert op de hoge rijpadvergoedingen en de verkeerde investeringskeuzes bij Infrabel. Zijn NMBS dreigt immers het makkelijkste slachtoffer van een flink besparingsbeleid te worden.

Het valt te hopen dat het plan-Galant ook over de plaats van het openbaar vervoer in de Belgische mobiliteit zal gaan. Ten slotte mag de belastingbetaler verwachten dat de rijkelijk gespendeerde overheidsmiddelen tot een gedegen en stipt treinaanbod leiden. Zonder die mobiliteitsvisie dreigt het moderniseringsplan te verzanden in ordinair getouwtrek over geld tussen twee voormalige zusterbedrijven.