Colin H. Van Eeckhout (Amenra) over het geld achter de muziek: ‘Ik ga er altijd van uit dat er een tijd komt dat het voorbij is’

Op 17 augustus speelt Amenra een thuismatch op Pukkelpop. Na 25 jaar voelt frontman Colin H. Van Eeckhout nog altijd dat muzikant zijn handenvol geld kost. “Maar hoeveel het exact kost of opbrengt… we zijn te weinig met geld bezig om een exact bedrag te kennen. Het blijft draaien en dat is genoeg voor ons.”

Het is een miezerige dinsdagmiddag als we in Gent aankomen, waar de Gentse Feesten van de nacht voordien nog niet helemaal zijn verteerd. Als zanger Colin H. Van Eeckhout de trappen aan bibliotheek De Krook komt opgewandeld, flitst hij met een ondeugende grijns twee zilveren tanden bloot en stelt voor naar een café om de hoek te trekken.

Hebt u al die artistieke nevenprojecten nodig?

COLIN H. VAN EECKHOUT. “Steeds minder, want ik wil mijn focus weer scherper stellen. Hoe populairder je door de jaren wordt, hoe meer deuren er opengaan. We doen al een aantal jaren verschillende zijprojecten, waardoor we soms vergeten dat Amenra al de rest mogelijk heeft gemaakt. Onlangs besefte ik dat we die ziel moeten bewaken en het niveau zo hoog mogelijk houden. Dat neemt niet weg dat het enorm inspirerend is met andere mensen samen te werken. Als beginnend muzikant zijn zulke zijprojecten zinvol, omdat je zo op verschillende paarden wedt. Als het ene niet marcheert, zijn er alternatieven om financieel overeind te blijven.”

Hebt u zich ooit zorgen gemaakt over geld?

VAN EECKHOUT. “Ik had heel lang een panische angst dat ik niet genoeg geld zou hebben. Dat ik niet voor mezelf of mijn gezin zou kunnen zorgen. De laatste vijftien jaar is er een soort rust over me gekomen, waardoor ik onder meer mijn financiën meer in perspectief kan plaatsen. Als die angst nu opkomt, is die meestal aan de band gelinkt. We staan met een aantal mensen op het podium, maar achter de schermen werkt nog een grote groep. Er is altijd wel iets groots of kleins dat hapert. Als daar echt miserie van komt, dan daver je even op je grondvesten, omdat het veel mensen beïnvloedt.”

Heeft Amenra geen financieel mannetje dat de geldzaken beheert?

VAN EECKHOUT. “De band doet alles zelf. We zijn als vijftienjarigen begonnen met muziek maken. Dan denk je niet aan het leiden van een bedrijf of de boekhouding op orde brengen. Maar we moeten die rol nu wel opnemen naast het muzikant zijn. Tot nu werkt het prima op deze manier, maar het wordt complexer omdat de wetgeving continu verandert. Niemand van ons heeft een financiële studie gedaan, dus het is nogal nattevingerwerk en we schaven onze kennis bij waar nodig.

“Ik vind het vooral onhandig dat je twee jaar na datum alles moet uitzoeken. De inkomsten en kosten uit onze internationale optredens maken de situatie nog moeilijker en we werken met auteursrechten. Soms hebben we geen idee wat we aan het doen zijn, maar na de controles blijkt dat we toch niet slecht bezig zijn. Een miljoenenboete hebben we tot nu niet gekregen” (lacht).

Is geld van weinig waarde voor de band?

VAN EECKHOUT. “We zijn niet gierig, maar leven nog grotendeels zoals we leefden toen we niets hadden. We hebben er altijd op gelet om geen schulden te maken. Al voor de eerste show maakten we T-shirts om ze te verkopen en net een beetje meer geld over te houden dan we geïnvesteerd hadden. Zo konden we een eerste plaatje opnemen, dat we dan zelf zeefdrukten of lieten kopiëren om te verkopen. We waren een zelfvoorzienend bedrijfje. De winst moest steeds groter worden, want om als band te kunnen groeien, zouden ook de investeringen toenemen. Uiteindelijk hebben we een gebouw kunnen kopen met onze vzw achter Amenra, omdat we uit ons repetitiekot waren gevlogen. Dat is een serieuze investering op onze leeftijd, waardoor we weten dat niemand nog moeilijk zal doen. Het zal al serieus scheef moeten zitten voor iemand de handdoek in de ring zal gooien. Dat geeft rust.”

