Dave van Moppes (Tuerlinckx Tax Lawyers): ‘Schenking Bezos aan goede doel is niet per se pure liefdadigheid’

Jeff Bezos, de oprichter van Amazon en de vierde rijkste man ter wereld, schenkt zijn vermogen aan het goede doel. Het kan niet alleen een manier zijn om goed te doen voor de wereld, maar ook om zijn erfenis te regelen op een fiscaal voordelige manier. En daar is niks mis mee in de Verenigde Staten.

Jeff Bezos, de stichter van Amazon, zal nog tijdens zijn leven zijn vermogen afstaan aan goede doelen. Volgens de Bloomberg Billionaires Index heeft de vierde rijkste man ter wereld een nettovermogen van 124 miljard dollar. Bezos liet aan de nieuwszender CNN verstaan dat hij en zijn partner, Lauren Sanchez, “de capaciteit aan het opbouwen waren die hen in staat zou stellen het geld weg te geven”. “Het moeilijke is dat te doen op een manier die de grootste hefboom vormt”, zegt hij.

Bezos voegt zich zo bij het lijstje van miljardairs zoals Bill Gates, Warren Buffett en Mike Bloomberg, die het grootste deel van hun vermogen onderbrengen in een afzonderlijk vehikel, dat zich onder meer bezighoudt met caritatieve werken. “Meestal gebeurt dat via een trust”, aldus Dave van Moppes, fiscaal advocaat bij Tuerlinckx Tax Lawyers. “De schenking aan een goed doel is niet per se alleen geïnspireerd door pure liefdadigheid. Soms spelen er ook fiscale motieven, omdat het Amerikaanse rechtssysteem in ruime fiscale aftrekken en vrijstellingen voorziet voor de schenking aan liefdadigheidsorganisaties. Het is wat vroeg om te weten of dat ook de bedoeling is in het geval van Bezos’ vermogen.”

Dikwijls is het afscheiden van het vermogen in een trust ook een manier om de erfenis te regelen. “Om te vermijden dat de zoon of de dochter na een overlijden het familievermogen verbrast aan gokken, drugs, Ferrari’s en andere excessen, wordt het afgescheiden en beheerd door iemand die het vertrouwen van de familie geniet, zoals een advocaat of een bankier”, stelt Van Moppes. “Die belegt het geld van zijn cliënten, zodat het optimaal kan worden ingezet. Behalve aan goede doelen, wordt het geld ook besteed aan de opvoeding, elitescholen en een gerieflijk inkomen voor de kinderen, de kleinkinderen en andere nazaten van de overledene. Zo heeft men ook na de dood nog enige grip op de vruchten van het harde werk. Het is een win-winconstructie voor de familie, de bevoordeelde partijen en de maatschappij in haar geheel.”

Argwaan in Europa

De trust is in Angelsaksische landen het aangewezen vehikel om een erfenis en liefdadigheid op een fiscaal voordelige manier te organiseren. “Het is bij vermogende Britten en Amerikanen een zeer normale, algemeen aanvaardbare manier om het vermogen te structureren”, weet Van Moppes. “De Amerikaanse belastingdienst IRS kan perfect met die constructie leven. Groot is dan ook de verbazing van sommige van mijn Angelsaksische cliënten dat de fiscus op het Europese continent zeer argwanend staat tegenover dat soort vehikels. De Vlaamse Belastingdienst heeft onlangs nog voor de rechtbank in Gent gelijk gekregen in de verwerping ervan.”

Ook Belgische vermogens deden om andere dan fiscale redenen al een beroep op de rechtsfiguur van een trust of gelijkaardige instellingen op eilanden zoals Groot-Brittannië, Jersey, Guernsey of de Caraïben. Soms is het zoals in de Verenigde Staten hun bedoeling via de trust het erfrecht te omzeilen en te vermijden dat de kinderen via het voorbehouden deel het gros van de erfenis verwerven.

“België kent geen trusts, maar erkent ze wel in het buitenland”, stelt Van Moppes. “Om die reden is het een vrij efficiënte rechtsfiguur om de erfenis te regelen. Het is voor de nazaten van de overledene een procedurele horror om dat soort structuren aan te vallen op bijvoorbeeld de Bahama’s, ook al omdat die rechtssystemen een lange traditie hebben en de trusts zich laten verdedigen door een leger advocaten.”

Kaaimantaks

Tot voor enkele jaren konden gefortuneerde Belgen zich nog voor de fiscus verbergen achter een trust op een of ander meestal exotisch eiland. Dat is voorbij. Onder druk van de VS en de OESO wisselen de meeste landen de financiële gegevens uit van de begunstigden van de binnenlandse rekeningen. “In België moet men in het kader van de witwaswetgeving ook uitleg verschaffen over de inkomsten die via zo’n buitenlandse trust binnenkomen”, legt Van Moppes uit. “Sinds de invoering van de kaaimantaks in 2015 moeten buitenlandse constructies ook worden aangegeven. Vluchten voor de fiscus is vandaag erg moeilijk. Zelf heb ik Belgische cliënten nooit geadviseerd te werken met een trust.”

De maatschap

Belgische vermogens kunnen zich voor vermogensbeheer en successieplanning veel eenvoudiger organiseren via de constructie van de maatschap. Van Moppes: “Het vruchtgebruik van het patrimonium, dus de controle en het genot, blijft in handen van de ouders tot hun overlijden, waarop het op een fiscaal voordelige wijze bij de kinderen terechtkomt. Die constructie is heel wat eenvoudiger dan trusts, die trouwens op heel wat weerstand botsen na de hetze over de Panamapapers. De maatschap wordt daarentegen wel als normaal aanvaard.”