Bordeaux ligt nu in China: Chinese wijnbouwers willen de wereld veroveren

De Chinese wijngroep Changyu begeeft zich op de Europese markt. Ze wil topwijnen produceren die net zo goed zijn als die uit Frankrijk – en net zo duur.

De smaak: vol. Eerst rode bessen, dan vanille en een beetje hout. De kleur: bloedrood. De druif: cabernet sauvignon. De wijngaard waar deze wijn vandaan komt: een ‘château’, benadrukt Zhou Hongjiang. Zijn rode wijn moet de mythische bordeauxwijnen zo goed mogelijk benaderen. Zhou levert de perfecte kopie, tot en met de prijs: het druivensap uit de centraal-Chinese provincie Ningxia kost zo’n 200 euro per fles.

”Het belangrijkste is de balans”, zegt Zhou Hongjiang tijdens de internationale beurs Pro Wein in Düsseldorf. Hij staat aan het hoofd van het beursgenoteerde drankenimperium Changyu Pioneer Wine Company, het oudste wijnbedrijf van China. Tot voor kort was hij lid van het Chinese Volkscongres. Zhou kent Bordeaux en hij kent Europa. Maar Europa kent hem noch de Chinese wijn. Dat zal snel veranderen.

Topcijfers voor imitaties

Changyu produceert 100 miljoen flessen per jaar. Het grootste deel is eenvoudige tafelwijn, niet bedoeld voor de export. Andere wijnen zijn evenwel het gevolg van een zorgvuldig productieproces, zoals de bordeauximitatie Purple Air Comes from the East, die topcijfers kreeg van de bekende Britse wijncriticus Jancis Robinson. Changyu mag dan onbekend zijn in het Westen, volgens een ranglijst van de marktanalisten van Brand Finance in Londen is het het meest waardevolle wijnmerk ter wereld, net na de champagnelegende Moët & Chandon. “We willen op één lijn staan met Lafite Rothschild”, het summum van bordeauxwijnen, stelt Zhou. De kopie moet het origineel evenaren, zo niet overtreffen.

De strijd om ruimte

“Dat zal niet zo gemakkelijk zijn voor de Chinezen”, zegt Lara Agnoli, wijneconoom aan de Burgundy School of Business in Dijon. “De wijnen uit de regio Ningxia zijn verrassend goed. Ze zijn vol en evenwichtig”, geeft ze toe, maar de Chinese producenten hebben een kostenprobleem: “Chinese wijnen zijn duurder dan Europese wijnen van vergelijkbare kwaliteit.”

“We ondervinden oneerlijke concurrentie van wijnen uit Chili of Spanje, die door hun regeringen worden gesteund”, zegt Zhou. Het is grappig een Chinese ondernemer te horen klagen over dumping. “Ons antwoord is steeds hoogwaardiger producten te maken, die we kunnen exporteren,” zegt Zhou.

Ook internationale investeerders, zoals de Parijse luxegroep LVMH en de familie Rothschild, geloven in de fijne druivensappen uit China. Ruim tien jaar geleden plantten ze al bordeauxvariëteiten in China, de Rothschilds in de buurt van de Gele Zee, LVMH in Yunnan, aan de voet van de Himalaya. LVMH heeft beloofd dat zijn Ao Yun “een van de beste wijnen ter wereld” zal zijn. De prijs is zeker wereldklasse: ruim 300 euro per fles.

IJzeren vuist

De oenoloog die voor Changyu topwijnen creëert, is de Oostenrijker Lenz Maria Moser. Zijn familie maakt al eeuwenlang wijn aan de Donau. Moser werkte ook lang voor het Californische topwijnhuis Mondavi. De cabernet waarmee hij werkt, groeit rond een 70 miljoen euro kostende replica van een Frans renaissancekasteel in de provincie Ningxia, aan de zuidelijke rand van de Gobiwoestijn. Het chateau is uitgerust met 1.500 geïmporteerde barriquevaten en hightech wijnpersen. Ningxia is “het Bordeaux van China”, zegt Moser, hoewel het landschap en het klimaat van de twee regio’s niets met elkaar gemeen hebben. Hij omschrijft zijn wijn als “een ijzeren vuist in een fluwelen handschoen” en vergelijkt hem onbescheiden met de bordeauxlegende Château Lafite.

