Bedrijven sorteren hun plastic verpakkingen beter

Er zijn steeds meer Belgische bedrijven die plastic verpakkingen sorteren, en ze produceren minder restafval. Maar CEO Francis Huysman van het kenniscentrum Valipac beseft dat de weg nog lang is.

Op het vak ‘verpakkingsafval sorteren’ oogt het rapport over 2019 van het Belgische bedrijfsleven mooi. Ze sorteerden maar liefst 8500 ton meer bedrijfsverpakkingen, en produceerden 20.500 ton minder restafval. Vooral plastic verpakkingen, het moeilijkste onderdeel, werden beter gesorteerd: 4250 ton extra, of 8 procent meer dan in 2018. “Dat zijn hoopvolle cijfers”, vindt Francis Huysman, CEO van het kenniscentrum Valipac, “maar we zijn er nog lang niet.”

De organisatie wil het recyclagepercentage van plastic bedrijfsmatig verpakkingsafval tegen 2030 naar 65 procent. Dat percentage was in 2018 met 8 procent gedaald naar 45,8 procent. “Van de ongeveer 80.000 ton verpakkingsfolies die jaarlijks op de markt komen, wordt nu ongeveer de helft selectief ingezameld. De andere helft belandt bij het restafval. Volgens onze analyses kunnen we daardoor jaarlijks zo’n 34.000 ton plastic folie niet recycleren.”

Plastic bedrijfsverpakkingen scoren daarmee veel minder goed dan bijvoorbeeld papier en karton, die volledig worden gerecycleerd, of hout, dat ook ruim boven de 90 procent zit. Het andere aandachtspunt is metaal, al is het de bedoeling daar in 2021 naar 90 procent recyclage te gaan.

Bij plastic gaat het echter over kleine hoeveelheden, gespreid over heel veel bedrijven. Al is dat relatief: uit een enquête bij 400 bedrijven bleek dat 60 procent daarvan elke week gemiddeld tien paletten ontving met plasticfolie. Al die kleintjes vormen samen wel een groot tonnage. Dankzij een tool van consultant Deloitte analyseerde Valipac dat in nog één op de zes bedrijven plastic verpakkingen aanwezig zijn die niet worden gesorteerd.

Huysman: “Daarom hebben we vorig jaar een sensibiliseringscampagne gericht op de kmo’s, waarbij we zorgden voor gratis inzamelzakken voor plasticfolie. Gecombineerd met de sorteerverplichtingen in Vlaanderen en Wallonië, en het slechte imago dat plastic krijgt in de media, zijn bedrijven zich meer bewust geworden van het probleem. Bijna 1.850 extra bedrijven zijn vorig jaar gestart met het sorteren van plastic verpakkingsafval, een stijging van liefst 7,5 procent.”

Circulariteit

Tegelijk pleit Valipac, overigens de enige organisatie in Europa die zich specifiek richt op verpakkingsafval van bedrijven, er voor om meer vraag te creëren naar recyclaat. “In 2020 hebben we demonstratieprojecten opgestart om het gebruik van recyclaat in nieuwe verpakkingen te stimuleren”, weet communicatiemanager Ingrid Bouchez: “Saint Gobain Autover uit Bastenaken schakelt momenteel over op krimpfolie met 50 procent gerecycleerd materiaal voor de 600 ton plastic die zij in al hun Europese vestigingen gebruiken om autoruiten te beschermen. Dus met lokale projecten kan je toch internationaal veranderingen teweeg brengen.”

Al vindt Huysman sowieso dat recyclage alleen niet meer voldoende is. “We moeten naar circulariteit. Alleen gaat de meeste aandacht daarbij naar wat mensen thuis kunnen doen, terwijl de grootste en makkelijkste winsten bij het bedrijfsmatig afval zitten. Vijftien jaar geleden was gerecycleerd pet-materiaal een laagwaardig product, nu is er een tekort aan, omdat alle bedrijven het willen. Dat is het traject dat ook wij moeten volgen.”

Op initiatief van de sectorfederaties uit de verpakkingseconomie heeft Valipac meegeholpen aan het eerste overkoepelend verpakkingsplan. Doel is om verder afvalproductie te vermijden, kennis over circulariteit uit te wisselen, in te zetten op ecodesign en het gebruik van herbruikbare materialen, recyclage en de traceerbaarheid hiervan verbeteren.

Corona

De net gepubliceerde cijfers slaan op 2019. De coronacrisis en de verplichte sluitingen van bedrijven zal een impact hebben op het volume verpakkingen en verpakkingsafval in 2020. “Het huishoudelijk afval zal wellicht groeien, maar het bedrijfsafval zal lager liggen. Maar we streven er wel naar om de recyclagecijfers op peil te houden. Corona zou de bedrijven moeten doen nadenken over hun bedrijfsprocessen, en hun verpakkingen te verduurzamen. Veel bedrijven beseffen niet dat bedrukte verpakkingen alleen nog kunnen dienen om zwarte vuilniszakken van te maken.”

Daarom denkt Valipac om vanaf 2024 ecomodulatie in te voeren. Dat betekent dat bedrijven die minder makkelijk recycleerbare verpakkingen gebruiken, een hogere bijdrage aan Valipac zullen moeten betalen. “Iedereen moet mee in bad, anders geraken we er niet.”

Minder restafval

Volgens Valipac moet ook de berg restafval nog kleiner kunnen. “Uit de data van 190.000 ondernemingen waarover we beschikken, blijkt dat ze 20.500 ton minder restafval produceerden, een daling met 1,2 procent.” Toch ziet Huysman ook daar nog potentieel. Zo wordt, op vraag van de afvalsector, vanaf dit jaar ingezet op de registratie van bio-organisch afval, zeg maar de selectieve inzameling van etensresten van restaurants, grootkeukens, enz. Bij de horecasector is er naar schatting nog 12.800 ton inzamelpotentieel. Ook werkt Valipac samen met Fost Plus, de zusterorganisatie die instaat voor de huishoudelijke verpakkingen, om bij ondernemingen een betere selectieve inzameling te stimuleren van blikjes, pet-flessen en drankkartons (PMD) die door medewerkers van bedrijven meegebracht of uit de automaat gehaald worden. Daardoor hebben 1.234 bedrijven intussen een premie gekregen van Fost Plus voor de inzameling van PMD.