‘Anonimiteit op internet wordt hoe langer hoe brozer’

Geert Somers, advocaat bij time.lex maant internetgebruikers aan voorzichtig om te springen met hun internetgegevens. “We komen in situaties waarin privéspelers dankzij zeer performante algoritmes meer over ons gaan weten dan we dat zelf doen.”

Heeft u een Google of Yahoo e-mail account? Dan kreeg u waarschijnlijk ook al berichtjes om uw account beter te beveiligen door opgave van een mobiel telefoonnummer. Bij een veiligheidsincident of verloren paswoord kan men u dan een code sturen op uw GSM zodat u en enkel u toegang tot uw account krijgt. Maar heeft u er bij stilgestaan dat men op die manier plots een veel persoonlijkere link kan leggen met u als persoon? Door de koppeling met een mobiel telefoonnummer worden al uw e-mails en bijlagen met foto’s plots aan u toewijsbaar. Wilt u dat wel? En zelfs als u dat niet zou willen, kiest u dan voor veiligheid of anonimiteit. Beide zijn niet zonder risico’s.

Kiest u voor anonimiteit, dan verliest u een stuk veiligheid. Kiest u voor veiligheid, dan verliest u uw anonimiteit. Het aantal voorbeelden waarbij online gegevens aan mekaar worden gekoppeld stijgt van dag tot dag. Vorige week raakte bijvoorbeeld bekend dat Google weer een stapje verder is gegaan door het koppelen van enorme databanken met persoonsgegevens.

Commercieel begrijpelijk

Het is begrijpelijk dat internetbedrijven commercieel denken en de gebruikersgegevens in hun bezit zoveel mogelijk wil valoriseren. Bedrijven zijn bereid veel geld op tafel te leggen voor deze data, vooral om internauten gericht reclame te kunnen sturen. Google kan bijvoorbeeld mails scannen op bepaalde woorden die vaak voorkomen en interesses hieruit afleiden.

Maar het voorbeeld dat Google de afgelopen week gaf doet bij sommigen toch wenkbrauwen fronsen. Het gaat nu ook informatie over ons surfgedrag koppelen met gegevens uit andere internet diensten als YouTube en Gmail om reclameboodschappen te baseren op websites die je hebt bezocht.

Juridisch bedenkelijk

Google kan dit soort praktijken niet invoeren zonder de voorafgaande toestemming van alle gebruikers. Omdat dit niet makkelijk is heeft de zoekgigant eerder stiekem geprobeerd deze in te winnen via een lange reeks wijzigingen aan het privacy beleid. Maar een dergelijke manier van handelen is niet volgens de regels van het spel. Deze stellen dat een toestemming niet mag worden ingewonnen via onduidelijke en te lange policies. Bovendien had Google in het verleden beloofd gegevens niet voor andere doelen te gaan gebruiken dan die waarvoor ze waren verstrekt. Gebruikers voelen zich dus terecht misleid.

De commotie rond gegevenskoppeling door Google doet sterk denken aan soortgelijke praktijken van Facebook met Whatsapp gegevens. Whatsapp heeft ook ooit gezegd dat privacy in hun DNA zat ingebakken. Maar het bedrijf werd opgekocht door Facebook en plots zag alles er anders uit.

Blik op de toekomst

Anonimiteit op internet wordt hoe langer hoe brozer. We komen in situaties waarin privéspelers dankzij zeer performante algoritmes meer over ons gaan weten dan we dat zelf doen.

Ook vergroot de kans op misbruik wanneer te veel gegevens bij één (privé)partij gecentraliseerd worden. Facebook en Google hoeven zelf geen slechte bedoelingen met de gegevens te hebben. Er zijn altijd kapers op de kust. Bepaalde overheden en privéspelers zouden maar al te graag de hand op deze informatieschatten leggen.

Praktische tips

Wie liever niet wacht tot zich een groot veiligheidsincident voordoet kan maar beter voorzichtig met zijn gegevens omspringen. Niet alle diensten van één provider afnemen bijvoorbeeld. En de privacy settings van al die diensten zo configureren dat doorgifte en langdurige opslag van de gegevens technisch worden beperkt. En soms gewoon ook wat minder persoonsgegevens online delen.

Ooit komt er misschien wel een dag dat we door een ernstig incident collectief wakker worden. Gebruikers die voorzichtig met hun gegevens zijn omgesprongen zullen dan blij zijn met de gemaakte keuzes. En dienstverleners die op dat moment privacy vriendelijk te werk gaan door de juiste configuratie van hun producten en diensten zullen daar als grote winnaar uitkomen.