Coronapandemie zorgt voor doorbraak maaltijdbezorging

De horeca krijgt zware klappen in de coronacrisis. Eén niche blijft dapper weerstand bieden: die van de maaltijdbezorgers. De Belgen vallen voor aan huis geleverde maaltijden met restaurantkwaliteit.

Het Nederlandse beursgenoteerde Just Eat Takeaway.com liet voor het derde kwartaal van 2020 een groei van 46 procent optekenen in vergelijking met vorig jaar. Op de Canadese markt is er zelfs sprake van een verdubbeling. De sector van de maaltijdbezorging is booming business in coronatijden. Vaak zitten daar techbedrijven achter, die met een app en een platform de markt bespelen.

Ook Uber heeft met Uber Eats een tak die maaltijden bezorgt. Die activiteiten leidden in het laatste kwartaal van 2019 tot een verlies van 461 miljoen dollar op een omzet van 734 miljoen dollar. Uber Eats heeft met andere woorden in drie maanden 1,2 miljard dollar betaald om een omzet van 734 miljoen te halen. Voor wie het op een afstand bekijkt, lijken het hallucinante cijfers. Toch is het normaal in de techwereld, waar geld dat binnenkomt, meteen wordt uitgegeven om nog groter te worden. Zodra de concurrentie verdwenen is, kan worden nagedacht over manieren om winstgevend te worden. Door hogere leveringskosten aan te rekenen bijvoorbeeld, of door het businessmodel te herbekijken. Wanneer een maaltijdbezorger met tienduizenden restaurants samenwerkt, kan hij bijvoorbeeld met landbouwers onderhandelen, om in bulk goedkopere ingrediënten in te kopen.

Sneller, groter, sterker

Het is een bij momenten hallucinante strijd tussen bedrijven en investeerders. In een oogwenk kan de markt veranderd zijn. De koers van het Amerikaanse Grubhub, ooit de marktleider, duikelde tussen 14 september 2018 en 20 maart 2020 bijna 80 procent lager. Enkele weken later werd het overgenomen door gigant Just Eat Takeaway.com.

Nog erger is het voor spelers die niet op tijd een nieuwe investering kunnen vastleggen. Het Belgische Take Eat Easy, dat in 2012 gelanceerd werd, had deals met 3200 restaurants en telde 350.000 gebruikers. Toch werd in juli 2016 de stekker uit het bedrijf getrokken, nadat Take Eat Easy bij 114 investeringsfondsen nul op het rekest had gekregen. De oprichters Adrien Roose en Karim Slaoui lanceerden later Cowboy, dat elektrische fietsen produceert. Daarmee slaan ze dezelfde weg in van schulden aangaan in de hoop de concurrentie ooit weg te blazen. Het bedrijf boekte vorig jaar een nettoverlies van 8,6 miljoen euro.

Enkele maanden voor Take Eat Easy stopte, zette een Britse speler voet aan wal in België: Deliveroo. Het was een intrede met een lokaal tintje, want Hummingbird Ventures investeerde al in 2014 in het bedrijf. “We hadden in Griekenland een start-up gezien die met fooddelivery bezig was. De koeriers van dat bedrijf reden door de hoofdstad met warme maaltijden, zodat je die al enkele minuten na je bestelling kon opeten. We hebben niet in die speler geïnvesteerd, maar we zagen wel potentieel in het idee. We zijn blijven zoeken naar een team waarin we geloofden. Zo zijn we in Deliveroo gestapt”, zegt Barend Van den Brande van Hummingbird.

Van den Brande vertelt hetzelfde verhaal over de winstgevendheid. Die zou er ook voor techspelers perfect kunnen zijn, maar de winst is op dit moment niet de factor waarop je de bedrijven moet afrekenen. Zodra een techonderneming daarop focust, haalt de concurrentie haar in. Dat winst maken toch kan, bewees Airbnb vorige maand. Door zwaar in de kosten te snoeien haalde het bedrijf, dat ook naar de beurs trekt, in het derde kwartaal 219 miljoen euro winst.

Sector op zijn kop

Wim Ballieu was met zijn Balls & Glory-restaurants een van de eerste Belgen die op Deliveroo actief waren. “In de horeca is decennialang amper geïnnoveerd. Maaltijdbezorgers hebben dat concept volledig op zijn kop gezet”, zegt hij. “Wat op dat moment uniek was en heel wat mensen afschrikte, was de belofte om restaurantkwaliteit aan huis te leveren. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar nauwelijks tien jaar geleden kon je enkel bij de Chinees of de pizzeria maaltijden laten bezorgen.”

Balls & Glory zet al vanaf het begin in op klanten die hun eten komen afhalen of laten leveren. Zo hoeven de koeriers er niet te wachten en is de verpakking aangepast aan de maaltijd. Ook grote ketens als Pizza Hut blijven daarmee experimenteren. In het Amerikaanse Phoenix loopt bijvoorbeeld een proefproject met ronde pizzadozen.

