Artificiële intelligentie: Dit zijn de beroepen van morgen

Leraars in artificiële intelligentie, ethici en gespecialiseerde juristen, psycho-statistici, ‘datadokters’, gespecialiseerde verzekeraars, enzovoort. Als de komst van artificiële intelligentie veel beroepen bedreigt, dan creëert ze er ook. Een (onvolledige) opsomming van de beroepen van de toekomst.

Volgens de econoom Joseph Schumpeter is innovatie die wordt gedragen door ondernemers een beslissende factor in de economische groei van de maatschappij. Innovatie is een storm die tegelijkertijd de waarde van bepaalde ondernemingen vernietigt en hen in het verlies duwt en andere, die de innovatie dragen of omarmen, toelaat zich te doen gelden. Met een stijging van de economische activiteit en een ingrijpende verandering in de beroepen tot gevolg. Die theorie werd meermaals bevestigd in de geschiedenis: eerst met de vermindering van het aantal landbouwberoepen ten voordele van nieuwe jobs in de industrie. Vervolgens met de automatisering van onze fabrieken, waardoor het aantal industriële beroepen daalde en de activiteit in de dienstensector steeg. Vandaag creëert de digitale tsunami ook een verschuiving in de jobs. Wie had kunnen voorspellen dat mensen hun dag zouden vullen met het updaten van Facebook-pagina’s, de lancering van reclamecampagnes op sociale media, de ontwikkeling van grafische beelden voor augmented reality, het bedenken van strategieën om data te verzamelen en te analyseren, de ontwikkeling van algoritmes om auto’s zonder chauffeur te laten rijden,… In die wereld leven wij nochtans.

De komst van artificiële intelligentie (AI) kan veel ingrijpender zijn dan de digitalisering. De voorstanders wijzen vooral op de veelheid aan nieuwe jobs die AI kan creëren. “Artificiële intelligentie zal de ondernemingen verplichten hun digitale technologieën aan te passen om competitief te blijven”, zegt Jacques Bughin, de directeur van McKinsey Global Institute. “Dat betekent dat jobs zullen verdwijnen. Maar veel andere jobs zullen worden gereorganiseerd, zodat nieuwe beroepen zullen ontstaan.” Maar welke?

Zelfrijdende wagen

Wanneer Filip in 2050 via zijn smartphone zijn zelfrijdende auto roept, die enkele kilometers verderop geparkeerd staat in een stadsparking, zal hij ook enkele nieuwe diensten kunnen selecteren: een mobiele medische check-up, een cursus Nederlands of Engels, een afspraak met zijn bankier, enzovoort. De zelfrijdende wagen bedreigt dan wel het beroep van chauffeur, hij maakt tijd vrij voor de gebruiker om zich met andere dingen bezig te houden. Ontelbare digitale diensten kunnen in de auto plaatsvinden zodra het stuur is verdwenen: begeleide bezoeken met augmented reality op de ramen van het voertuig, een mobiele bioscoop, enzovoort. De vrijetijdsindustrie en de reclame zullen snel beslag leggen op die nieuwe beschikbare tijd.

Daarenboven zal de autonome wagen heel wat meer technische beroepen vereisen. Naast specialisten in mobiele robotica en wegverkeersleiders die de stromen in de stad controleren, wijst de gespecialiseerde website Planète Automobile op de behoefte aan ‘datadokters’ in de autosector die “voortdurend de kwaliteit en de veiligheid van de gegevens die de voertuigen verzamelen en delen, verifiëren”.

Ook buiten de zelfrijdende auto zal artificiële intelligentie nieuwe banen doen ontstaan. Volgens Jacques Bughin zullen dat vooral beroepen zijn “die rechtstreeks zijn betrokken in de creatie van de technologie en de infrastructuur van de automatisering. Dat zijn ingenieurs gespecialiseerd in het internet der dingen en ontwikkelaars van robots en software.” Volgens de expert zullen ‘technologieaanbieders’ niet minder dan 25 procent van de nieuwe beroepen vertegenwoordigen. “En ondernemingen zullen zich heruitvinden om een rol in die evolutie op te eisen”, gaat Bughin door. “Die bedrijven proberen hun toegevoegde waarde te maximaliseren met technologie.”

Psychologie

“Artificiële intelligentie zal zeer specifieke profielen doen ontstaan, waarin psychologie een grote rol zal spelen”, voorspelt Bruno Schroder, de CTO van Microsoft in België. “We zullen de interactie tussen de mens en de machine moeten begrijpen. Daarom zullen psychologen met een goede kennis over statistiek interessante profielen worden. We zullen behoefte hebben aan psychostatistici. En om technologie te ontwikkelen waarmee de mens en de machine kunnen interageren met elkaar, zullen we psycholinguïsten nodig hebben. Want AI moet de bedoelingen van de mensen begrijpen.”

Een andere mogelijke nieuwe job is leraar in artificiële intelligentie. Tijdens een vroegere ontmoeting zei Yann Le Cun, de directeur onderzoek artificiële intelligentie bij Facebook, dat “machines in de toekomst zullen kunnen leren, zoals mensen nieuwe competenties aanleren. We zullen nieuwe beroepen in de opleiding voor machines zien verschijnen. Zoals een huisdier, moeten ze getraind worden.”

Veiligheid

Natuurlijk voedt de kracht van AI de interesse van hackers en andere criminelen. De grote spelers in AI rekruteren volop experts in cyberveiligheid om hun algoritmes te beschermen. En dat is nog maar het begin. Niet alleen moeten ze verhinderen dat kwaadwillige personen hen hacken, maar vooral zullen ze moeten vermijden dat artificiële intelligentie zelf gevaarlijk wordt.

Overigens zal onze maatschappij zich door de komst van artificiële intelligentie grondig ter discussie stellen. AI brengt zoveel vragen mee dat nieuwe beroepen rond het recht van robots noodzakelijk zullen zijn. De ethische vragen rond artificiële intelligentie en de gevolgen ervan zijn oneindig. Waar ligt de verantwoordelijkheid als er een incident is? Stel dat een zelfrijdende wagen tegen een vrachtwagen rijdt. Wie is dan verantwoordelijk? De chauffeur, de fabrikant van de wagen of de leverancier van de artificiële intelligentie? Lobbysten allerlei zullen te hulp worden geroepen om de positie van grote AI-spelers te verdedigen. Daarom zijn er ook specialisten nodig bij de verzekeraars.

Ethiek zal veel gewicht krijgen in onze maatschappij. Er zijn legers aan ethici nodig bij internetreuzen, ondernemingen, openbare instellingen en zelfs politieke partijen. De enen zullen ervoor moeten zorgen dat de ontwikkelingen in artificiële intelligentie aanvaardbaar blijven: vermijden dat het algoritme onaanvaardbare beslissingen neemt, enzovoort. De anderen zullen ervoor moeten zorgen dat de ontwikkelingen wat worden afgestopt, of op zijn minst worden gekaderd zodat ze de maatschappij ten goede komen. De ontwikkelingen in AI op militair gebied kunnen tot verschrikkelijke situaties leiden. Een autonoom leger, met drones of robots, kan ertoe gebracht worden onmogelijke keuzes te maken tussen burgers en militairen of in het aantal levens dat het redt.