De juridische strijd tussen Medista en de overheid: ‘We willen nu graag een vlotte exit’

Medista-oprichtster Sarah Taybi wil een doorstart maken met de oorspronkelijke strategie van haar bedrijf. Daarvoor moet de juridische strijd tussen de federale overheid en de logistieke draaischijf van de vaccinatiecampagnes tegen covid-19 eerst afgelopen zijn.

Eind oktober heeft de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel zich over het kort geding tussen Medista en de federale overheid gebogen. De uitspraak laat nog maximaal 30 dagen op zich wachten en vormt het voorlopige sluitstuk van enkele maanden juridisch getouwtrek. In 2021 kreeg de in farmalogistiek gespecialiseerde kmo uit Zaventem de opdracht de eerste coronavaccins te bewaren en te verdelen. Die keuze was opvallend, omdat de kmo zich eigenlijk minder als een logistiek bedrijf, maar eerder als een IT-gedreven bedrijf voor farmalogistiek profileert. Het zet in op softwaretoepassingen voor de traceerbaarheid van geneesmiddelen.

De groeiende nood aan die traceerbaarheid was voor Sarah Taybi in 2017 de aanleiding om ondernemer te worden. Ze kende de farmawereld goed, na een loopbaan bij Patch Pharma, Novartis en Taked. Ze wist dat medisch afgevaardigden voor hun artsenbezoek nood hebben aan geneesmiddelenstalen, maar ook dat het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheid (FAGG) steeds strenger toeziet op die promotionele stroom van geneesmiddelen. Er lag daarom een kans in de ontwikkeling van software die zonder privacywetten te schenden precies kan verduidelijken waar een pillendoosje is en met welke vervaldatum en welke temperatuur het aan wie is gegeven.

Taybi koos voor de overname van een bestaand bedrijf en investeerde in de ontwikkeling van geavanceerde softwaretoepassingen die beantwoorden aan de noden van de farmaceutische industrie. Dat gaf het bedrijf een competitief voordeel.

Corona-effect

Medista investeerde zwaar in IT. Die bleek met een kleine aanpassing erg geschikt voor het beheer van de covid-logistiek. Investeringen in faciliteiten en infrastructuur maakten van de kmo in Zaventem een van de weinige spelers met alle nodige licenties.

Aanvankelijk kozen de federale overheidsdienst Volksgezondheid en toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) voor Medista om de grootschalige vaccinoperatie tegen covid-19 mee op te zetten. “We deden het transport, de stockage en de ontdooiing van de vaccins volgens GMP-principes (Good Manufacturing Practice, nvdr).”, zegt Taybi.

Maar dit jaar besliste de regering van logistieke partner te veranderen. Medista stapte naar de Raad van State. Die stelde op het eerste gezicht geen inbreuken vast en zag er dus geen bezwaar in dat de logistiek van de vaccinatiecampagne de komende jaren naar twee andere bedrijven, Movianto en Raes Logistics, zou gaan. Maar die spelers geraakten niet tijdig klaar om in september de herfstcampagne te starten. Daarom staat Medista nu nog altijd in voor de vaccinleveringen.

Het bedrijf claimt dat het onbetaalde facturen heeft die teruggaan tot december 2021 en dreigde met de stopzetting van de leveringen, als de facturen niet zouden worden betaald. Minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) beweert dat die facturen wel zijn betaald. Een eenzijdig verzoekschrift in eerste aanleg van de minister leidde ertoe dat Medista op straffe van een dwangsom de leveringen moet voortzetten. “Dat doen we ook”, zegt Taybi. “Alleen willen we nu graag een vlotte exit. We zien het niet zitten onze magazijnen te laten fungeren als een gratis voorraad waar een ander bedrijf in mag komen shoppen, terwijl wij voor de opslagkosten opdraaien. Bovendien zijn onze IT-systemen onze intellectuele eigendom. Die mogen onze concurrenten niet zomaar kopiëren.”

Medista heeft nog altijd zestig koelinstallaties op -80 graden in gebruik en een aantal zeecontainers die op -20 graden draaien. Om de vaccinatiecampagne logistiek te ondersteunen, zijn ook 100 werknemers in de weer en heeft de kmo 38 bestelwagens op de baan. In 2021 leverde het bedrijf 80 miljoen units, en in 2022 ondanks het juridische dispuut al 45 miljoen. Operationeel oogstte Medista lof voor zijn aanpak van de coronacrisis, financieel zag het de omzet fors toenemen. In 2021 zorgde corona voor een omzet van 19 miljoen euro, in 2022 beloopt die voorlopig 10,6 miljoen euro.

Doorstart

Medista wil na het kort geding opnieuw aanknopen met zijn businessplan van voor corona. Was de vaccinatiecampagne voor het bedrijf aanvankelijk de motor voor een fikse groei, dan remt de juridische strijd nu de groeiplannen eerder af. Met advocatenkosten die al opgelopen zijn tot ruim 800.000 euro en de bijbehorende zorgen, gaat heel wat managementtijd verloren.

Het miljoenencontract met de overheid maakte dat Medista al zijn andere plannen on hold had gezet. Daarin komt de komende weken verandering in, hoopt Sarah Taybi. De kmo richt zich nog altijd op de farmasector, en niet enkel in België. “Onze eerste klanten waren al multinationals zoals GSK, MSD, Teva en Takeda”, zegt ze. “We willen nu ook andere farmabedrijven benaderen en ons richten op de traceerbaarheid van dure geneesmiddelwen die naar Europa komen.”

Olivier Delaere, de CEO van de coöperatieve farmagroothandel Febelco en minderheidsaandeelhouder bij Medista, heeft er alle vertrouwen in dat de omschakeling zal lukken. “Meewerken aan de vaccinoperatie was goed voor het imago van het bedrijf. Ik heb zeker geen spijt van mijn investering. Als je ziet wat dit bedrijf in vier jaar heeft bereikt, de technologie waar het op steunt, dan heb ik vertrouwen in de toekomst. Voor zover ik kan zien, is het imago bij de industrie goed. En dat is wat telt voor de toekomst.”