“Intussen komt 40 procent van onze omzet uit afhaalmaaltijden en leveringen”, zegt Ballieu. “We zijn ook op verschillende platformen actief. In Leuven zijn we bijvoorbeeld met Takeaway in zee gegaan, omdat je op Deliveroo enkel met een Visa-kaart kon betalen. Heel wat studenten hebben er geen, waardoor ze niet konden bestellen. Zowel in Sint-Niklaas als in Leuven hebben we ook zelf koeriers in dienst, om te vermijden dat we te afhankelijk worden van die grote spelers. We betalen nu een commissie van ongeveer 30 procent, maar je wilt niet het risico lopen dat ze die ooit eenzijdig verhogen.”

Een netwerk van bedrijven

Ook andere restaurants zijn meestal op meerdere platformen te vinden. Het leidde tot de komst van nichespelers als het Belgische Deliverect, waar onder anderen Jurgen Ingels in investeerde. Die software bundelt de bestellingen van de verschillende maaltijdbezorgers, zodat de restaurants alle bestellingen op één scherm kunnen zien.

Het is een van de vele voorbeelden van bedrijven die ontstaan in de marge van grote spelers als Deliveroo. Zo leveren ook heel wat spelers koeriers. Sommige bezorgers hebben zelf personeel in dienst, anderen laten de restaurants zelf de bestellingen leveren. Slechts 10 procent van de leveringen bij Just Eat Takeaway.com gebeurt door eigen koeriers, een dienst die verlieslatend is. “Meer dan de helft van onze koeriers zijn studenten”, verklaarde Deliveroo-CEO Will Shu vorig jaar op het podium van de Sooner Than You Think-conferentie in Londen.

De wettelijke regelgeving voor die koeriers staat al jaren ter discussie, maar begin november was er een doorbraak in Californië. Daar werd in de zogenoemde Proposition 22 vastgelegd dat koeriers geen werknemers, maar onderaannemers zijn. In België werd Deliveroo vorig jaar nog voor de arbeidsrechtbank gedaagd na RSZ-inbreuken. De zaak loopt nog tot minstens oktober 2021.

De toekomst van horeca

Eind oktober lanceerde Wim Ballieu een nieuw initiatief. Wim’s Deli is een restaurant dat ovenschotels serveert en enkel op bezorgde maaltijden focust. De zogenoemde spookkeukens zijn aan een sterke opmars bezig, vooral nu mensen niet meer in het restaurant mogen eten.

In de Verenigde Staten wordt het concept tot in het extreme doorgetrokken. Heel wat populaire restaurants op DoorDash (zie kader 2,5 miljard in zeven jaar) en Grubhub zijn niet meer dan een container op een industrieterrein. Voor een paar duizenden dollars ben je vertrokken. Wie een groot restaurant met zitgelegenheid in het centrum van een grootstad heeft, betaalt maandelijks een veelvoud aan huur voor een gebouw dat het grootste deel van de dag leegstaat. Travis Kalanick, de medeoprichter en voormalige CEO van Uber, ziet potentieel in het businessmodel. Met zijn nieuwe project, CloudKitchens, helpt hij chefs in minder dan een maand zo’n keuken op te zetten. Het bedrijf haalde al meer dan 400 miljoen dollar op.

Voor wie gewend is vaak uitgebreid in een restaurant te tafelen, kan het een vreemde evolutie lijken, maar voor wie thuis bestelt, maakt het doorgaans weinig uit waar het eten bereid is. Dat beaamt ook Wim Ballieu: “Voor de klant tellen klassiek drie dingen: de prijs, de keuze en de service. In een digitale omgeving beperkt zich dat tot zichtbaarheid en gebruiksgemak. Dat laatste is voor mij ook een van de belangrijkste redenen waarom ik die platformen zelf gebruik. Zo bestel ik op zondagavond mijn zuurdesem bij Renard Bakery in Brussel, om het met Deliveroo te laten leveren.”

Nieuwe spelers

De verlaagde drempel heeft alleszins wel voor onverwachte nieuwe spelers in de horecasector gezorgd: de supermarkten. Zowel Delhaize als de Colruyt Group experimenteert in Brussel met de levering van verse maaltijden thuis of op kantoor. “Wij organiseren al jaren kookworkshops in onze Colruyt Group Academy. Toen die keukens begin juli leeg stonden, zagen we een unieke kans om een pilotproject op te zetten”, vertelt Griet Aerts van Colruyt Group.

Zeker tot eind december levert de groep onder de naam Rose Mary maaltijden met de fiets. Die worden klaargemaakt door chefs in de keuken in Ukkel. “Voor ons is het in eerste instantie een test. We bekijken hoe we mensen kunnen bereiken met verse en gezonde maaltijden, en welke maaltijden en welke service de Brusselse klant wil. We merken dat er een markt voor is.”

Net zoals in zowat iedere andere sector bracht de coronacrisis ook bij de afhaalmaaltijden een versnelling teweeg. Die evolutie is onomkeerbaar, zo blijkt uit een onderzoek van Horeca West-Vlaanderen. Daarin stond dat zeven op de tien horecazaken die de afgelopen maanden gestart zijn met het leveren van maaltijden, dat zullen blijven doen. De liefde van de Vlaming gaat nog altijd door de maag, maar wat de pot schaft, wordt almaar vaker met één muisklik besteld.