Is het rendabel om op tournee te gaan?

VAN EECKHOUT. “Wij hebben het geluk dat we in een niche actief zijn, waarin onze muziek ook nog eens vrij uniek is en er dus weinig rechtstreekse concurrentie is. Daarnaast hebben we het geluk dat we ook internationaal kunnen toeren. Mocht ons publiek zich tot België en Nederland beperken, dan zouden we in één jaar tijd in alle zalen hebben gespeeld, om vervolgens een nieuwe plaat te moeten maken. Nu starten we in België, trekken dan door Europa, en vervolgens naar Noord-Amerika, Australië en verder.

“Wat we hier verdienen, investeren we in de tournee naar verre territoria. We moeten het zo doen om het financieel te kunnen bolwerken. Voor Europeanen is het bijvoorbeeld extreem duur in Amerika op tour te gaan. Je moet een werkvisum aanschaffen, wordt dubbel belast en betaalt links en rechts nog extra belastingen. Daar staan we weer onderaan de ladder. Omgekeerd worden Amerikaanse bands hier wel met open armen ontvangen. Dat is enorm frustrerend.”

Kunt u daar een bedrag op plakken?

VAN EECKHOUT. “We zorgen ervoor dat onze crew uitbetaald wordt. De bandleden komen op de laatste plaats. Maar hoeveel het exact kost of opbrengt… we zijn te weinig met geld bezig om een exact bedrag te kennen. Mochten we het ooit uitrekenen, dan zouden we waarschijnlijk de courage verliezen. Het blijft draaien en dat is genoeg voor ons.”

Hebt u bij zichzelf eigenschappen ontdekt die niet zouden misstaan bij een manager?

VAN EECKHOUT. “Altijd je oren en ogen openhouden om te kijken hoe andere bands het doen en zo processen te optimaliseren. En ook: kritisch zijn. We zijn hard voor onszelf, omdat we altijd beter willen doen.”

Is er een specifieke band waar u nu aan denkt?

VAN EECKHOUT. “Er is sprake van een tour met Tool (een Amerikaanse rock- en metalband, nvdr). Zij spelen net als wij al heel lang met dezelfde bezetting. Ik ben benieuwd naar hun tips en tricks om samen te blijven. Dat is het schaarste goed in de muziekbusiness: bands met een langetermijnplan. De meesten gaan enkele jaren mee en verdwijnen dan weer. De kunst is het samen te blijven doen.”

Nochtans wordt gezegd dat aan een managersrol een houdbaarheidsdatum vasthangt.

VAN EECKHOUT. “Ik heb het geluk dat ik de zanger ben. Ze kunnen me niet buitenzetten (lacht). Als je kritisch bent voor jezelf, stel je jezelf altijd ter discussie. In het geval van Amenra is dat de muziek die we maken: die is energetisch en draait rond donkere, gefrustreerde emoties. Dat past meer bij een zoekende twintiger of dertiger dan bij veertigers. Maar de drang om ons te bewijzen is intussen verdwenen. Onze muziek is goed. Hoe langer je meedraait op de muziekscene, hoe meer je erin berust dat de wereld rondom je verandert.

“Neem nu de onlineaanwezigheid van muzikanten. Je móét actief zijn op sociale media, maar in ons geval druist dat volledig in tegen ons karakter. Dan moet je erin proberen mee te gaan zonder je integriteit te verliezen en jezelf te verloochenen. Is dat de beste beslissing vanuit het perspectief van het ondernemerschap? Allicht niet, maar wij mikken niet op groei of winst zoals een bedrijf. Mocht dat onze drive zijn, zouden we al heel lang niet meer bestaan.”

Sinds wanneer kunt u van de muziek leven?

