‘Cash for cars is een gemiste kans’

Vanaf 1 januari 2018 is het mogelijk de bedrijfswagen in te ruilen tegen een vergoeding die niet belast wordt als loon maar als een bedrijfswagen. Dat cash voor cars-principe brengt heel wat rechtsonzekerheid mee en is een gemiste kans, zegt Kris De Schutter, advocaat-vennoot arbeidsrecht bij Loyens&Loeff. “Werk aan een consensusmodel en maak een einde aan omslachtige regelingen zoals cash voor cars.”

Bedrijven snakken naar wendbaarheid. Dat komt niet alleen door de hoge lasten op loon, maar ook omdat werknemers meer flexibiliteit vragen. Generatie Y wil koopkracht om een appartement of een huis te kopen, jonge ouders kiezen voor een aantal bijkomende vakantiedagen of een grotere bedrijfswagen en oudere werknemers willen veeleer de ‘oude dag veiligstellen’.

Of het nu gaat om flexibiliteit in loon, tijd of evaluatie, we zien dat de werkgever en de werknemer steeds meer op zoek gaan naar creatieve oplossingen om er een win-winsituatie van te maken.

In het geval werkgevers en werknemers het eens zijn, zal de overheid volgen. Maar vakbonden staan macro-economisch nog wantrouwig tegenover die vernieuwing. Bij het horen van het woord ‘flexibiliteit’ gaan de vakbonden op de rem staan. De recente vakbondsbetoging, waarbij 25.000 vakbondsleden op straat kwamen tegen pensioenhervorming, omschreef de regering als “paniek zaaien”.

Kloof tussen vakbonden en regering

Zulke conflicten vergroten de kloof tussen de vakbonden en de regering. Daardoor worden de vakbonden soms niet meer betrokken bij de uitwerking van hervormingen of bijvoorbeeld bij de opstelling van een pakket flexibele maatregelen.

In veel ondernemingen slaan de werkgever en de werknemer nu al de handen in elkaar om flexibele regelingen uit te werken. Anderzijds zorgt de rigiditeit ervoor dat de vakbonden een stem hebben wanneer het bijvoorbeeld om het statuut van freelancers gaat, zoals de Deliveroo-koeriers. Op die manier verliezen de vakbonden fors terrein en relevantie.

Vandaag hebben we niet nog meer flexibiliteit nodig, maar een andere manier van denken. We moeten evolueren van een conflictmodel naar een consensusmodel. Als advocaat zie ik dat al in veel ondernemingen: de werkgever en de werknemers denken samen oplossingen uit op ondernemingsniveau om tegemoet te komen aan elkaars wensen. Dat gaat van systemen van looninlevering voor meer vakantie, niet-plaatsgebonden werken of meer coaching en minder controle.

Dankzij de digitalisering kan de werkgever zich concentreren op de resultaten die de werknemer aflevert, zonder voortdurend op te volgen waar en wanneer die werkt. Werknemers kiezen er ook vaker voor hun carrière in handen te nemen en zelf te vertragen of te versnellen via het overdragen van vakantiedagen.

Meer flexibilisering

Waarom doen bedrijven dat? Omdat ze beseffen dat flexibiliteit nodig is om talent te behouden en nieuwe werknemers aan te trekken. Ik ben voor meer flexibilisering. Velen beseffen niet dat er nu al ontzettend veel mogelijk is.

De regering bemoeilijkt maatregelen om vrije tijd te kopen een beetje, nu ze systemen van tijdskrediet heeft teruggeschroefd. Maar dat neemt niet weg dat er op ondernemingsniveau wel oplossingen kunnen worden uitgedacht. Vakbonden op ondernemingsniveau zijn vaak ook de eerste om zulke initiatieven toe te juichen.

Mensen zoeken naar zekerheid en bescherming, dat is van alle tijden. Vakbonden hebben daarin nog altijd een rol te spelen. Maar als ze in de hele maatschappelijke evolutie relevant willen blijven, moeten ze mee aan de vernieuwingskar willen en durven te trekken, gesteund door de werkgevers en de overheid. Geef werknemers meer flexibiliteit en je zal zien dat de behoefte aan alternatieven daalt.

Ik roep naast werkgevers ook vakbonden op mee te denken, en de tijd te nemen om dat goed te doen. Wetgevend stilstaan is niet achteruitgaan. Integendeel, het geeft wellicht meer kansen. Een echt mobiliteitsbudget dat een steriele oplossing als cash for cars vervangt, kan daarin een eerste stap zijn.