België verliest 2 miljard aan buitenlandse webshops

De Belg spendeerde gemiddeld 1.015 euro aan online-aankopen in 2021, goed voor een omzet van bijna 12 miljard euro. Maar een aanzienlijk deel daarvan vloeit naar onze buurlanden. “Het is nog niet te laat voor de Belgische e-commerce, maar we moeten snel ingrijpen”, klinkt het bij de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.

Of het nu gaat om waspoeder, kleding of vliegtickets: steeds meer Belgen vinden de weg naar webwinkels. In 2021 werd 11,7 miljard euro online uitgegeven, een jaar eerder was dat nog maar 8,8 miljard. Dat berekende de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) op basis van gegevens van Ecommerce Europe en Eurostat in een verslag over de uitdagingen voor de Belgische e-commerce dat Trends kon inkijken. Het onderzoek past in de ‘E-commerce Strategy 4 Belgium’ die premier Alexander De Croo (Open Vld) wil voeren. In 2015 bedroegen onze online-uitgaven amper 4,1 miljard euro.

Lees verder onder de video (reportage Kanaal Z)

De sterke stijging is deels toe te schrijven aan de hoogdagen van webwinkels tijden de lockdowns. Anderzijds ziet de CRB ook een mentaliteitswijziging bij de consumenten, zijn er nieuwe technologieën die het koopgedrag veranderen en is er een groter vertrouwen in de veiligheid van websites en onlinebetalingen en de bescherming van persoonsgegevens.

Omzetvlucht

Onze buurlanden zijn Europese kampioenen in e-commerce. Nederland heeft Bol.com en Coolblue. Duitsland heeft met Zalando mogelijks het grootste onlinekledingaanbod wereldwijd. De lage prijzen en gratis verzending maken het geduchte concurrenten van Belgische online-aanbieders die hogere tarieven moeten hanteren.

“Hoewel de omzet vooruitgaat, blijft de Belgische economie toch de grote verliezer van de onlinewinkelstrijd”, zegt de CRB. “Belgen kopen gemiddeld minder producten en diensten online dan inwoners uit onze buurlanden en de rest van Europa. Waar de Belg gemiddeld 1.015 euro online spendeerde in 2021, gaf de Duitser 1.288 en de Fransman zelfs 1.909 euro uit.”

Nog uit de analyse van de CRB blijkt dat Belgen gemiddeld veel meer kopen op internationale webshops dan het Europese gemiddelde. Die aankopen gaan ten koste van de Belgische ondernemingen en veroorzaken bijgevolg een omzetvlucht naar het buitenland. Volgens de sectorvereniging Becommerce gaat het om 1,79 miljard euro, de sectorfederatie Safeshops raamt het verlies op 1,9 miljard euro en Cross-Border Europe op 2,29 miljard euro. De reële waarde zal ergens in het midden, rond 2 miljard euro, liggen.

De grootste concurrentie voor de Belgische markt komt uit Nederland. Het ecosysteem staat er simpelweg beter op punt. Het eentalige land kan overzichtelijkere websites bouwen, de gezinnen en ondernemingen zijn er meer vertrouwd met digitale technologieën, de digitale connectiviteit is er beter, en er is een sterk ontwikkelde en geavanceerde ICT-sector. Daarnaast hebben onze noorderburen het ‘first mover advantage’, wat zoveel betekent dat het land meteen de kaart van de webshops heeft getrokken. De grote investeringen in de ontwikkeling van die platformen, betalen zichzelf dubbel en dik terug.

Belgische webshops groeien niet

Het is zeer moeilijk voor België om een eigen Zalando of Bol.com te krijgen. Onze nationale afzetmarkt is te klein om de nodige volumes te verkopen die de verovering van internationale markten kunnen financieren. Maar er moeten wel meer kleinere webshops kunnen doorgroeien. Micro- en kleine ondernemingen zijn momenteel oververtegenwoordigd op de markt. Zij slagen er niet in voldoende omzet te genereren om hun activiteiten te ontwikkelen en voldoende te groeien om personeel te kunnen aanwerven.

Een gedeeltelijke verklaring is dat kleine ondernemingen op onevenredige wijze – in vergelijking met grote ondernemingen – lijken te worden getroffen door obstakels die een rem zetten op het zich eigen maken van e-commerce. Ze hebben het moeilijker om een logistieke structuur op te zetten die aangepast is aan de e-commerce, en de kosten voor de organisatie van de webshop en de marketing kunnen vrij hoog zijn. De toegang tot financiering en, algemener, zeer hoge schuldniveaus lijken twee van de grootste belemmeringen waarmee kmo’s worden geconfronteerd om zich te lanceren en hun online-activiteiten te ontwikkelen.

Volgens de CBR volstaan deze factoren echter niet om de Belgische achterstand te verklaren. Binnenkort zullen de sociale gesprekspartners onderzoeken wat dan wel de uitdagingen zijn. Gaat het om de vraag van de consumenten, om het aanbod, om eerder praktische problemen rond levering, productie of de opmaak van de webshop?

Het is nog niet te laat voor de Belgische e-commerce, maar er moet wel worden ingegrepen, klinkt het bij de CRB. Zij zien ruimte voor de verbetering voor onlinebetalingen, shoppen via sociale media, showrooming (passen in de winkel en online kopen, nvdr), webrooming (online onderzoek doen en kopen in de bakstenen winkel, nvdr), big data en artificiële intelligentie.

Volgens de CRB kan België weer onlinemarktaandeel terugwinnen en dus omzetvlucht vermijden, als de Belgische webshops veel meer inzetten op die nieuwste trends en innovaties in e-commerce.