Bordeaux, en Lafite in het bijzonder, zijn de maatstaf voor Mosers Chinese zakenpartners. In de jaren 2010 was de obsessie in China zo groot dat lege Lafite-flessen er naar verluidt zelfs voor het equivalent van 500 dollar werden verhandeld. Vervalsers vulden ze dan met goedkope wijn van eigen makelij.

Bordeaux drinken was niet genoeg voor de rijke Chinezen. Ze wilden bordeaux bezitten. Chinezen kochten bijna 200 wijnbedrijven in het zuidwesten van Frankrijk. Ook Changyu Group heeft er een, op “slechts een mijl van Château Lafite Rothschild”.

Nu gaan de Chinezen nog een stap verder. Ze maken hun eigen bordeaux. Met de hulp van de regionale overheid is de mijnbouwregio Ningxia de afgelopen jaren een laboratorium voor goede wijnen geworden. Er werken 130.000 mensen in de industrie. In 2021 is een ontwikkelingsplan aangenomen, dat tot doel heeft het wijnbouwareaal te verdrievoudigen, tot 100.000 hectare.

Het harde klimaat in de regio is echter een uitdaging voor de wijnboeren. Om te voorkomen dat de wijnstokken bevriezen, moeten ze tijdens de lange, koude winters met de hand worden ingegraven. Naar schattingen 5 procent van de wijnstokken gaat jaarlijks kapot door die techniek. 

In Yunnan, waar LVMH zijn wijn produceert, is de situatie vergelijkbaar. De luxegroep registreert daar vier keer zoveel arbeidsuren als voor de productie van topwijnen in Europa. Het gebrek aan traditie is ook voelbaar. Moser geeft toe dat sommige nieuwe wijnboeren nog moeten leren hoe ze wijnstokken zorgvuldig moeten snoeien en oogsten.

Daarnaast kampen de Chinese producenten met concurrentie uit het buitenland. Consumenten in het Verre Oosten hebben nog altijd een voorkeur voor buitenlandse wijn. Daarom vragen de producenten bescherming tegen importwijn. Een ander probleem is dat Chinezen almaar minder wijn drinken. Als niet-traditioneel Chinees product keurt de Communistische Partij de drank af.

Wijn voor welgestelde kenners

Dat de Chinezen wijn afzweren, heeft verstrekkende gevolgen. In Bordeaux drijft het wijnboeren tot het faillissement. In Dijon ziet professor Lara Agnoli het aantal Chinese studenten slinken. En in China zelf dwingt de malaise de producenten hun wijn te exporteren.

Lara Agnoli voorspelt dat Chinese wijn in Europa altijd iets voor welgestelde kenners zal blijven. Toch ziet ze potentieel: op het moment dat de nieuwkomers uit het Verre Oosten zich losmaken van het grote voorbeeld Bordeaux. De zware bordeauxwijnen zijn toch al uit de mode. “De Chinezen moeten de typische kenmerken van hun terroirs en hun wijnen benadrukken”, adviseert Agnoli. “Succes ligt niet in de kopie.”

Moser zegt dat hij dat al heel lang weet. Hij wil fruitiger rodewijnvariëteiten planten en zijn bazen geleidelijk genezen van hun bordeauxobsessie. Maar in een sector waar berekeningen worden gemaakt in decennia in plaats van jaren, bestaat niet zoiets als snel succes. De vraag is of Zhou Hongjiang Moser zoveel tijd zal geven. Moser heeft intussen zijn zinnen al gezet op het volgende doel: “Witte wijn uit China. Dat is de toekomst!”