De Belgische bedrijfswereld lanceert vandaag een actieplan om het verpakkingsafval te verminderen en zoveel mogelijk circulair te maken. De doelstelling is om tegen 2030 nog 20 procent extra uit het restafval te houden.
Vandaag komt nog altijd jaarlijks zowat 75.500 ton bedrijfsmatig verpakkingsafval in het restafval terecht. De doelstelling komt dus neer op 15.000 ton minder. Dat lijkt weinig ambitieus, maar Ann Nachtergaele, directeur Milieu en Energie van de voedingsfederatie Fevia en voorzitster van het Platform Verpakkingen van het VBO, Beci, UWE en Voka, wijst erop dat België het nu al zeer goed doet. “80 procent van de 3,9 miljoen ton bedrijfsmatige verpakkingen die elk jaar worden geproduceerd, is nu al herbruikbaar. Van de 750.000 ton eenmalige verpakkingen recycleerden we vorig jaar maar liefst 89,4 procent. Die laatste 10,6 procent vereist vaak zeer specifieke uitdagingen, maar die willen we ook aangaan.”
“Wij hebben in 2015 in ons magazine Reflect al gewezen op het belang van de circulaire economie”, stipt Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO, aan. “We hebben daar ook een apart competentiecentrum voor. Want dit plan is niet tegen verpakkingen: die zullen altijd nodig blijven. Ons land staat internationaal aan de top, en van die kennis moeten we een exportproduct maken. Daarom ook dit charter, waarin we een aantal afspraken vastleggen.”
Het plan wordt vandaag donderdag elektronisch ondertekend door dertien organisaties. Het initiatief loopt tot 2030. Het stelt acties en doelstellingen naar voor rond zes thema’s. Preventie draait rond het vermijden van verpakkingsafval, bijvoorbeeld door meer producten in bulk te leveren. Door een betere kennisverspreiding zouden ook de kmo’s gemakkelijker de beste oplossing moeten vinden voor hun verpakkingen, bijvoorbeeld met ecodesign. Ecodesign, het ontwerpen van goed recycleerbare of herbruikbare verpakkingen, is meteen ook de derde pijler van het plan.
Plastic
De Belgische industrie gaat ook werk maken van ecomodulatie. Bedrijven die blijven zweren bij moeilijk recycleerbare verpakkingen, moeten ermee rekening houden dat dit hen meer geld zal kosten. Dat gebeurt via Valipac, de instantie die zich in ons land bekommert om de inhaling en recyclage van bedrijfsmatig verpakkingsafval. Voor moeilijk recycleerbaar verpakkingsafval zal die bijdrage hoger liggen dan voor de betere leerlingen van de klas.
De vijfde uitdaging waar de bedrijven hun tanden in willen zetten, is de recyclage zelf. Uit de cijfers blijkt dat verpakkingsafval uit papier en karton nu al volledig wordt gerecycleerd. De verpakkingen in hout (87,3% gerecycleerd) of metaal (78,1%) scoren ook vrij behoorlijk, maar voor plastic verpakkingsafval (58,8%) is er nog groeimarge. Nachtergaele: “Daarom willen we de sortering aan de bron, dus bij de bedrijven zelf, nog beter. Valipac zal daarvoor een aanmoedigingssysteem opzetten. Ook Denuo, dat de afvalophalers overkoepelt, heeft dit charter ondertekend en trekt mee aan die kar. De bedoeling is dat we de recyclage doen in België, of minstens in Europa. Nu wordt er goed materiaal geëxporteerd naar Turkije of het Verre Oosten. We willen ook werk maken van nieuwe technologie. Zorgen dat folies recyclaat bevatten, zonder afbreuk te doen aan de functie van de verpakking.”
Het laatste actiepunt is de traceerbaarheid. Nu verdwijnen industriële verpakkingen naar het buitenland, zonder dat er zicht is op wat er gebeurt. Valipac sloot daarover onlangs een akkoord met afvalhandelaars, om zo te kunnen opvolgen waar dat afval belandt, en of het in goede omstandigheden wordt verwerkt.
Engagementen
Aan die thema’s worden ook engagementen verbonden. Zo zal België, als eerste in Europa, tegen het einde van dit jaar de verwerkingsbestemming in het buitenland van 80 procent van het kunststoffen bedrijfsmatig verpakkingsafval in kaart te brengen, tegen eind volgend jaar ook 80 procent van het papier en karton, en tegen 2024 eenvoudigweg van al het bedrijfsmatig verpakkingsafval. Een ecodesignplatform moet tegen 2022 de niet-gerecycleerde stromen in kaart te brengen. Tegen 2025 moet het aantal bedrijven dat minstens één afvalstroom selectief inzamelt, met een kwart stijgen, en tegen 2030 met nog eens een kwart ten opzichte van 2025. Daarnaast is er de eerder vermelde doelstelling om tegen 2030 de hoeveelheid recycleerbaar bedrijfsmatig verpakkingsafval in het bedrijfsrestafval met minstens 20 procent te verminderen.
“Dit zijn concrete actiepunten, met een duidelijke doelstelling”, meent Timmermans. De organisaties willen ook systematisch de eigen prestaties meten, en zo nodig bijsturen. “Vergelijk het met de code voor corporate governance. Die volg je ook, of je moet uitleggen waarom je ze niet volgt. Deze ondertekening is de start van een machine waarin we meetpunten opstellen, bedrijven met elkaar laten benchmarken, enzovoort. Dat is een lang proces. Voor sommige verpakkingen ontbreekt de technologie om die even veilig uit recycleerbaar materiaal te maken, maar misschien kan dat binnen enkele jaren wel.”
Bovendien kan dit een exporttroef worden, vindt de VBO-topman. “Op het moment dat Europa nieuwe regelgeving overweegt, zal het kijken naar de beste leerlingen van de klas. Dat betekent dat onze bedrijven op dat moment wellicht minder extra inspanningen zullen moeten doen, maar ook dat ze hun kennis en aanpak elders zullen kunnen verkopen.”
