‘Artificiële intelligentie is niet de oorzaak van de scheuren in de samenleving’

Het idee van een baan voor het leven is al lang voorbij, maar het snelle tempo van veranderingen moet wel worden beheerd. Dat zegt Martin Gilbert, co-CEO van vermogensbeheerder Aberdeen Standard Investments.

Toen de eerste lichtschakelaars in 1890 in het Witte Huis werden geïnstalleerd, weigerde president Benjamin Harrison ze aan te raken. Hij was bang om geëlektrocuteerd te worden. Tijdens zijn gehele presidentschap vroeg hij steeds aan zijn medewerkers om het licht aan te doen.

De aversie van Harrison is maar één voorbeeld van hoe mensen bang kunnen zijn voor technologische verandering. Er zijn er uiteraard nog veel meer. Het is bijvoorbeeld moeilijk te begrijpen dat mensen de eerste locomotieven wilden boycotten, omdat ze overtuigd waren dat ze ofwel dood geschud zouden worden, of dat ze zouden stikken in die snel bewegende toestellen.

Davos

Deze voorbeelden blijven relevant nu beleidsmakers, politici en zakenmensen van over de hele wereld samenkomen op het World Economic Forum in Davos. De bijeenkomst dit jaar vindt plaats tegen een achtergrond van voortdurende wereldwijde politieke onzekerheid en toenemende sociale ongelijkheid. Al zijn er bemoedigende tekenen van economische groei in de VS, Europa en Azië.

Een van de belangrijkste discussiethema’s in Davos is artificiële intelligentie (AI), en hoe de samenleving moet reageren op de snelle ontwikkelingen op het gebied van AI. Over de hele wereld maken werknemers zich zorgen over de technologische doorbraken. In veel ontwikkelde landen groeit het besef dat werk steeds vluchtiger en onzekerder wordt, samen met de angst dat banen verloren gaan naarmate de technologie verbetert.

Dat is begrijpelijk. Innovaties zoals automatisering en ‘big data’-analyses veranderen de manier waarop veel sectoren werken. Een recent McKinsey Global Institute-rapport voorspelde dat tegen 2030 tot een derde van de huidige Amerikaanse beroepsbevolking naar een nieuwe baan moet overschakelen. In het VK voorspelde de Resolution Foundation onlangs dat tot 35% van de banen van vandaag binnen 15 jaar geautomatiseerd zullen zijn.

Het idee van een baan voor het leven is al lang voorbij, maar het snelle tempo van veranderingen moet wel worden beheerd. Dat moet op zo’n manier gebeuren dat de technologie kan floreren, en dat daarbij het welzijn van de mens voorop staat.

Het hoofdthema in Davos dit jaar is ‘Een gedeelde toekomst creëren in een gebroken wereld’. Dat kan alleen als de overheid en het maatschappelijk middenveld toezicht houden op de nieuwe modellen voor eigendom en beheer. Want dergelijke modellen moeten de voordelen van technologische verandering over zoveel mogelijk mensen verspreiden, in plaats van ze bij een elite te concentreren.

Vorige maand nog waarschuwde de Britse denktank Institute for Public Policy Research dat, zonder tussenkomst en toezicht van de overheid, de verdere automatisering de ongelijkheid kan vergroten door de kleinste werknemerslonen uit te hollen, terwijl het inkomen van creatieve en andere hooggeschoolde werknemers verder kan stijgen.

Nieuwe technologie omarmen

Maar artificiële intelligentie is niet de oorzaak van de scheuren in de samenleving. Ze heeft evenmin het idee van een baan voor het leven begraven. Want uiteindelijk gaat deze technologie onze mogelijkheden niet verkleinen, maar vergroten.

De truc met nieuwe technologie is daarom om ze te omarmen. Toen de landbouw van paarden overschakelde naar machines heeft dat op korte termijn banen gekost. Maar het maakte de industrie efficiënter en verhoogde de productie. Zo werden economische kansen gecreëerd die veel meer mensen ten goede kwamen en op langere termijn ook voor meer banen zorgden.

Ik ben optimistisch. Artificiële intelligentie kan samen met andere nieuwe technologieën onze mogelijkheden vergroten. Het idee dat we binnenkort door robots worden vervangen klopt helemaal niet. Politici moeten wel een kader bieden waarin deze technologieën kunnen floreren en de maatschappij verder kunnen helpen.

Artificiële intelligentie kan bijdragen om de grootste uitdagingen van de mensheid op te lossen, dankzij de ongekende hoeveelheden data die nu worden gegenereerd.

De fondsensector zal niet achterblijven. Op het meest basale niveau zal artificiële intelligentie een aantal bedrijven transformeren en leiden tot nieuwe investeringsmogelijkheden waar we voor open moeten staan.

Artificiële intelligentie heeft verder het potentieel om de capaciteiten van onze fondsbeheerders aanzienlijk te vergroten door de enorme datasets die we nu bezitten te sorteren, te verwerken en te prioriteren.

En actieve fondsbeheerders zullen ten slotte ook nog steeds nodig zijn om bedrijfsleiders ter verantwoording te roepen, en om directiekamers te wijzen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en hun milieu-uitdagingen te beïnvloeden.

In tegenstelling tot president Harrison hoeven we dus echt niet bang te zijn voor de komst van deze nieuwe generatie lichtschakelaars.