Volgens J.P.Morgan-topman Jamie Dimon zijn banken niet langer te groot om failliet te gaan. “Zelfs grote banken moeten in principe afgewikkeld kunnen worden, maar in Europa kan dat niet zonder dat de economie schade oploopt”, zegt Rudi Vander Vennet, professor financiën aan de UGent.
Heeft Jamie Dimon gelijk, ook voor Europa?
Rudi Vander Vennet: “In principe mag het inderdaad niet meer voorkomen dat een bank te groot is om te falen. De banken moeten binnenkort aan nog strengere kapitaalvereisten voldoen. Daardoor zal er een stootkussen zijn van achtergestelde obligaties, waarvan de houders het eerst kunnen worden aangesproken. Bovendien is er een Europees resolutiemechanisme, dat de afwikkeling regelt. Het is natuurlijk wel zaak die achtergestelde obligaties, waarop eventuele verliezen geslikt moeten worden, niet te verkopen aan kleine spaarders, zoals in Italië is gebeurd.”
De belastingbetaler zal niet meer opdraaien voor de kosten, maar kan een bank ook failliet gaan zonder de economie zwaar te schaden, zoals Dimon beweert?
Rudi Vander Vennet: “Er is een belangrijk verschil tussen de Verenigde Staten en Europa. Amerikaanse bedrijven financieren zich veel meer op de financiële markten dan Europese ondernemingen. In Europa spelen de banken een belangrijkere rol. Aangezien het faillissement van een grote bank op de kredietverlening zou wegen, betekent dat bijna zeker dat er negatieve effecten op de Europese economie zouden zijn.”
Zal het systeem ook werken als niet één bank failliet gaat, maar er opnieuw een systeemcrisis uitbreekt?
Rudi Vander Vennet: “Een financiële crisis valt nooit uit te sluiten en het is moeilijk in te schatten wat het effect zou zijn. Je kunt wel de kans op een crisis verkleinen door extra kapitaalvereisten in te stellen. En als het toch fout loopt, moet je proberen de kosten voor de maatschappij zo laag mogelijk te houden. Het bankentoezicht is nu al Europees geregeld en er is een afwikkelingsmechanisme. Dat zou al veel onheil moeten voorkomen. Het sluitstuk, een Europese depositogarantie, ontbreekt nog. Maar, mochten de huidige regels bestaan hebben toen Lehman Brothers over de kop ging, was er wellicht geen belastinggeld nodig geweest.”
Het financiële systeem is veiliger, maar zijn sommige banken niet nog altijd te groot?
Rudi Vander Vennet: “Er is de voorbije jaren een debat geweest over de noodzaak banken op te splitsen, maar zoiets was politiek niet haalbaar. Toen heeft men zich toegelegd op extra kapitaalvereisten. Op zich is de grootte van een bank ook maar één element. Andere factoren, zoals de verwevenheid met andere banken of de complexiteit van de activiteiten, spelen ook een rol. In principe zouden banken zich wel beter opsplitsen in zakenbanken die veel risico’s nemen en handelen in financiële producten enerzijds en klassieke retailbanken anderzijds. Enkel die laatste zouden dan toegang moeten krijgen tot het depositogarantiesysteem en de liquiditeit van de ECB. Dat zou het systeem nog veiliger maken.”
