Carine Lucas (digicoach Agoria): ‘Er is een fundamenteel communicatieprobleem over de digitale omslag’

‘Belgische bedrijven kijken te weinig naar andere sectoren voor digitale oplossingen”, zegt Carine Lucas. Als digicoach van Agoria brengt ze structuur en inzichten in de mogelijkheden. Dat is broodnodig, zo blijkt, want het gebrek aan overzicht is een van de oorzaken waardoor België de e-commerceboot heeft gemist.

“In 2019 hielden we een enquête bij 400 industriële kmo’s. Daaruit bleek dat de digitalisering daar wel op de agenda staat, maar vooral voor boekhoudpakketten of interne processen. Die industriële bedrijven kijken nog niet naar de toegevoegde waarde voor hun producten en hun klanten.” Vijf jaar geleden werd Carine Lucas (51) aan boord gehaald bij de technologiefederatie Agoria om een coachingsprogramma rond digitalisering op te zetten en bedrijven de weg te helpen vinden in de snel veranderende digitale wereld. “Enerzijds moeten we ondernemingen helpen begrijpen wat er voor hen in zit. Anderzijds maken we de brug naar bestaande kennis en expertise om hen te helpen bij het digitaliseringstraject”, zegt Lucas.

Volgens haar is het eerste deel het makkelijkst, want bedrijfsleiders beseffen steeds meer dat de digitalisering een inherent onderdeel van de toekomstige bedrijfsvoering is. Het tweede ligt moeilijker: “Vlaamse bedrijven en kmo’s kijken weinig naar andere sectoren voor oplossingen. Wij maken ook de brug naar potentiële partners, want België heeft een diverse digitale industrie met veel expertise, die de digitalisering in de maakindustrie kan helpen versnellen.”

U omschrijft zich als een generalist. Is dat een meerwaarde als bruggenbouwer?

LUCAS. “Sommige mensen zijn gespecialiseerd in een bepaalde technologie, die ze in de diepte beheersen. Als generalist ben ik goed in complexe dingen uitleggen aan mensen die geen expert zijn in een bepaald domein. Ik creëer een raamwerk, denk algoritmisch, ga op zoek naar de winstmogelijkheden voor bedrijven. De digitale omslag kan ondernemingen een significant concurrentievoordeel opleveren. Het probleem is dat personen die sinds jaar en dag in een bepaald domein werken niet beseffen wat er al in nevensectoren is gebeurd. De meesten zouden het bestaande onderzoekswerk overdoen. Dat komt vooral doordat mensen wel over de digitale omslag praten, maar daar vaak verschillende dingen onder verstaan. Er is dus een fundamenteel communicatieprobleem, hoewel er al veel antwoorden beschikbaar zijn. Ik vertaal de oplossing naar de verschillende sectoren, zodat de kloof gedicht kan worden.”

Hoe doet u dat?

LUCAS. “Als je kijkt naar de maakindustrie – denk aan bedrijven met uitgebreide machineparken en geautomatiseerde magazijnen – dan zijn die toestellen de voorbije jaren deels geconnecteerd en gedigitaliseerd. Dat levert een massa gegevens op. Die kunnen worden gebruikt om het productieproces te verbeteren of nieuwe diensten voor klanten te ontwikkelen. Maar dat laatste gebeurt nog te weinig in die sector, omdat die ondernemingen geen connectie hebben met start-ups of andere digitale spelers die hen kunnen begeleiden. Ze hoeven de aanpak om digitale diensten naar klanten te brengen niet zelf uit te vinden. De media en de muzieksector waren de eerste die digitaliseerden, vervolgens de grootbanken en andere dienstenbedrijven. Nu is het de beurt aan de maakindustrie. Zij kunnen veel leren van die voorlopers, want de grote lijnen zijn dezelfde.”

Komt de maakindustrie te laat?

LUCAS. “Er zijn altijd voorlopers en nakomers. De meeste bedrijven beseffen nu echt wel dat de digitalisering noodzakelijk is, maar ze weten niet hoe het moet. Een kleine minderheid ziet het nog altijd niet gebeuren in zijn sector. Die bedrijven proberen we te inspireren met informatiesessies. Daarvoor gebruiken we voorbeelden van Belgische bedrijven in hun eigen sector. Op grote events zijn de voorbeelden vaak de Ubers en Googles van deze wereld. Een Vlaamse kmo in de metaalindustrie heeft daar geen boodschap aan.”

Ik ben zelf ook meer geneigd een paar schoenen online te bestellen dan een metalen frame voor een nieuwbouw.

LUCAS. “In de maakindustrie draait de digitalisering vooral om een vlotte dienstverlening. Het helpt om efficiënter te werken, om de concurrentie bij te blijven. Het lijkt me logisch dat de digitalisering op de bedrijvenmarkt dus wat trager verliep. Op de consumentenmarkt gaat het wel om die e-commerce, zoals schoenen in een webwinkel. Maar zelfs daar heeft België de boot deels gemist. We hebben geen speler die de rechtstreekse concurrentie kan aangaan met bol.com of Zalando. Er was geen kader, te weinig begeleiding en te weinig focus op de klant.”

Doen we het echt zo slecht?

LUCAS. “Uit de Digital European and Society Index blijkt dat onze bedrijven op het gebied van digitalisering een goede subtopper zijn in Europa. Maar het kan altijd beter. Zeker in e-commerce kunnen we nog een serieuze inhaalbeweging maken. Hetzelfde geldt voor de digitale competentie in België. En ook onze overheden scoren minder goed. Daar lopen we echt achter op andere landen. Deels daardoor daalt onze connectiviteitsscore. Dat komt door de aarzeling over de uitrol van het 5G-netwerk. Agoria hamert op het belang daarvan. Het gaat er niet alleen om sneller YouTube-filmpjes te kunnen bekijken, maar ook over de economie. Belgische bedrijven zullen een competitief nadeel ondervinden als andere Europese bedrijven wel toegang hebben tot 5G en kunnen gebruikmaken van beter geconnecteerde machines.”

Zijn de STEM-richtingen een goede oplossing om jongeren warm te maken voor een baan in de technologiesector?

LUCAS. “Zeker. Al moet daar ruimte zijn voor praktijkgerichte voorbeelden en oefeningen. Alleen zo kunnen we voldoende aantonen wat de mogelijkheden van technologie zijn. Een dokter kan in haar leven een paar duizenden patiënten helpen. Met een gezondheidsapp kun je het leven van miljoenen mensen positief beïnvloeden.

“Technologie is geen ver-van-mijn-bedshow: ook het klimaat, de gezondheidszorg en de mobiliteit kunnen erbij gebaat zijn. Het gaat niet om de technologie, maar om wat je ermee doet.”

De grootste uitdaging voor de toekomst is dus niet of een bedrijf iets kan bouwen, maar hoe het dat bouwt en presenteert?

LUCAS. “Exact. In elke bedrijf zou een brugfunctie moeten bestaan tussen de technologie en de maatschappij. De digitale transformatie bouwt aan de samenleving van morgen. En dan is het handig om meisjes – en bij uitbreiding een zo divers mogelijke groep – te hebben om oplossingen te creëren.”