Iedere maand stelt Trends een wetenschapper voor wiens werk belangrijk kan worden voor de economie. Deze maand komt het onderzoek van bio-ingenieur Korneel Rabaey (42) naar de circulaire economie aan bod.
Waarom moet u dIe onderzoeker kennen?
Bio-ingenieur Korneel Rabaey (42) richt zijn onderzoek op de circulaire economie. “Hernieuwbare elektriciteit kan de drijvende kracht zijn om water te zuiveren en CO2 om te zetten tot een nuttig product”, zegt hij. “De afgelopen decennia is de prijs van zonne- en windenergie spectaculair gedaald – deels door een decentralisatie, tot op de daken van particulieren.” Volgens Rabaey moeten we die duurzame energie gebruiken om water te zuiveren. “Dat is mogelijk met bacteriën en elektriciteit, zonder dat er chemicaliën nodig zijn. Je kunt afvalwater fractioneren en er de waardevolle componenten uithalen. Een gezin kan het water dat het verbruikt volledig zelf recycleren.”
Regenwater gaat door een membraan om het elektrisch te desinfecteren tot het drinkbaar is. Zogenoemd grijs water uit de keuken en de badkamer wordt gezuiverd in een elektrisch aangedreven bioreactor om het te hergebruiken. Toiletwater – het zwarte water – kan worden omgezet in grijs water. Rabaey: “Een gezin met 3 à 4 vierkante meter zonnepanelen kan zijn hele waterhuishouding circulair maken. Dat is een efficiënter gebruik van duurzame energie dan er een elektrische wagen mee op te laden.”
Zijn er economische toepassingen mogelijk?
De onderzoeksgroep werkt samen met industriële partners, bijvoorbeeld Arcelor Mittal, dat 150 miljoen euro investeerde om zijn CO2-uitstoot af te vangen en het een tweede leven te geven als polymeer. “Dat is nog niet rendabel, maar ik vind het een fantastische stap”, zegt Rabaey. “Op die manier leren ze het proces beter kennen en ontstaan nieuwe mogelijkheden.”
Uit de groep zijn een tiental spin-offs ontstaan. De grootste is het biogasbedrijf Organic Waste Systems. Opvallend is een project in India, een land zonder riolering. Dat draait om technologie die het afvalwater uit toiletten opschoont, zodat het veilig kan worden geloosd. Een van de geldschieters is de Bill & Melinda Gates Foundation.
Is het onderzoek internationaal gerenommeerd?
Na zijn doctoraat in 2005 vertrok Rabaey naar Brisbane in Australië. Hij werd er hoogleraar aan de universiteit. “Ik wilde in het buitenland ervaring opdoen. Het heeft me geholpen een internationaal academisch netwerk uit te bouwen”, zegt hij. In 2011 kreeg hij de kans in Gent zijn voorganger Willy Verstraete op te volgen. Rabaey is een van de zes hoogleraren van het Center for Microbial Ecology and Technology (CMET) aan de UGent. Hij werkt met een beurs van de European Research Council en stuurt een team van 25 onderzoekers aan. De groep heeft honderd onderzoekers. Rabaey: “We zitten in diverse academische netwerken. Mijn studenten trekken probleemloos naar universiteiten in de top honderd. Dat is een goed teken.”
De onderzoeksgroep is actief in diverse internationale onderzoeksprojecten. Zo ontwikkelt Rabaey in Argentinië een methode om de batterijgrondstof lithium op een milieuvriendelijke manier te winnen. “Ik ben ook de wetenschappelijke coördinator van een Europees-Chinees consortium. Het doel is met elektriciteit bodems en vervuilde waterbronnen te saneren.”
Vorige week stond Rabaey mee aan de wieg van Capture, een interdisciplinair centrum dat wil uitgroeien tot een gereputeerd kenniscentrum in de circulaire economie.
Waar komt de inspiratie vandaan?
In de jaren tachtig vertrok Rabaeys oom, Jan Rabaey, naar Californië om er een academische carrière aan te vatten aan Berkeley. Hij stond mee aan de wieg van de iPad. Hij was het rolmodel om voor een onderzoeksloopbaan te kiezen, zegt Rabaey.
“Een goede wetenschapper zoekt het beste ook inspiratie buiten zijn onderzoeksveld, bijvoorbeeld bij schrijvers en denkers. Ik lees vooral sciencefiction. Fictie over de kolonisatie van Mars lezen kan heel inspirerend zijn. Kunstenaars worden niet gehinderd door wetenschappelijke kennis. Soms biedt dat een blik op de toekomst.”
