‘CEO’s-oprichters blijven oprichters, verzorg ze goed’

De kennis, ervaring, uitstraling, en oprechte bekommernis van een oprichter zijn onvervangbaar. Dat zegt Veroniek Collewaert, professor Ondernemerschap en Partner aan Vlerick Business School en KU Leuven.

U kent hem of haar wel , de stille noeste werker die daarvoor beloond wordt met… nog meer werk. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat niet enkel collega’s maar al te graag gebruik of misbruik maken van de hardwerkende zieltjes, maar ook romantische partners. Mannen en vrouwen, wees gewaarschuwd! Ik moet er geen tekeningetje bij maken dat dit op termijn geen al te positieve gevolgen heeft voor de harde werker in kwestie. Hoewel initieel misschien het gevoel bestaat dat de nieuwe taken een soort van erkenning van zijn of haar werk zijn, is de kans groot dat het vroeg of laat omslaat in een gevoel van gestraft te worden. De ironie van hard en goed werken dus.

In ondernemerland bestaat er ook zo’n paradox van succes, weliswaar onder een iets andere vorm. Elk jong bedrijf werkt richting belangrijke mijlpalen, zoals het succesvol afwerken van het eerste product of het ophalen van financiering – waarbij dat laatste uiteraard geen doel op zich zou mogen zijn. Een studie van Harvard bij internetbedrijven toonde aan dat het succes van een oprichter-CEO in het behalen van die mijlpalen ironisch genoeg diens kansen verhoogt om vervangen te worden als CEO. Hoewel die kansen uiteraard ook verhogen in geval van bijzonder slechte prestaties, kan heel goed presteren dus een nefast effect hebben. Daarbij gaan we er wel van uit dat de meeste oprichters-CEO’s ook graag CEO zouden blijven.

Maar ergens hoeft dat ook niet te verbazen. Een oprichter-CEO die zijn team richting een succesvolle productontwikkeling duwt, heeft misschien de perfecte technische vaardigheden om die eerste mijlpaal te behalen, maar heeft daarom niet noodzakelijk de vaardigheden en motivatie om het bedrijf de volgende stappen richting groei te laten zetten.

Bij het ophalen van nieuwe financiering ligt de macht dikwijls bij de investeerder. Als de investeerder niet overtuigd is van de kwaliteiten van de oprichter-CEO om het bedrijf te leiden richting grote en snelle groei, dan kan hij de vervanging van de CEO als een voorwaarde naar voren schuiven. Geen vervanging, geen geld. Ook al leren de cijfers dat dit hier minder frequent gebeurt dan bijvoorbeeld in de VS, toch gebeurt het. Indien niet bij de onderhandeling, dan snel na het sluiten van de ronde. Investeerders laten niet graag mogelijke sluimerende problemen voortwoekeren. Het mag ook niet verbazen dat dit meer gebeurt naarmate er meer en grotere bedragen worden opgehaald, en investeerders al een groter percentage van de aandelen in handen hebben. Met andere woorden: wanneer ze meer macht hebben.

Is dat dan slecht? Neen, dat niet. Voor de oprichter zal veel afhangen van hoe hij of zij daar zelf tegenover staat. De meeste oprichters zien hun bedrijf als hun kind, en hun vertrek betekent dan ook afstand nemen van dat kind. Als je als oprichter de bui ziet hangen, kan ik je aanraden dit proces zelf in gang te zetten. We zien namelijk dat CEO’s-oprichters die zelf de aanzet geven voor hun vervanging, meer kans maken later via de raad van bestuur of in een rol onder de nieuwe CEO nog bij het bedrijf betrokken te blijven. Wie gevraagd wordt te vertrekken, vertrekt meestal volledig.

Voor het bedrijf hebben zulke transities typisch een positieve impact. CEO’s-oprichters die geleidelijk een stuk van hun controle afstaan, leiden tot hogere bedrijfswaarderingen en tot hogere opgehaalde investeringsbedragen. Ook voor het bedrijf kan het nuttig zijn de oprichter dichtbij te houden. Oprichters blijven oprichters en zo heb je er meestal maar een, twee of een drietal per bedrijf. Hun kennis, ervaring, uitstraling, en oprechte bekommernis voor het bedrijf zijn onvervangbaar. Verzorg ze goed.