‘Coronavirus is ongeziene lakmoesproef voor het bedrijfsleven’

Het coronavirus stelt organisaties voor een ongeziene lakmoesproef. Een lakmoesproef is een test die aangeeft of iets deugt. Hij wordt gebruikt in contexten waarin getwijfeld wordt aan bijvoorbeeld de kwaliteit, het bestaansrecht, de invloed of het belang van iets. De lakmoesproef is volgens Van Dale ‘de ultieme test’.

Vergis u vooral niet: bedrijven hebben het al langer moeilijk te opereren in een erg volatiele arbeidsmarkt: ook voor de coronacrisis waren vergrijzing, technologische evoluties, globalisering, mobiliteit en de war for talent al bedreigingen. Laten we dat gerust allemaal minitestjes noemen, die bedrijven dwingen zich constant aan te passen aan een nieuwe omgeving. Sommigen slaagden daar al beter in dan anderen.

Maar de ultieme test komt er nu pas aan. Door de coronacrisis moesten organisaties onder druk van de overheid een breed scala aan ongeziene maatregelen nemen: van verplichte opening, over gedeeltelijke activiteit, tot verplichte sluiting. In een poging de vaste kosten te beteugelen, wordt noodgedwongen massaal overgeschakeld naar systemen van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. En dat in alle geledingen van een organisatie, van uitvoerende medewerkers tot directieleden. Verplicht thuiswerken wordt de norm en enkel levensnoodzakelijke bedrijven blijven open.

De toekomst zal uitwijzen welke bedrijven erin geslaagd zijn een effectieve Total Talent Management-strategie uit te bouwen die hen opnieuw op de kaart zet. Total Talent Management impliceert een afweging tussen vaardigheden en expertises die in een organisatie als core wordt beschouwd enerzijds, en anderzijds de bedrijfsactiviteiten die als niet-core bestempeld worden, en dus uitgevoerd kunnen worden door externen, freelancers, uitzendarbeid, enzovoort. Met andere woorden: welke medewerkers zetten we op de loonlijst van de organisatie en welke niet meer? Hoe kunnen we onze organisatie wendbaarder maken? En in welke mate kunnen we een beroep doen op ecosystemen, om snel, efficiënt en effectief te kunnen beantwoorden aan de vraag van klanten om complex maatwerk, waarvoor de competenties al lang niet meer onder één dak zitten?

Bedrijven die de test doorstaan, hebben al geleerd (of zullen nu heel snel leren) op hun hoede te zijn voor de grillige curve van vraag en aanbod in een geglobaliseerde wereld. Wendbaarheid wordt een basiscompetentie, om gepast en snel te kunnen antwoorden op de onvoorspelbare elasticiteit van die curve.

“In tijden van crisis leer je je echte vrienden kennen”, luidt het spreekwoord. Voor werknemers en hun werkgever is dat niet anders. Want ook al zullen veel organisaties nu in eerste instantie focussen op het onder controle krijgen van de kosten door herstructureringen en eventueel collectief ontslag, toch zorgt de mate waarin men het talent binnen de organisatie kan houden en opnieuw aantrekken, ook na de crisis voor een competitief voordeel. Dat geldt zowel voor vaste medewerkers als de vele freelancers in de periferie van een organisatie.

Want naast het uitbouwen van Total Talent Management, zullen sterk leiderschap en duidelijke communicatie centraal staan. Bedrijven die altijd open en helder met hun medewerkers hebben gecommuniceerd, die rechtvaardigheid koppelen aan empathie, en die erin geslaagd zijn een soort van community-gevoel te scheppen, hebben een streepje voor in het behouden van hun talent, ook na deze crisis. In zo’n omgeving zullen medewerkers begrip opbrengen voor de veelal onpopulaire maatregelen die – weliswaar tijdelijk – genomen dienden te worden, om de overlevingskansen van de organisatie op langere termijn te vrijwaren.

Het is maar de vraag in hoeverre de organisatieverbondenheid bestand zal blijken tegen de lokroep van andere bedrijven, wanneer de war for talent na verloop van tijd weer de kop opsteekt. Een ander spreekwoord zegt namelijk: vertrouwen komt te voet maar vertrekt te paard. Want na een periode van herstructurering, en nadat de business opnieuw op de rails staat, komt de schaarste op de arbeidsmarkt ongetwijfeld terug en begint het opbod voor talent opnieuw.

Achter onze geglobaliseerde samenleving schuilt een erg kwetsbaar ecosysteem van mensen. Dat heeft het coronavirus ons doen ondervinden. Economische groei als enige maatstaf van vooruitgang zal in het post-coronatijdperk door een meer dan ooit kritische en waakzame maatschappij vaker op de korrel genomen worden. Het coronavirus heeft ons diep geraakt in alles wat ons dierbaar is: onze vrijheid, onze relaties, onze bewegingsruimte én de vele slachtoffers. En dat laat diepe sporen na, ook in organisaties. De lakmoesproef wacht.

Frank Vander Sijpe, Director HR Research Securex en Patrick Lootens, Director Innovation Securex