VAN EECKHOUT. “De eerste jaren combineerde ik Amenra met een baan als verkoper in een kledingwinkel. Muziek was een hobby, mijn werk betaalde de rekeningen. Geen haar op mijn hoofd dacht toen dat er toekomstperspectief in de muziek zat. Al helemaal niet om ervan te leven, aangezien ons genre niet werd omarmd door de populaire radio of tv.

“Amenra was al serieus gegroeid, toen de kledingzaak waar ik werkte failliet ging. Die laatste jaren deed ik eigenlijk al twee fulltime jobs naast elkaar, waarvan er slechts één betaald werd. Omdat ik als eerste bandlid mijn vaste inkomen verloor, was ik het proefkonijn om voor een kunstenaarsstatuut te gaan. Ik controleerde mijn bankrekeningen toen dwangmatig, maar al snel kwam het besef dat het goed zou kunnen uitdraaien. Na mij is dan een tweede bandlid gevolgd, tot iedereen ervan kon leven. Het helpt dat we niet veel nodig hebben. We mikken niet op een zot maandloon of de duurste auto, we willen rondkomen en ons ding blijven doen.”

Wat deed het met de band toen u besefte dat u kon leven van muziek?

VAN EECKHOUT. “We waren vooral verwonderd dat het was gelukt. Dat uit zich nu in extreme dankbaarheid. We kunnen nog altijd doen wat we als zestienjarige deden en we blijven ons amuseren. Daarnaast heeft ieder van ons ook lang genoeg gewerkt om te beseffen hoeveel geluk we hebben. Ik ga er altijd van uit dat er een tijd komt dat het voorbij is. Hopelijk zijn onze huizen dan afbetaald en kunnen we het ons permitteren iets anders te doen.”

Denkt u ’s morgens: ik begin aan mijn werkdag?

VAN EECKHOUT. “Ik werk constant zonder dat ik het besef, omdat de muziek ontstaat uit passie. Je brein raakt zo geconfigureerd dat het altijd aanstaat. In elk detail zoek je onbewust een meerwaarde voor de band of muziek. Een goede zin in een gesprek kan een onderdeel van een tekst worden. Een beeld of een foto kan de basis van een platenhoes of ander artwork zijn.”

U steekt enorm veel tijd in details. Hoe belangrijk is het merk Amenra?

VAN EECKHOUT. “De Amerikaanse singer-songwriter Patti Smith zei ooit: ‘The most important thing is to build a good name.’ Alles wat je doet of uitbrengt, moet een zeker niveau halen en beantwoorden aan je artistieke eisen. Wij hebben de tijd genomen om ook een visuele wereld te creëren, naast de auditieve en inhoudelijke. Het hele plaatje moet kloppen. Is dat een merk? We leggen de lat hoog. We willen een zekere kwaliteit uitdragen, iets creëren waarin mensen geïnteresseerd zijn. Maar ik gebruik het woord ‘merk’ niet graag. Die term maakt van onze muziek een product zonder ziel. Ons werk is een ambacht.”

Maar u wil uw muziek of naam toch beschermen?

VAN EECKHOUT. “We beschermen heel hard wat we gerealiseerd hebben, tot in het absurde toe. Als er online negatieve feedback verschijnt, gaan we instant in de tegenaanval. Het probleem is dat mensen je zélf als het product gaan beschouwen. Ze verliezen dan elk fatsoen, onderbreken gesprekken of halen zotte toeren uit om een foto te maken. Op de duur denken sommige fans ook dat ze beter dan wijzelf weten wat een nummer betekent. Die houding staat haaks tegenover de onze.”

Wat is het meest waardevolle dat u op deze wereld wil nalaten?

VAN EECKHOUT. “De muziek zal hoe dan ook vervliegen. Mijn kinderen zijn nu dertien en ik hoop dat ik hen als twee fatsoenlijke mensen met een goed hart en enig empathisch vermogen op de wereld achterlaat. Voorlopig lukt dat behoorlijk goed.”

Amenra speelt zaterdag 17 augustus op Pukkelpop.